Суретті түсірген – Ерлан ОМАР, «EQ»
Кейінгі уақытта ауыл шаруашылығы саласын субсидиялау бойынша жемқорлық тәуекелі азаймай тұр. Жақында Павлодар облысының прокуратурасы агроөнеркәсіп кешені бойынша мемлекетке 500 млн теңге шығын келгенін анықтады. Олардың хабарлауынша, кей жағдайда ауыл шаруашылығы техникасын сатып алу туралы есеп беру ақпараты бұрмаланады. Іс жүзінде субсидиялау үдерісі өтінімді формалды түрде қабылдап, бюджет қаражатын бөлуден тұрады. Мысалы, екі ауыл шаруашылығы тауарын өндіруші заңсыз баю мақсатында жалпы сомасы 132 млн теңгеге техника сатып алуға субсидия алып, кейін басқа мақсатқа жұмсаған.
Мәжіліс депутаты, Аграрлық мәселелер жөніндегі комитет мүшесі Нұржан Әшімбетовтің пікірінше, агросекторды қаржыландыруға қатысты мәселе субсидияға бөлінетін қаражаттың бақыланбауынан туындап отыр.
«Отандық фермерлерді заманға сай техника, құрал-жабдықпен қамтамасыз етіп отырған «ҚазАгроҚаржы» АҚ, «Аграрлық несиелік корпорациясы» АҚ, «Даму» қоры және өзге де қаржылық ұйымдардың субсидияны бақылау бойынша тетіктері жасалмаған. Техниканы несиеге немесе лизингке береді де, мемлекеттен бөлінетін бюджет қаражатының нысанаға жетуін қадағаламайды. Осының салдарынан қаншама фермер несиені субсидиялау кезіндегі қаражатты өзге мақсатқа жұмсап келді. Негізінен субсидия техникаға ғана емес, минералды тыңайтқыш пен гербицид, тұқым мен су сатып алуға да бөлінеді. Биыл агросекторды субсидиялауға 450 млрд теңге қаражат бөлінді. Бұл – өте көп қаражат. Алдағы жылдары бұл сома одан сайын еселене түсетіні анық», дейді депутат.
Айтуынша, Үкімет ұсынып отырған жаңа тәртіп бойынша, 2025 жылдан бастап субсидия қаражаты шаруаның қатысуынсыз тікелей қарыз берушіге түседі. Яғни жергілікті әкімдік пен жауапты басқарма барлық ресімдеуді өздері жүргізіп, шаруа тек қол қояды. Атқарушы билік субсидияның ресімделген сәтінен төленгенге дейінді үдерісін электронды құжат айналымы арқылы бақылап отырады.
Ал өңірлік Ауыл шаруашылығы басқармасының мәліметіне сүйенсек, биыл егін шаруашылығын қолдауға 7,5 млрд теңге бөлінген. Қаражаттың көп бөлігі тұқым шаруашылықтарын қолдау мен минералды тыңайтқыштар бағасын арзандатуға жұмсалған. Дейтұрғанмен аталған қаражат жергілікті фермерлер үшін аз болып шыққан. Басқарма облыс әкімінен шаруалар үшін қосымша 3,9 млрд теңге қаражат бөлуді сұрап отыр.
Шаруалар заманға сай ауыл шаруашылығы техника мен құрал-жабдық сатып алуы үшін «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингінің қаржылық ұйымдары 26,4 млрд теңгеге, «ҚазАгроҚаржы» 16 млрд теңгеге қаржыландырған. Нәтижесінде, облыс фермерлері жаңадан мыңға жуық техника мен түрлі жабдық сатып алған.
