Институт биыл телефон арқылы 1 200 және аймақтағы 8 000 адамның арасында әлеуметтік сауалнама жүргізген. Қоғамдық пікірді зерттеу бөлімінің басшысы Салтанат Ермаханованың айтуынша, «Қоғамдық келбет» айдарының аясында жүргізілген әлеуметтік зерттеуде респонденттерге «Осы жылды қандай көңіл күймен шығарып салып жатырсыз?», «Алдағы жылдан не күтесіз?», «Еліміз дұрыс бағытта дамып жатыр ма?», «Қазақстан халқының ортақ құндылығы қандай?» деген секілді бірнеше сұрақ қойылған. Нәтижесінде, сауалнамаға қатысушылар өзі мен отбасына әлемдегі және еліміздегі өзгерістер оң өзгеріс әкелгенін жеткізген. Яғни олардың көпшілігі жеке өміріне қанағаттанатынын көрсетеді. Атап айтқанда, респонденттердің 52,3 пайызы бұл жыл өзі мен отбасы үшін жалпы жақсы өткенін айтса, 7,3 пайызы өте қиын өткенін жасырмаған. «Биыл Қазақстан үшін қалай өтті?» деген сауалға олардың 38,7 пайызы «жалпы жақсы», 13 пайызы «өте қиын» деп жауап қайтарған. Сондай-ақ әлем үшін «2024 жыл жалпы жақсы болды» деп санайтындардың үлесі 34,1 пайыз болса, өте қиын екенін 24,2 пайыз қатысушы белгілеп кеткен.
Әлеуметтік зерттеулердің нәтижелері көрсеткендей, ел халқының 66,2%-ы 2024 жылды жақсы көңіл күймен және оптимистік көзқараспен аяқтап жатқанын көрсеткен. Ал 22,5 пайызы ерекше толқуды сезінбейтінін және жағымсыз эмоциялар да жоқ екенін білдірсе, қалған 8,9 пайызы көбіне нашар көңіл күйде, пессимистік ойлармен шығарып салып жатқанын жеткізеді. Көрші елдер мен Таяу Шығыстағы әскери қақтығыстар сияқты жаһандық сын-қатерлерге қарамастан, ел тұрғындары жеке тұлғалық деңгейде өткен жылға оң баға берген екен.
Алайда жылды ел мен әлем деңгейінде бағалауда едәуір ерекшелік бар. Материалдық деңгейі жоғары топтар мен жастар жақсы көңіл күйде өткізіп жатқанын жеткізсе, ауыл тұрғындары, зейнеткерлер, табысы орташа және төмен респонденттер қиындықтар туралы жиі айтады. Сонымен қатар кәсіби-техникалық білімі бар және материалдық деңгейі жоғары респонденттер ұлттық деңгейде оң баға бергенін де атап өткен дұрыс.
Бұған қоса телефон арқылы қатысқан респонденттердің арасында 31, 3 пайызы бұл жылды «ойлағаннан да жақсы болды» деп санаса, 39,3 пайызы «жалпы ойлағандай», ал 27,1 пайызы «ойлағаннан нашар» деп көрсетіпті. Ал келер жылдан не күтетіні туралы сауалға жауап берген респонденттердің 52 пайызы жыл өте табысты боларына сенімді, 5,3 пайызы «нашар болуы мүмкін» екенін, 5,8 пайызы жауап беруге қиналатынын белгілеген.
Қоғамдық пікірді зерттеу бөлімінің бас сарапшысы Гүлназ Қасымова сауалнамаға қатысқан аймақтағы 8 000 респонденттің жауабы да әртүрлі екенін айтады. Мысалы, 2024 жылы Қазақстанның саяси даму бағытын респонденттердің 77,7 пайызы оң бағалаған. Бұл көрсеткіш мемлекет басшылығының ішкі және сыртқы саяси шешімдері тұрғындар тарапынан мақұлдауға ие болғанын көрсетеді. Бірақ Қазақстан дұрыс бағытта дамып келе жатқанын жастар жиі атап өткен. Оның ішінде елдің саяси даму бағытын Қызылорда, Маңғыстау мен Шымкент қаласының тұрғындары жиі атап өтіпті. Олардың арасында 45,6 пайызы еліміз өте дұрыс бағытта келе жатқанын, 5,9 пайызы жауап беруге қиналатынын белгілеген.
