«Үлкен дулыға» санатына еніп отырған ең мәртебелі төрт жарыстың бірі саналатын – «Уимблдонның» 147 жылдық тарихы бар. Бұл турнирдің тұсауы сонау 1877 жылы кесілді. Тұңғыш чемпионның есімі – Спенсер Гор. 22 үміткердің қатысуымен өткен доданың ақтық сынында ол Уилямс Маршалды 6:1, 6:2, 6:4 есебімен ұтып, бас жүлдені олжалады. Гор келесі жылы да финалға шыққан еді. Бірақ шешуші бәсекеде Фрэнк Хедеуге есе жіберді. Бұл теннисшілердің барлығы да – Ұлыбританиядан.
ХІХ ғасырда Лондонда ең нәтижелі өнер көрсеткен ойыншы – Уильям Реншоу. Лаун-теннис қауымдастығының тұңғыш президенті 1881-1889 жылдар аралығында жеті рет жеңімпаз атанды. Одан кейін ағайынды Дохертилердің дәуірі жүрді. Отбасының тұңғышы – Реджинальд төрт турнирде (1897-1900) топ жарса, оның інісі – Лоуренстің бес мәрте (1902-1906) мерейі үстем болды. ХХ ғасырдың екінші жартысында Бьорн Боргтың бақ жұлдызы жарқырай жанды. Швецияның мақтанышы 1976-1980 жылдары қатарынан бес бәсекеде шашасына шаң жұқтырмады. Өткен ғасырдың соңында Пит Сампрастың даңқы дүркіреді. АҚШ-та туып-өскен грек жігіті жеті бірдей жарыстың бас жүлдесін қанжығасына байлады.
Жаңа ХХІ ғасыр табалдырықтан аттаған тұста Роджер Федерердің «аты» алысқа шапты. Швейцариядан келген дүлдүлдің екпініне 2003-2007, 2009, 2012, 2017 жылдары ешкім шыдамады. Федерер барлығы 8 рет дара шықты. Шамамен сол уақытта Новак Джокович те төрткүл дүние жанкүйерлерін теңдессіз өнерімен тамсандырды. Сербияның саңлағы 2011, 2014, 2015, 2019-2022 жылдары өткен жеті жарыста алдына жан салмады. Өздеріңіз байқағандай, соңғы 20 жылда өткен дүбірлі додалардың 15-інде жоғарыда есімі аталған қос тарланға тең келер ешкім табылмады. Даңқы дүркіреп тұрған Федерер мен Джоковичті сол кездері тұғырдан тайдыруға үш теннисшінің ғана шама-шарқы жетті. Олар – испаниялық Рафаэль Надаль мен Карлос Алькарас және ұлыбританиялық Энди Маррей. Надаль 2008 бен 2010 жылдары теңдессіз деп танылса, 2013 пен 2016 жылдары Маррейдің мерейі үстем болды. Ал былтырғы маусымда Алькарас атой салды. Аталған жарыста 20 жастағы жалынды жас финалда атағы алысқа жайылған 36 жастағы Джоковичті жолынан ығыстырып, айды аспанға бір-ақ шығарды. Сол турнирде Қазақстанның теннисшілері арасынан ең жақсы нәтижеге Александр Бублик қол жеткізді. Отандасымыз АҚШ-тың қос өкілі – Маккензи Макдональд пен Джефри-Джон Вулф және германиялық Максимильян Мартерерді ұтты. Бірақ төртінші кезеңде Бублик ресейлік Андрей Рублевтің осал тұсын таба алмады.
Әйелдер арасындағы турнир 1884 жылдан бері ұйымдастырылып келеді. Алғашқы екі жарысты жергілікті ойыншы Мод Уотсон ұтты. Одан кейін ұлыбританиялық Бланш Бингли-Хильярд – 6 (1886, 1889, 1894, 1897, 1899, 1900), Шарлота Купер – 5 (1895, 1896, 1898, 1901, 1908), Доротея Ламберт-Чамберс – 7 (1903, 1904, 1906, 1910, 1911, 1913, 1914), франциялық Сюзанн Ленглен – 5 (1919-1923, 1925), америкалық Хелен Уиллз-Муди – 8 реттен (1927-30, 1932-33, 1935, 1938) теңдессіз деп танылды. Өткен ғасырдың алпысыншы және жетпісінші жылдары Билли Джин Кингтің қарқынына төтеп беру, тіптен мүмкін емес еді. АҚШ-тың аруы (1966-1968, 1972, 1973, 1975) алты турнирде адам баласын шыдатпады. Қазіргі кезде теннистен әйелдер арасындағы командалық әлем чемпионаты дәл осы Кингтің есімімен аталады.
