Сурет: almaty.tv/ Максим Золотухин
Кез келген өнімнің сапасы, ең алдымен, оны қамтамасыз етудің әмбебап құралы сапа стандарттармен өлшенеді десек, «ҚазСтандарт» РМК отандық өнімдер мен қызметтердің сапасын көтеруге, қоғамның ұлттық стандарттау жүйесіне деген сенімін арттыруға, жоғары ғылыми-техникалық деңгейде қызмет көрсету арқылы өлшем бірлігін қамтамасыз етуге қызмет ететінін айту керек.
Мысалы, ӨКҚ алаңында «ҚазСтандарт» РМК Алматы қаласы және Алматы облыстық филиалының директоры Дәурен Сәрсенбаев осы мекемеде филиалға жүктелген жұмыстардың ауқымды бөлігін атқарып отырған 18 маман бар екенін атап өтті. Сапа стандарттарын өлшеудің 10 түрі бойынша аккредиттелген екі зертхана бар болса, бұл – салыстырып тексеру және калибрлеу зертханалары.
Мәселен, метрология құралдарын қолдану (өлшеу нәтижелерін тану үшін тексеру, калибрлеу, қадағалау) ақаулы өнімді шығаруға байланысты қаржылық шығындардың азаюына ықпал ете отырып, өнім сапасын жақсартып қана қоймай, өзіндік құнын да төмендетеді.
«Бұл әрекеттердің бәрі де отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, сауда-саттықты жандандырып, саудадағы техникалық кедергілерді жоюға әрі әлемдік нарыққа шығуға ықпал етеді», дейді Д.Сәрсенбаев.
Қазіргі уақытта «КазСтандарт» сайтында 2025 жылға арналған Ұлттық жоспардың жобасы орналастырылған, оған 378 стандарт енгізілген. Негізгі бағыттар: өнеркәсіп, құрылыс, қызмет көрсету, цифрландыру, мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған стандарттар сынды болып келеді.
Осы орайда стандарттардың жобаларын әзірлеу, талқылау, жоспарлау үдерісі ашық екенін, бұл іске бейжай қарамайтын әрбір азамат өз көзқарасы мен өз ұстанымын білдіре алатынын, яғни барлық стандарт ортақ мәмілелер негізінде қабылданатынын еске сала кеткен жөн.
Мәселен, биыл филиал қызметкерлері өңірлердегі 38 кәсіпорынға барып, 5 дөңгелек үстел, 9 оқыту курстары мен семинарлар ұйымдастырып, 3597 нормативтік құжаттарды өзектендіру ісін жүргізген.
Біз жоғарыда тауарлардан бөлек, халыққа көрсетілетін қызметке де сапа стандарттары талап етілетініне тоқталған болсақ, мүгедек жандарды әлеуметтік тұрғыда қолдаудың тиімді жүйесін құрудың бір тетігі осы сапа мәселесіне барып тіреледі.
Инфрақұрылым объектілері мен қаржы ұйымдары бөлімшелерінің мүгедектігі барлар мен жүріп-тұруы қиын жандарға қызмет көрсетуін, сондай-ақ құлағы нашар еститіндерге ымдау тілін жақсарту мақсатында биыл ақпан айында 2023 жылы «ҚазСтандарт» РМК әзірлеп, 2024 жылғы 1 шілдеден бастап күшіне енген ұлттық стандарттар туралы дөңгелек үстел өткізілген еді.
Бұл стандарттар инфрақұрылым нысандарының қолжетімділігінен және мүмкіндігі шектеулі клиенттерге қызмет көрсетудің арнайы шарттарынан бастап, лингвистикалық құзыреттілікке, әртүрлі диалектіге, ымдау тілінің стильдеріне ие аудармашыларға қойылатын нақты талаптарды белгілейді.
Ал жоғарыдағы сапа стандарттары үдесінен шыға алмаған, күшін жойған 258 құжат мәселесіне қайта оралатын болсақ, Алматы қалалық Техникалық реттеу департаменті 2024 жылдың бірінші жартыжылдығында 417 тексеру жүргізсе, оның 96%-ы техникалық реттеу және аккредиттеу саласындағы заңнаманы бұзғанын анықтап отыр. Тексеру нәтижесінде құрылыс материалдарына, электр және өнеркәсіптік тауарларға, сондай-ақ көлік құралдарына қатысты 258 сәйкестікті растау құжаттары жойылды. Нәтижесінде, 27,1 млн теңгеден астам сомаға әкімшілік айыппұлдар салынып, сегіз субъектіні аккредиттеу аттестаттары тоқтатылды.
Осы мәселеге орай Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитетінің Алматы қалалық департаментінің басшысы Қанат Қабылбеков Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу және сәйкестікті бағалау саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін 8 аккредиттеу субъектісіне аккредиттеу аттестаттарын алты ай мерзімге тоқтата тұрып, 15 807 298 теңге мөлшерінде әкімшілік айыппұл салынғанын мәлімдеді.
Бүгінгі таңда Департамент субъектіге (объектіге) бармай-ақ, 359 профилактикалық бақылау мен қадағалау жүргізу арқылы барлық 359 жағдайда заңнаманы бұзу фактілерін анықтап отыр.
Мемлекеттік бақылау бағалы металдар мен асыл тастардан жасалған зергерлік және басқа да бұйымдардың делдалдарын, сондай-ақ аккредиттеу субъектілерін, мұнай өнімдерін, көлік құралдарының қосалқы бөлшектерін, электр және өнеркәсіптік тауарларды жеткізушілер мен өткізушілерді айналып өтпейді.
Сол сияқты Алматы қаласы мен қала аудандарының прокуратурасымен өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнаманың талаптарын сақтау тұрғысынан 21 бірлескен тексеру жүргізілді. Тексеру нәтижесінде 19 жағдайда белгіленген тәртіппен тексеруден өтпеген өлшем құралдары қолданылғаны анықталса, бұл «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» заңның 19-бабын өрескел бұзу саналады. Барлығы 2500 өлшем құралы тексерілді, оның ішінде 247 өлшем құралы қолдануға жарамсыз деп танылды.
Мәселен, 2024 жылы Департамент атына жеке және заңды тұлғалардан өнімнің сәйкестігін растауды, техникалық реттеу мен өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнаманы түсіндіру жөнінде 679 өтініш келіп түскен. Осы 218 өтініштің 56-сы тиісті мемлекеттік мекемелерге аттандырылса, 162-сін Департамент қарады. Сонымен Алматы қаласындағы аккредиттеу департаменті «Ұлттық аккредиттеу орталығы» РМК 2024 жылдың бірінші жартыжылдығында баға беру үшін 225 тексеру жүргізіліп, оның 124-і жоспарлы, қалған 101-і өтініш берушілердің тұрғылықты жері бойынша тексерілген.
АЛМАТЫ
