Денсаулық • 27 Тамыз, 2024

Скрининг қауіптен сақтайды

84 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Бүгінде кез келген көзі ашық адам медициналық мекемелердің дертті дер кезінде анықтап, емдеу мақсатында тұр­ғын­дар­ды жасына қарай жоспарлы тексеруден өткізіп, скрининг жүргізіп жататынын біледі. Бастапқыда тосындау естілсе де, бұл терминдерге жұрттың құлағы үйрене бас­тады. Алайда мұндай жоспарлы шара туралы жұрттың бәрі хабардар дей алмаймыз. Ақиқатына келгенде, бұл – емдеу мекемелерінің насихат жұмысын қаншалықты ықыласпен, ал халықтың өз денсаулығына қаншалықты ыждағатты қарайтынына байланысты. Бірақ нәтижесі де жоқ емес.

Скрининг қауіптен сақтайды

Мәселен, биыл 1-3 тамыз аралығында еліміздегі онко­логиялық орталықтарда өкпе ісігінің алдын алу бағы­тын­да Aшық есік күндері өтіп, алғашқы тексерілуде 68 адам қатерлі ісікке шалдықты деген күдікке ілінді. Ендігі жерде диаг­нозды түпкілікті растау үшін олар әрі қарай тереңірек диагностикаға жіберілетіні аян. Жалпы, акция барысында Қазақстанның онкологиялық орталықтарында 2 897 науқас онкологтердің кеңесін алды. Бұл бастама Дүниежүзілік өкпе обырына қарсы күрес күніне орай қолға алынған еді. Сондықтан Ашық есік күн­­дерінде онкологтің кеңесі қа­жет болған жағдайда өкпенің төмен дозалы компьютерлік томографиясы (НДКТ) барлық азамат үшін тегін болды.

Сондай-ақ тексерулер барысында 83 ісікалды аурулары мен өзге де 712 кесел түрі анықталып, 836 КТ, УДЗ, биопсия сынды зерттеу мен талдаулар жүргізілді. Бұл іс-шаралар бір-бірімен байланысты болғандықтан, медицина қызметкерлері үшін 13 оқыту вебинары, медициналық ұйымдарда 297 лекция мен семинарлар өткізілген. Білім беру ұйымдары мен еңбек ұжымдарында 170 әңгімелесу мен дәріс жүргізілді.

Орайы келіп тұрғанда, өкпенің қатерлі ісігі елімізде белең алған онкологиялық дерт­тердің қатарына жататынын, жыл сайын шамамен 3 500 адамда обырдың осы түрі табылатынын айта кеткен жөн. Өкпе қатерлі ісігінің қозуына бірінші кезекте темекі шегу себеп болады. Бұл фактор шамамен 90%-ды құрайтындықтан, отандық онкологтер 45-69 жас аралығындағы шылым­қор­ларға жыл сайын өкпенің төмен дозалы компьютерлік томографиясы тексеруінен өтіп тұруға кеңес береді. Бұл әдіс қатерлі ісікті асқындырмай анықтауға, одан әрі қарай тиім­ді ем-дом жүргізуге жол ашып, науқастың тез қалпына келу мүмкіндігін айтарлықтай арттырады.

Таяуда Пар­ламент Мәжі­лі­сінің Әлеу­меттік-мәдени даму коми­тетінің төрағасы Асхат Аймағамбетов пен «Қа­зақстан халқына» қо­ры­ның бас­қарма төрағасы Болат Жәмішев Алматыдағы Қазақ онко­логия және радио­ло­гия ғылыми-зерттеу инсти­ту­тына (ҚазОРҒЗИ) кел­ді. Сапар барысында елі­міз­дегі же­текші ғылыми-меди­ци­­­налық, ұйымдастыру-әдіс­темелік онкологиялық орта­­лықтың басшысы, медицина ғылымдарының докторы Диляра Қайдарова атқарылып жатқан жұмыстарды алға тартып, институт ізденістері туралы баян­дады.

ҚазОРҒЗИ басшысы «Қазақ­стан халқына» қоғамдық қоры арқылы еліміздегі онкологиялық көмектің сапасы жақсарып, ел азаматтарына заманауи диаг­ностика мен емдеу әдістерінің қолжетімділігі артып жатқанын атап өтті. Мысалы, 2023 жыл­дың күзінде ҚазОРҒЗИ-да қатерлі ісіктеріне жоғары тех­но­логиялық операцияларды жасауға арналған StealtStation S8 Premium нейронавигациялық жүйесі пайдалануға берілді. Қазіргі уақытта Ethos сәулелік терапия кешенін және Siemens SOMATOM go.Sim компьютерлік томографын орнату жұмыстары аяқталып қалды. Жаңа құрал-жабдықтың жоғары дәлдігі мен бейімделгіштігі арқылы ем-дом шаралары жылдамдатылып, науқастар бұрынғыдай ұзақ күтпейді. Бұған қоса па­циенттерді сәулелік тера­пиямен қамту ұлғайып, меди­циналық мекемелерге түсетін жүктемені азайтады.

Сол сияқты құны 19,8 млрд теңгені құрайтын «QH онко­логиялық қызметтерді жаб­дық­­тау бойынша дамыту» қайырымдылық жобасы аясында Алматы, Астана қала­ла­­рында, Солтүстік Қазақ­стан, Қарағанды, Абай облыстарында онкологиялық орта­лықтарға озық заманауи жүйелерді сатып алып, орнату жоспарланып жатыр.

 

АЛМАТЫ