Манас Ахметжарұлы ту сонау бала кезінен денсаулық сақшысы, ақ желеңді абзал жан, дәрігер болуды армандап, алдына мақсат қойған еді. Мектепті тәмамдап, орта білім аттестаты қолына тиісімен еш ойланбастан Семей медицина институтының емдеу факультетіне құжаттарын тапсырып, емтихандардан сәтті өтіп, студент атанды. Уақыттың қадірін білетін ол әр күнін, әр айын, әр жылын тиімді пайдалана біліп, тұла бойына білім жиды. Институтты үздік бітірген оған физиология, топографиялық анатомия немесе патологиялық анатомия кафедраларының бірінде стажер болуды ұсынды. Бірақ ол: «Жоқ, мен хирург болып, шынайы шипагер болып, науқас адамдарды емдегім келеді, білімімді солардың денсаулығын сақтауға жұмсағым келеді» деп кесіп айтып, жолдамамен Шығыстағы Үлкен Нарын аудандық ауруханасына хирург болып орналасып, 50 жылдан аса мезгілге жалғасқан дәрігерлік жауапкершілігі мол қиын да қызықты еңбек жолын бастап кетті.
Жас хирург күн демей, түн демей, уақытпен ешбір санаспай, жұмыс барысында ұйқысыз өткен талай түндерді басынан кешіріп, тер төге жүріп хирургияның қыры мен сырын терең меңгеруге талпынып, тәжірибе жинады. Көп уақыт өтпей-ақ адал еңбегінің арқасында ел арасында «қолы жеңіл хирург», «адамгершілігі мол азамат» атанды, бөлімше меңгерушілігіне тағайындалды. Сөйтіп, қарбалас тірлікпен арпалысып жүргенде сырғып төрт жыл өте шығады. Жас дәрігер болашағына ой жүгіртіп, келешекте хирургиялық шеберлігімді арттырып, біліктілігімді жетілдірсем, айтулы хирургтермен иық тіресе қызмет етсем деген арман-мақсатпен еліміздің сол жылдардағы астанасы Алматыға келеді. Мұнда оны құшақ жая қарсы алатын «көкесі мен жәкесі» жоқ еді. Қалалық орталық ауруханаға кезекші хирург болып орналасып, тынымсыз еңбекке жан-тәнімен араласып кетті.
1980 жылы А.Н.Сызғанов атындағы клиникалық және эксперименталдық хирургия институтына кіші ғылыми қызметкер болып қызметке ауысты. Ізденімпаздығы мен еңбекке деген қабілеті арқылы ол академик Мұхтар Әлиевтің қолдауымен 1988 жылы кандидаттық диссертация қорғап, 1990 жылы бауыр, өт жолдары және ұйқы безі хирургиясы бөлімшесінің меңгерушісі болып бекітілді. Институттың бір топ қызметкерінің құрамында ол елімізде алғашқылардың бірі болып бауыр мен ұйқы безі ағзасын алмастыру операциясына қатысып, отандық хирургия көкжиегін кеңейте түсті. 1995 жылы өт жолдарына жаңа, тиімді операция тәсілдерін енгізу тақырыбымен докторлық диссертациясын сәтті қорғап шықты. Оның енгізген жаңашыл тәсілдерін республика хирургтері өз практикаларына енгізіп, мыңдаған науқас тиімді ем қабылдады, ауруларынан құлан-таза айықты.
1999 жылы белгілі хирург, академик М.Әлиевпен және бір топ әріптесімен Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты атанды. Оған еңбек етіп жүрген ұжым үлкен сенім білдіріп, А.Н.Сызғанов атындағы Ұлттық хирургия ғылыми орталығына директор етіп сайлап, зейнет жасына жеткенше, яғни 5 жыл абыроймен беріле еңбек етті. Қолдан келгенше заман талабына сай хирургияның жаңа технологиялары мен медицинаның заманауи жетістіктерін практикаға енгізіп, еліміздің хирургия саласын биіктерге көтеруге аянбай үлес қосты. Басылымдарда 450-ден аса ғылыми мақала жариялап, бірнеше монография шығарды, авторлық куәліктер мен патенттерге ие болды. Шәкірттер даярлауға да елеулі үлес қосты: оның жетекшілігімен 7 докторлық, 15 кандидаттық диссертация қорғалды. Олар бүгінде еліміздің әр түкпірінде, әртүрлі клиникада жемісті қызмет етіп жүр. Ұстаз-тәлімгерлеріне деген шексіз сүйіспеншілігін, ризашылығын әркез білдіріп отырады.
Профессор М.Сейсембаев әріптестерінің құрметіне бөленді, еліміздің хирургтер қауымдастығының белсенді басшысы бола жүріп көптеген инновациялық жаңалық енгізді. Ол еңбекпен келген атақ пен абыройын саудаға салуды, жетістіктерін міндет етіп, елге сіңірген еңбегін салмақтауды білмейтін қарапайым, кішіпейіл, сабырлы мінезімен, іскерлігімен, мамандығына деген сүйіспеншілігімен көпке үлгі бола білді. Алдына не мәселемен келген адам болмасын оған барынша назар аударып, бар ынтасымен қолұшын беруге, көмек көрсетуге дайын тұратын біртуар азамат еді.
Өзі таңдаған мамандығына адал ғалым-дәрігер Манас Ахметжарұлының операция жасаған сәттерін көрдік, оның батылдығын, хирургиялық шеберлігіне талай рет куә болдық. Шаршау, шалдығу дегенді білмейтініне таңғалушы едік. Хирургиялық күрделі сәттерде түн болсын, күн болсын телефонмен байланысып, талай рет ақыл-кеңес алғанымызды да қалай ұмытайық. Қиналған қиын шақтарда көмек сұрасақ, еш қабақ шытпай, ренжімей жедел санитарлық авиациямен ұшып келіп, бірігіп операция жасаған сәттері әлі де көз алдымызда. Ол «Біз академик, Халық қаһарманы Мұхтар Әлиевтің шекпенінен шыққан хирургтерміз» дегенді жиі мақтанышпен қайталайтын. Өйткені ол ұстазына адал болды, оның халқы алдында, өз ұлты алдында атқарған істеріне құрметпен қарады.
Өкініштісі, мыңдаған адамның өміріне араша бола жүріп, мыңдаған науқасқа шапағаты тиген, бар тәнімен жұмыс-жұмыс деп жүріп, өз денсаулығына сызат түсіріп, кенеттен «келместің кемесіне» отырып кеткені. Алла алдынан жарылқасын! Жақсы адамдар есімі, олардың халыққа көрсеткен қызметі, еліне сіңірген еңбегі жадымызда ұзақ жыл сақтала бергей!
Сағындық ОРДАБЕКОВ,
медицина ғылымдарының
докторы, профессор
Тараз
