Суреттерді түсірген – Жангелді ӘБДІҒАЛЫМ
Сұрапылдағы әр сұмдықты дәлме-дәл көрсете білудің өзі үлкен ізденісті қажет етеді. Диорамадан снаряд тиіп қираған жау шебін, қозғалтқышынан қою қара түтін будақтаған жүк көліктерін байқайсыз. Оқ тиіп, құлап бара жатқан, окопта жаумен арпалысқан солдаттарды шынайы бейнелеген.
Офицер Рамазан Бақтияров мектепті тәмамдаған бетте Ресейдегі Георгий Жуков атындағы әскери әуе-ғарыштық қорғаныс академиясына оқуға түседі. Зениттік-зымырандық кешеннің мамандығына оқиды. Одан кейін Қарағандыға келіп, әскери қызметке орналасады. Әлі осы салада қызмет етіп жүр.
«Бір күні ойыншықтардың дүкеніне кіріп, сөрелерді қарап тұрғанмын. Мектеп оқушысы кішкентай ойыншықтарды сұрастырып, диорама жасайтынын айтты. Содан мен де қызықтым, осы қызықты өнерді игеріп алдым. Бәрін ғаламтордан қарадым», дейді диорама жасауды қалай бастағанына тоқталған офицер.
Офицердің кез келген диорамасына үңілсеңіз, әр детальды әбден орынды орналастырғанына көз жеткізуге болады. Белгілі бір тарихи айқастарды суреттейтін болса, солдаттардың киімдері де, қолдарындағы қарулары да, әскери техника үлгілері де сол уақыттан хабар береді. Әсіресе Екінші дүниежүзілік соғысқа жасаған диораманы әуелі әбден зерттеп алған. Ол туралы офицердің өзі былай дейді.
– Екінші дүниежүзілік соғыстың ауқымы өте үлкен. Жер шарының жартысы қамтылған соғысты түгелдей суреттеп шығу мүмкін емес. Мен тек белгілі бір ұрыстарды бейнеледім. Мәселен, Курск шайқасына тоқталдым. Курск шайқасын диорама етуге тарихи оқулықтарды ақтардым. Сонымен қатар сол уақытта фашистердің, кеңес әскерінің ұстаған қаруларының, зеңбіректерінің, киген киімдерінің, ұшақтарының үлгісін толықтай зерттедім. Гитлершілерге сол кезеңде жақтас болған елдерді де елеусіз қалдырмадым. Одақтас елдердің солдаттары бар мұнда. Менің диорамамда ешқандай деталь жөн-жосықсыз қойылмаған. Вьетнамдағы соғысты да суреттедім. Вьетнам әскері туннельдер арқылы соғысқан. Менің диорамамда сол көрсетілген. Жерасты жолдарында кәдімгі қару-жарақ қоймалары болған. Казармалары да сонда. Осы деректерді барынша қамтуға тырыстым. Маған соғыс туралы түсірілген фильмдер көп көмектесті. Жұмысқа кіріспес бұрын фильмдерді мұқият көріп шығамын. Вьетнамдағы айқастар туралы туынды өте көп. Қарамағымдағы өзіме көмектесетін сарбаздармен жиналып көреміз. Олар да сол аураға енуге тиіс. Сонда жұмыс шынайы шабытпен істеледі. Бір сөзбен айтқанда, диорамамыз жай ғана қиялдың қуатымен жасалмайды. Тарихқа жүгінеміз, – дейді ол.
Бір диораманы жасау үлкен ізденісті қажет етеді. Онда қойылатын макеттерді, әр детальды, ойыншықты табудың өзі де – үлкен шаруа. Басқа қаладан тапсырыспен алдырып жататын кезі де болады. Бағалары да қымбат екенін айтады. Мұндайда қасындағы достары қаржылай көмек көрсетеді.
Мәселен, Бородино шайқасы бейнеленген диорамаға 300-ден астам ойыншық жұмсалған. Оның 90 пайызы – сарбаздар. Бұл шайқасқа қазақ әскерінің де қатысқанын ескеріп, әр әскердің ұрыс тактикасын бейнелеуге күш салған. Бір айта кететін жайт, әр диорама қорабының сыртында тарихи деректер жазылған.
Еліміздің Қарулы күштеріне арналған диораманы жасау өзі осы саланың маманы болғаннан соң әлдеқайда оңай болды дейді. Бұл диорама оқушыларға ерекше ұнайтын көрінеді. Әскери салаға әбден қызыққандары «Есейгенде мен де сарбаз боламын, осылай ұшақпен қалықтаймын», деген армандарымен бөліседі екен.
Мұнымен қоса Рамазан Бақтияров мектепке барып, балаларға сабақ береді. Оқушыларға дәп осы диораманы пайдаланып, әскери-патриоттық тақырыпта дәріс оқиды.
– Менің өткізген сабағым балаларға өте ұнайды. Диорамаға қарап тұрып, соғыс туралы, сондағы әскери техникалар туралы айтып беремін. Соғыс тактикалары туралы да кеңінен тарқатамын. Мұндай үлгіде берілген ақпарат жадыға жақсы сақталады. Айтып тұрған әңгімеңіз көз алдыңызда болып жатқандай әсер аласыз, – дейді офицер мырза.
Қарағанды облысы
