ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық форумынан туындайтын міндеттер жайлы бірер сөз
Көлік және коммуникация министрлігі 2010 жылы еліміздің әлемдегі беделді халықаралық институттардың бірі – Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуі кезеңінде арнайы құрылған Мемлекеттік комиссияның хаттамасына сәйкес ЕҚЫҰ-ның екінші экономикалық-экологиялық өлшемінің жұмысына жетекшілік етуде.
Мемлекеттік комиссияның құрамындағы Экономикалық-экологиялық жұмыс тобының шеңберінде Көлік және коммуникация министрлігі бірқатар басқа мемлекеттік органдармен және ұйымдармен, атап айтқанда, Қоршаған ортаны қорғау министрлігімен, Ауыл шаруашылығы министрлігімен, Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетімен және Халықаралық Аралды қорғау қорының атқарушы комитетімен бірге ЕҚЫҰ-ның екінші өлшемінің негізгі іс-шарасы – 18-ші экономикалық-экологиялық форумның тұжырымдамалық мазмұнын толтыруға атсалысты.
Көлік және коммуникация министрлігіне жүктелген міндеттердің жоғары маңыздылығын ескеріп, министрлік ішінде арнайы жұмыс тобы құрылды. Сонымен қатар, жұмыс тобының шеңберінде Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуіне байланысты міндеттерін жүзеге асыру бойынша Көлік және коммуникация министрлігінің іс-қимылдар жоспары бекітілді.
Қазақстандық төрағалық кезеңіндегі 18-ші ЭЭФ-тің тақырыбы “Шекараны кесіп өту пункттерінде тиісті басқаруды ілгерілету, жерүсті көлігі қауіпсіздігін арттыру және ЕҚЫҰ өңірінде халықаралық автомобиль және темір жол көліктерінің қатынасын жеңілдету” ретінде таңдалып алынды.
Әлемдік қаржы дағдарысының салдарын еңсеру кезеңінде ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық өлшемі шеңберінде көлік саласының мәселелеріне үлкен көңіл бөлу заңды құбылыс. Көлік және тасымалдар әрқашан мемлекеттер арасындағы өндірістік қарым-қатынастардың материалдық негізінің рөлін атқарып, тұтас әлемдік экономикалық кеңістікті ұйымдастырушы фактор болып табылады.
Көлік және коммуникация министрлігі ЕҚЫҰ Хатшылығымен, Сыртқы істер министрлігімен және ЕҚЫҰ жанындағы Қазақстан Республикасының Тұрақты өкілдігімен бірлесіп ұйымдастырылған 18-ші ЭЭФ-тің барлық кезеңдеріне қатысты.
18-ші ЭЭФ екі бөлімнен құралып, әр бөлімнің алдында дайындық конференциялары өткізілді. Атап кететін жәйт, алғашқы дайындық конференциясы 2009 жылғы 12-13 қазанда Еуразияның кіндігінде орналасқан елордамыз Астанада өтті.
2010 жылғы 1-2 ақпанда Австрия астанасы Венада ұйымдастырылған 18-ші ЭЭФ-тің бірінші бөліміне төраға-мемлекет ретінде құрамында біздің мемлекеттік органдар және үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері бар қазақстандық делегация қатысты. Іс-шараға қатысуға ЕҚЫҰ-ға мүше 56 мемлекеттен, халықаралық және өңірлік ұйымдардан, қаржы институттарынан 250-дей делегат келді.
Венада автомобиль тасымалдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және шекараны кесіп өту кезіндегі табиғи емес кедергілерді жою мәселелеріне ерекше көңіл бөлініп, мүше мемлекеттердің көлік және кеден органдарының өкілдері мен халықаралық сарапшылар тасымалдау барысында туындайтын табиғи емес кедергілерді жоюға бағытталған шекараны кесіп өтуді жеңілдету мәселелеріне қатысты пікір алмасты. Автомобиль көлігімен кедергісіз және сенімді түрде жүкті жеткізу сұранысына сәйкес келетін алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесі талқыланды.
