Дэвид О’Салливан елдің ресми өкілдерімен болған кездесуде Батыс елдерінің Ресейге қатысты енгізген санкцияларын айналып өтуге жол бермеу үшін Қазақстан қандай шаралар қабылдап жатқанын талқылағанын айтты.
– Қазақстан – Еуроодақтың, сондай-ақ ЕО Қазақстанның ең маңызды серіктестерінің бірі. Біздің сауда байланысымыз жақсы дамып келеді. Жыл сайынғы тауар айналым 40 млрд еуроны құрайды. Қазақстанның 38 пайыз экспорты бізге тиесілі. Осы жылы біз бірнеше халықаралық кездесу өткіземіз, оның бірі наурыз айында Ашхабадта өтеді. Ал сәуірде Еуроодақ – Орталық Азия саммитін өткіземіз деп жоспарлап отырмыз, – деді Д.О’Салливан.
– Қазақстан үкіметімен кездесуіміз стратегиялық маңызды тауарлардың Ресей нарығына енуіне жол бермеуге бағытталған. Әсіресе әскери әлеуетті арттыратын тауарлар – ерекше назарда. Осындай тауарлардың заңсыз экспортына жол бермеуіміз қажет. Мен осымен Қазақстанға төртінші рет келіп отырмын. Келіссөздер нәтиже беріп келеді, қазір біз едәуір алға басуды, экспорт көлемінің айтарлықтай төмендегенін көріп отырмыз.
Жалпы, біз заңсыз саудамен айналысып, санкциялық тауарларды Ресейге жөнелтетін компанияларды анықтау жұмысын одан әрі жүргізе береміз. Анықталған мұндай компаниялар дереу тізімге енгізіледі. Осының нәтижесінде олар еуропалық компаниялармен және үшінші елдермен бизнес орната алмайды. Мысалы, Үндістанда, Иранда, Қытайда заңсыз әрекет еткен компаниялар тіркелді. Бұл жерде атап өткім келетіні олар тізімге тек заңсыз саудаға қатысқаны және ықпал еткені үшін енгізіледі, – деді ЕО өкілі.
Д.О’Салливанның айтуынша, Еуропа және Үлкен жетілік елдерінде шығарылған тауарларды ғана Ресейге тасымалдауға тыйым салынған. Сондай-ақ ол әскери тауарлар Қазақстандағы жалпы айналым тауарының бір пайызынан аз көлемді құрап отырғанын және экономикалық тұрғыдан аса маңызды емес болғанымен, әскери-өнеркәсіптік кешен үшін бомба, зымырандар өндірісінде үлкен маңызға ие екенін атап өтті.
«Жалпы, жүргізілген келіссөздерге көңіліміз толады», деді О’Салливан. Оның айтуынша, ЕО «Қазақстанның санкцияларға қосылмау туралы шешімін толығымен құрметтейді». «Біз Қазақстаннан санкцияларымызды қабылдауды сұрамаймыз. Қазақстан мен Ресей арасындағы ұзақ уақыттан бері жалғасып келе жатқан, әлі де жалғасатын заңды саудаға кедергі жасауға ниетті емеспіз. Алайда Еуроодақ «жосықсыз субъектілер Қазақстанды санкциялардан жалтару және Еуропалық Одақ санкциялаған тауарларды қайта сату мақсатындағы платформа ретінде пайдалануға ұмтылуы мүмкін» деп алаңдайды» деді ол.
Қазір Еуропалық комиссия Ресей – Украина қақтығысы басталғаннан бері оған қарсы қолданылатын шектеу шараларынан жалтаруды болдырмау немесе тіпті оларды айналып өтуіне мүмкіндік бермеу үшін бірқатар елдермен жоғары деңгейдегі үздіксіз кездесулер жүргізіп жатыр. Осыған орай олар келіссөздер жүргізу мақсатында Санкцияларды жүзеге асыру жөніндегі ЕО Халықаралық арнайы өкілі лауазымын құрды. Комиссияның бұрынғы Бас хатшысы және ЕО-ның аға дипломаты Дэвид О’Салливан 2022 жылдың қаңтарынан бастап ЕО-ның Санкцияларды жүзеге асыру жөніндегі халықаралық арнайы өкілі болып тағайындалды.
