Инфографиканы жасаған – Амангелді Қияс, «EQ»
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Ұлытау облыстық департаменті жергілікті атқарушы органдар, «ҚазАвтоЖол» ҰК және «Жол активтері сапасының ұлттық орталығы» ШЖҚ РМК өкілдерінен құралған мониторингтік топпен бірлесіп, 9 учаскедегі автожолдарды салу мен реконструкциялау сапасын бақылауды жүзеге асырып жатыр. Биыл маусым айында «Сәтбаев – Малшыбай – Жошыхан – Домбауыл кесенесі», «Қаражал – Атасу» және А-16 магистралінің «Жезқазған – Петропавл» (143-163 шақырымы) жол учаскелерінде мониторингтік топ жарықтар, шөгінділер, шұңқырлар, қабыршақтану т.б. түрлі ақауды анықтаған. Осыған орай жол жамылғысының сапасын жақсарту үшін қабылданған шаралар негізінде аталған кемшіліктер жойылды.
Сонымен қатар шілде айында «Жезқазған – Петропавл» А-16 автожолы учаскесін бақылау барысында 151 және 155-шақырымдарында асфальт-бетон жабыны жоғарғы қабатының тегіс еместігі белгілі болды. Бұл ақаулар жол қауіпсіздігінің нашарлауына, көлік құралдарының тез тозуына және жол инфрақұрылымының жалпы жағдайына теріс әсер етуі әбден мүмкін. Мониторингтік топтың ескертуінен кейін мердігер ұйым анықталған кемшіліктерді түзететін болады.
Қазіргі күні қайта жаңартылып жатқан «Қарағанды – Балқаш» автожолы да ақаулардан ада емес. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің жолдарды салу және жөндеу саласындағы жемқорлық тәуекелдеріне сыртқы талдау жүргізуі үшін құрылған аймақтық мониторингтік топ Қарағанды облысында «РФ шекарасы (Екатеринбург) – Алматы» республикалық маңызы бар трассасын, «Қарағанды – Балқаш», «Балқаш – Бұрылбайтал» учаскелерімен қоса, Жамбыл облысымен шекараға дейінгі сегіз автомобиль жолының құрылысын тексерді.
Шет ауданының маңындағы «Қарағанды – Балқаш» автожолының учаскесіне мониторинг жүргізу барысында жолды қайта жаңарту кезінде ақаулар бар екені анықталды. Жол пайдалануға берілмеген, жұмыстар жалғасып жатыр. Кемшіліктерді жоюды түркиялық қосалқы мердігер компания өз мойнына алды.
Айта кетсек, жабынның жоғарғы қабатын биылғы 30 тамызға дейін аяқтау және жолды 30 қарашаға дейін абаттандыру жоспарланып отыр. Жұмыс тобы жұртшылықпен бірлесіп, бизнес субъектілерінің қызметіне араласпай, ай сайын басқа да учаскелерге осындай тексерістер жүргізеді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі тарапынан қолға алынған тағы бір пайдалы іс – құрылысы ұзаққа созылған әлеуметтік нысандарды бақылауға алу. Қазіргі таңда агенттіктің аумақтық департаменттері 44 проблемалық нысанның құрылысын аяқтауға ықпалын тигізді. Олардың ішінде сумен қамтамасыз ету нысандары, мамандандырылған ХҚКО, дене шынықтыру-сауықтыру кешендері, мектептер, медициналық мекемелер, тұрғын үйлер, жолдарды жөндеу, көпір салу, бөгет гидроторабы мен қазандықты реконструкциялау сынды құрылыстар бар. Соның ішінде Астана қаласында – 10, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қызылорда және Түркістан облыстарының әрқайсында 2 мектептің құрылысы аяқталды.
Ауылдық жерді сумен қамтамасыз ету – күн тәртібінде тұрған өзекті мәселе. Биыл құрылысы ұзаққа созылып кеткен бірқатар құбыр салу жұмыстары, атап айтқанда, Павлодар облысында – 4, ШҚО-да – 3, Жамбыл облысында – 3, Қостанай облысында – 3, БҚО-да 1 су құбырларын салу жұмысы аяқталды. Айта кетсек, олардың құрылысы бір жылдан үш жылға дейін созылған.
Агенттіктің бастамасымен «сақалды» құрылыстар мәселесі өңірлік әкімдіктер жанындағы жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелерін қарайтын ведомствоаралық комиссиялардың 26 отырысында және Қоғамдық кеңестердің 25 отырысында да қаралды. Бөлінген қаражатты жымқыруға жол бермеу мақсатында алдын алу шараларының кешені, оның ішінде ақпараттық хаттар, жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі комиссиялар, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы волонтерлік» жобасы шеңберінде қоғамдық мониторингтер жасалып келеді.
Мәселен, Шымкент қаласында ақпараттық хат енгізу арқылы Қонаев даңғылының құрылысы аясында 700 метрге жуық артық тірек қабырғаларын орнатуға жоспарланған 3,2 млрд теңге бюджет қаражаты үнемделіп, аталған жұмыс жоспардан алынып тасталды. Сондай-ақ осы қалада «сақалды» құрылыстарды сүйемелдеу шеңберінде «Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» заңға сәйкес құрылыстың кепілдік мерзімдерін айқындауда нақтылықтың болмауы анықталып отыр. Атап айтқанда, кепілдік мерзімі кемінде 2 жылды құрайды, ал Азаматтық кодекс бойынша егер шартта нақты мерзім көзделмесе, кепілдік мерзімі 10 жылға дейін созылуы мүмкін. Бірақ кепілдік мерзіміне қатысты нақты талаптың болмауы жемқорлық тәуекелдерін тудыратыны сөзсіз. Өйткені тапсырыс беруші мердігермен алдын ала уағдаласып, кепілдіктің ең қысқа мерзімін таңдай алады.
Осыған байланысты Шымкент қаласының Құрылыс, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары, энергетика және инфрақұрылым басқармаларының бұйрықтарымен құрылыстың кепілдік мерзімінің тиісті талаптарын техникалық ерекшеліктер мен мемлекеттік сатып алу жөніндегі шарттарда кемінде 7 жыл деп көрсету міндеттілігі бекітілді.
Бұл жұмыстың нәтижесінде сапаны бақылауды күшейтуге және кепілдік мерзімі кезеңінде жөндеу жұмыстарына жұмсалатын шығынды азайтуға қол жеткізіледі. Қазір Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің бастамасымен Құрылыс кодексінің жобасына ең төменгі кепілдік мерзімін кемінде 5 жыл деп белгілеу туралы нормалар енгізілді.
