Коллажды жасаған – Зәуреш СМАҒҰЛ ,«EQ»
Одан әрі Торғайдағы А.Байтұрсынұлы мен М.Дулатұлының әдеби музейі дайындаған бейнебаян көрсетіліп, Ұлттық музейдің ғылыми кітапханасында отырған қатысушылар қос алыптың туған мекеніне барып, олардың өміріне, күрескерлік қияметіне қаныққандай болып, ұшан-теңіз әдеби мұрасының мұхитына кенелгендей қанағат сезімге бөленіп, әр детальды көз алдынан өткізе ықылас танытты.
Алғашқы сөзді Қостанай облысы әкімінің орынбасары Арман Әбенов алып, Торғай – Тобыл өңірінде осы айтулы датаға байланысты 140 іс-шараның белгіленіп, алдыңғы легі жүзеге асырыла бастағанын тілге тиек етті. Ең басты жаңалығы – қайраткердің кесенесі мен музейі орналасқан Бидайыққа Қызбел ауылы арқылы өтетін күре жолдың күрделі жөндеуден өткізіле бастағаны көңілге үміт ұялатты. Сондағы кесене мен музейді де жаңғырту жұмыстары тиянақталып жатқанға ұқсайды.
Облыс әкімі Қ.Ақсақалов жақында өңір зиялыларымен кездесіп, осы мерейтойды жоғары деңгейде ұйымдастырып өткізудің жай-жапсарын ақылдасыпты. Былайша айтқанда, әр тараптан түсіп жатқан ұсыныс-пікірлерді сараптап, тың ойларды екшеп, той мазмұнын байыта түсерлік шешім қабылданбақ екен. Осы ретте режиссер Е.Төлеубайдың облыстық театрда ертеректе қойылған «Міржақып» драмасына шақырған қонақтарын өзі ертіп апарып қайыра көріп, ой елегінен өткізсе керек. Бұл да болса өңір басшысының той қамына кіріскендегі елгезектігі ретінде дәтке қуат беретіндей мысал ғой. Арман Тарғынұлы өз кезегінде қостанайлық суретші салған М.Дулатұлының жаңа кескіндемесін музей директорына табыс етті.
Пікірлесеу барысында Міржақыпқа қатысты өрбіген ойлар сорабынан таңғажайып тұлғаның әлі де ашылмаған қат-қабат қырлары барына көз жеткізуге болатын тәрізді. Мәжіліс депутаты, тарих ғылымдарының докторы, профессор Еркін Әбілдің «Ұлы дала өркениеті күйреп жатқан кезде, ақын-жыршылар мемлекеттігімізден айрылып, бодан болдық деп айтып жүрген кезде ұлтымыздың рухани жаңғыруын жасаған осы Алаш зиялылары еді. Міржақып сынды қайраткерлер – қазақты саяси ұлтқа айналдырған тұлғалар. «Қазақ рухын оятқан тұлға» дегеніміз – көркем сөз емес, бұл нақты факт», – деп айтқанынан шындық салтанаты айқындалатындай еді. Ал осы жиынға Міржақыптың үш жиені (Нұрлан, Жаннат, Ерлан Сатыбалдиевтер) арнайы келіп қатысқаны мәртебе санарлық болатын. «Мектеп» баспасының директоры, жазушы-аудармашы Ерлан Сатыбалдиев туған нағашы атасы Дулатұлына қатысты Петропавл қаласында 1906 жылы татарлардың тойында түсірілген тарихи сурет туралы тың деректермен түсіндіріп берді.
Ал белгілі алаштанушы, филология ғылымдарының докторы, профессор Айгүл Ісмақова Міржақыптың тіл біліміне, қазақ тарихына қатысты тың деректі байламдарын нақты мысалдармен өрнектей білді. Кезінде оның айтқан көптеген өмірлік тұжырымдары айналысқа түскенімен, нақты сілтемеде иесі көрсетілмегендіктен, меншіктік құқығы шектеліп қалғандай көрінеді екен. Бұл жағын да ескерген дұрыс-ау!
Сондай-ақ Ғылым және жоғары білім министрлігі Тіл саясаты комитетінің төрағасы Ербол Тілешов, К.Сағадиев атындағы Халықаралық бизнес университетінің доценті Сәбира Иманбаева, тарих ғылымдарының докторы Марат Әбсемет, елордадағы М.Дулатұлы атындағы №68 мектеп-гимназиясының директоры Лаура Сәрсембекова және Торғайдың «Жанкелдин музейлер кешенінің» директоры Гүлбану Сәрсекей Алаш арысы М.Дулатұлының мерейтойына байланысты өз ұсыныстарын ортаға салды.
Осы жолдардың авторы кезінде М.Дулатұлының мүрдесін Карелиядан 57 жылдан соң алып келу сапарының жол-жөнекей барысы «Егемен Қазақстан» газеті арқылы қалай насихатталғаны туралы айта келіп, даңқты тұлғаны туған жеріне қайта табыстаудың қаралы сәттерінен түсірілген екі бейнебаян жазылған кассетаны музей директорына табыс етті.
Көрменің ашылу салтанатында сөз алған көрнекті жазушы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Төлен Әбдік Міржақыптың «Қайда едің?» өлеңінің бірнеше шумағын төкпелете келіп, Дулатұлының сол аласапыран заманның сұрқия өткелектерінен өтудің амалдарын ашпақ болған ішкі бұлқыныстарын зерделеп, бүгінгі күнмен қабысатын идеяларына басымдық бере сараптама жасады. Сонымен қатар Парламент Сенатының депутаттары Нұртөре Жүсіп пен Бибігүл Аққожина, Мәжіліс депутаты Берік Бейсенғалив, Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры, тарих ғылымдарының докторы, профессор Зиябек Қабылдинов мерейгер М.Дулатұлының 140 жылдығын жоғары деңгейде атап өтуге бүкіл халық болып жұмылудың жай-жапсарын айта келіп, аталған көрменің өскелең ұрпаққа рухани тәлім-тәрбие берерлік қуатын қостап, оған көрермендерді молынан тартудың қажеттігіне назар аударды.
Қайсар ӘЛІМ,
міржақыптанушы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