Билли Джин Кинг корттан кеткеннен кейін Мартина Навратилованың айы оңынан туды. Чехославакияда туып-өсіп, нағыз кемелденген шағында АҚШ-қа қоныс аударған ол 9 додада (1978, 1979, 1982-1987, 1990) талантымен дараланды. Навратиловамен иық тіресе өнер көрсеткен Штеффи Граффтың да асқан шеберлігіне сүйсінбеген жанкүйер жоқ-ау, сірә. Неміс спортшысы жеті рет (1988, 1989, 1991, 1992, 1993, 1995, 1996) бас жүлдені еншіледі. ХХІ ғасырда Лондон корттарында апалы-сіңлілі Уильямстер үстемдік құрды. Винус бес турнирде (2000, 2001, 2005, 2007, 2008) қарсылас шыдаптаса, әпкесінен асып түскен Серена жеті жарыста (2002, 2003, 2009, 2010, 2012, 2015, 2016) жеңімпаз атанды.
2022 жылы жалауы желбіреген «Уимблдон» турнирі Қазақстанның әр жанкүйерінің жадында мәңгі сақталып қалды. Өйткені дәл осы жарыста Елена Рыбакина жасындай жарқылдады. Коко Вандевей (АҚШ), Бьянку Андреску (Канада), Чжен Циньвень (Қытай), Петра Мартич (Хорватия), Айла Томлянович (Аустралия), Симона Халеп (Румыния) және Онс Жаберді (Мысыр) жеңген жерлесіміз бас жүлдені олжалады. Сөйтіп, Еленаның есімі «Үлкен дулыға» санатындағы турнирде топ жарған Қазақстанның тұңғыш теннисшісі ретінде тарихта қалды. Ал былтырғы жарыста Елена Рыбакина ширек финалға дейін жетті. Бұл межеде ол Онс Жаберге есе жіберді. Мысырлық ойыншы ақтық сынға дейін алқынбай жеткенімен шешуші тұста чехиялық Маркета Вондроушоваға есе жіберді.
Санаулы күндерден кейін шымылдығы түрілгелі отырған «Уимблдонға» Қазақстанның төрт теннисшісі бірден жолдама алды. Олар – Елена Рыбакина, Юлия Путинцева, Александр Бублик және Александр Шевченко.
Лондондағы турнирдің жүлде қоры биыл 50 миллион фунт-стерлингті (63,6 млн доллар) құрап отырғанын жоғарыда айттық. Былтырғы жылмен салыстарғанда ол 11,9 пайызға артқан. Ерлер мен әйелдер арасындағы жекелеген сайыстардың жеңімпаздары 2,7 миллион еуро (3,4 млн доллар) алса, финалистерге сол сомманың тең жартысы бұйырады. Тіптен «Уимблдонға» қатысып, алғашқы айналымнан аса алмаған ойыншының өзі еліне құрқол оралмайды. Тұсаукесер кездесуінде ұтылған теннисшіге 60 мың еуро (76,3 мың доллар) тиеслі.
«Уимблдонда» олжаға кенелген мемлекеттер (Ерлер)
Ұлыбритания – 37, АҚШ – 33, Аустралия – 21, Швейцария – 8, Сербия, Франция. Швеция – 7, Германия, Жаңа Зеландия – 4, Испания – 3, Мысыр, Нидерланд, Хорватия және Чехословакия – 1.
«Уимблдонда» олжаға кенелген мемлекеттер (Әйелдер)
АҚШ – 57, Ұлыбритания – 36, Германия – 9, Франция – 8, Аустралия – 6, Чехия, Бразилия – 3, Испания – 2, Швейцария, Ресей, Румыния және Қазақстан – 1.