Саяси сенім – мемлекет тұрақтылығының басты себебі. Бұл орайда билік ұсынған өзгерістерді қолдау мен Президентке деген сенім деңгейінің артуы – оң көрсеткіш. Айталық, сауалнама Мемлекет басшысына деген сенім деңгейінің жоғары екенін айғақтап отыр. Респонденттердің 80,5 пайызы, яғни тұрақты түрде Президентке сенім білдірген. Алайда әлеуметтік топтар арасындағы жауап беру де әртүрлі. Жастар арасында бұл көрсеткіш 86,4 пайызға, ал қазақтар арасында 82,2 пайызға жетеді. Әйелдер мен ауқатты топтар да сенімділіктің жоғары деңгейін көрсетеді. Азаматтардың тұрақты сенімі көпбалалы отбасыларды қолдау, әйелдердің құқығын қорғауға бағытталған шаралар, саяси реформалардың, әлеуметтік қолдаудың және экономикалық шаралардың нәтижесімен байланысты болуы мүмкін.
Тамыз айында жүргізілген сауалнамада қатысушылардың 74,8 пайызы Президенттің бастамасына сенім артса, 22,1 пайызы сенбейтінін көрсеткен. Ал қыркүйекте жүргізілген дәл осындай сауалнамада 74 пайыз респондент Президенке сенім білдірсе, 21,4 пайыз адам сенім білдіре алмайтынын айтқан. Сондай-ақ қарашадағы сауалнамада Президентке деген сенімнің деңгейі өскен. Айталық, сауалнамаға қатысушылардың 80,5 пайызы Президентке сенім білдірсе, 17,8 пайызының сенім білдіруге қиналғанын көруге болады.
Сонымен қатар Қоғамдық пікірді зерттеу бөлімінің бас ғылыми қызметкері Айгүл Забированың айтуынша, тұрғындардың көпшілігі өз елін азаматтық бірегейлік негізінде біртұтас ұлт ретінде қабылдайды екен. Мысалы, респонденттер арасында жүргізілген «Біртұтас ел ретінде не біріктіреді?» деген сауалға 46 пайызы – Қазақстан төлқұжатын басты біріктіруші фактор, 39,9 пайызы – ата-бабаларының ортақ тарихы, ал 32% пайызы бір ғана ортақ тіл болу керек деген нұсқаларды атап өтеді. Ал 21,8 пайызы елдің мақтаныш сезімі, патриотизмді атаса, 21,3 пайызы – ортақ құндылықтар мен нормалар, 13,6 пайызы – бір этностық топтың мүшесі, 13 пайызы – ортақ дін, 1,6 пайызы «әзірге біртұтас ел жоқ» дегенді алға тартады. Демек бұл да елімізде ұлтқа бөлінушілік аз екенін көрсетеді.
Халықтың негізгі құндылықтарының ішінде отбасы, жұмыс, достары тұр. Жастар бос уақытын да маңызды басымдық ретінде атап өтеді. Дінді құндылық ретінде көрсеткендердің көбі – орта жастағы адамдар. Ал саясат құндылықтар жүйесінде үлкен маңызға ие емес. Яғни қандай құндылықтардың маңызды екенін білуге арналған сұраққа аймақтағы 8 мың адамның жауабында 99,6 пайызы – отбасы, 92,9 пайызы – жұмыс, 92,4 пайызы – достар, 87,5 пайызы – бос уақыт, 74,3 пайызы – дін, 53,8 пайызы саяси құндылықты «негізгі» деп атап көрсеткен.
Қоғамдық зерттеулердің нәтижесі барлық жағынан тек жағымды болмаса да, бұл жыл тұрғындардың ойынша табысты жыл болды деп бағаланады. Өйткені халық арасында оптимизм сақталып тұр. Олардың арасында Мемлекет басшысының жұмысын жоғары бағалап, елдің стратегиялық бағытын қолдаудың көбін көруге болады. Демек отбасы мен сенім сияқты ұлттық бірегейлік пен құндылық бағдарлары қоғамның одан әрі дамуы мен нығаюына негіз боларына сенім мол.