2010 жылғы 24-26 мамырда Чехияның бас қаласы Прагада өткен 18-ші ЭЭФ-тің екінші қорытынды бөлімінде ЕҚЫҰ-ға қатысушы елдерден және әріптес мемлекеттерден, халықаралық және өңірлік ұйымдардан, көліктік-логистикалық компаниялардан және ғылыми-зерттеу ұйымдарынан келген 250-ге жуық делегат Еуропа мен Азия арасындағы тиімді және қауіпсіз транзиттік тасымалдарды дамытудың келешегі, халықаралық жерүсті тасымалдарын жетілдірудегі ЕҚЫҰ-ның рөлі, Орталық Азияда көлікті дамытуға жәрдемдесу, сондай-ақ, көлік тасымалдарының қоршаған ортаға әсері жөнінде талқылаулар жүргізді.
Қазақстан тарабы бүгінгі таңда еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуында зор мәнге ие болып табылатын және Елбасының Қазақстан халқына Жолдауында аталған “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” халықаралық автомобиль дәлізін салу және қайта жаңарту жөніндегі мега-жоба туралы айрықша атап көрсетіп, халықаралық қауымдастықтың алдында еуразиялық көліктік қатынастарды дамытудағы еліміздің геостратегиялық мүмкіндіктері мен транзиттік әлеуетін атап өтті.
Қазақстанның төрағалығы барысында төраға-мемлекеттің бірыңғай имидждік стратегиясын алға тарту және еліміздің көлік саласындағы басымдықтарын кең ауқымда тарату мақсатында біршама ақпараттық насихаттау жұмыстары атқарылды.
Қазақстандық делегаттардың форумның сессияларында негізгі баяндамашы болуымен, модератор рөлін атқаруымен және жалпы талқылауларға қатысуымен қатар 18-ші ЭЭФ жұмысына қолдау көрсету мақсатында “Батыс Еуропа – Батыс Қытай”, “Трансконтинентальды Қазақстан” бейнефильмдерінің көрсетілімі ұйымдастырылып, “Қазақстан Республикасының концессиялық жобалары” мен “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” трансконтинентальды дәлізі, Еуропаға жаңа жол” кітапшалары таратылды. Сондай-ақ, ЕҚЫҰ-ның Астанадағы орталығының қаржылық қолдауымен түсірілген “Шекараны кесіп өту үрдістерін жеңілдету жүйесі және автомобиль көлігі тасымалдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету” бейнетаспасы қатысушы делегаттарға үлестірілді.
Сонымен қоса, ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық қызметінің үйлестірушісі Горан Свилановичтің, Қазақстанның көлік мәселелері жөніндегі өкілі – Литваның ерекше тапсырмалар жөніндегі елшісі Витаутус Наудужастың “Хабар” телеарнасына арнайы сұхбаттары ұйымдастырылды.
Жалпы, 18-ші ЭЭФ-тің алғашқы бөлімі автомобиль көлігі мен тасымалдарына арналса, соңғы бөлімінде темір жол қатынасын талқылауға көбірек мән берілді.
Әрине, Қазақстан Республикасы транзитті мемлекет болғандықтан іргелес мемлекеттерден еліміздің аумағы арқылы жүктерді белгіленген жерге автомобиль көлігімен кедергісіз және сенімді түрде жеткізу сұранысын қамтамасыз ету үшін қазіргі заманғы автомобиль жолдарының болуы шарт. Кейінгі жылдары осы бағытта жүйелі жұмыстар атқарылуда. Ол үшін Қазақстан Ұлы Жібек жолының әлеуетін жақсарту мақсатында іргелі істер бастады. Өйткені бұл Қытайдан Еуропаға баратын ең төте жол. Оған негізгі себеп –Қазақстанның географиялық тұрғыдан екі алып құрлықтың ортасында оңтайлы орналасуы.
Қазіргі кезеңде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан ауқымды жобалардың ішіндегі ең ірісі Елбасы Н.Назарбаевтың бастамасымен қолға алынған “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” халықаралық транзиттік автомобиль жолы дәлізі. Оның өту маршруты Санкт-Петербург – Мәскеу – Нижний Новгород – Қазан – Орынбор – Ақтөбе – Қызылорда – Шымкент – Тараз – Қордай – Алматы – Қорғас – Үрімші – Ланьчжоу – Чженчжоу – Ляньюньгань. Осыдан-ақ оның негізінен Ұлы Жібек жолы маршрутына сәйкес келетіндігін айқын көруге болады. Бұл жобаның осындай бәсекелестік артықшылықтарының өзі дәліздің болашағынан үлкен үміт күттіріп отыр.
“Батыс Еуропа – Батыс Қытай” дәлізінің балама дәліздерден, атап айтқанда, Транссібір автомобиль жолымен немесе Суэц каналы арқылы теңіз жолымен тасымалдаудан артықшылығы – оның төтелігі мен жолға кететін уақыттың қысқалығында. Теңіз жолын пайдаланғанда жолға 45 тәулік, ал Транссібір арқылы жүргенде 14 тәулік кетсе, “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” жолына кететін уақыт небәрі 10 тәулік болады.
Бұл жобаны жүзеге асырудың орташа жылдық экономикалық тиімділігі едәуір қомақты. Айталық, жолда болу уақытының қысқаруы 33,9 миллиард теңге, автокөлік құралдарын пайдалануға кететін шығындардың қысқаруы 9,5 миллиард теңге әкелсе, жалпы өңірлік өнім 82,9 миллиард теңгеге ұлғаяды. Сонымен қатар, жол-көлік оқиғаларының саны мен соның салдарынан опат болушылар саны азаяды. Осы қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларының нәтижесінде аталған екі көрсеткіштің азаюына байланысты экономикалық ықпалы 49,9 миллион теңге және 19,3 миллиард теңгені құрайды.
“Батыс Еуропа – Батыс Қытай” автомобиль жолы дәлізінің жалпы ұзақтығы – 8445 км. Оның ішінде Қазақстан аумағы бойынша өтетін жол ұзақтығы – 2787 км. Дәлізді қайта жаңарту жобасы бойынша осының 2 452 шақырымында құрылыс жұмыстары жүргізілетін болады.
Жобаның жалпы құны – 825,1 миллиард теңге. Жоба республикалық бюджеттік қаржы есебінен және халықаралық қаржы институттарынан займ тарту арқылы, сондай-ақ концессиялық негізде іске асырылуда. Қазіргі уақытта қаржыландыру мәселелері толықтай шешіліп, халықаралық қаржы институттарынан 3,5 млрд. АҚШ доллары тартылуда. Осының ішінде 3 млрд. АҚШ долларынан астам сомаға қаржы институттарынан займ алу бойынша келісімдерге Бүкіләлемдік қайта құру және даму, Еуропа қайта құру, Азия даму және Ислам қайта құру банктерімен екеуара қол қойылды. Осы алынған займдардың есебінен 1751 км. жол қайта жаңартылмақшы.
Қазіргі уақытта “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” жобасы бойынша құрылыс жұмыстары 1367 км. жол бойында жүргізілуде және жыл соңында тағы 492 километрді қамту жоспарланып отыр. Оның ішінде Ақтөбе облысында республикалық бюджет есебінен ұзақтығы 215 км. құрайтын учаскеде құрылыс жұмыстары 2007 жылдан бері іске асырылуда. Ал Жамбыл, Қызылорда, Ақтөбе облыстары арқылы өтетін 1152 километр бойындағы жұмыстар займдардың есебінен 2009-2010 жылдардан бастап іске асырылуда. Ал қалған учаскелерде құрылыс жұмыстары 2011 жылы толық басталатын болады. Биылғы жылы 399. км жолда қозғалысты ашу жоспарланып отыр.
Ұзақтығы 301 км. Алматы – Қорғас және ұзақтығы 102 км. Ташкент – Шымкент учаскелеріндегі жұмыстарды концессиялық негізде іске асыру жоспарланған. Қазіргі таңда Алматы – Қорғас учаскесі бойынша концессионер анықталды және концессионермен келісім-шартқа отыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Ал, Ташкент – Шымкент учаскесі бойынша концессионер анықтау үшін конкурс жариялауға дайындық жұмыстары жүргізілуде.
Біздегі “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” дәлізінің құрылысы аяқталғаннан кейін елімізде туризм саласын дамытуға жаңа серпіліс туатын болады. Дәліз “Көксай” тау шаңғысы базасы, “Ежелгі Түркістан”, “Ежелгі Отырар”, “Қасқасу” таулы шаңғы курорты, “Байқоңыр”, “Қорқыт-Ата”, “Қамбаш”, “Ғарыштық айлақ”, Киіз үйлі отель, “GREENLAND” және “Ырғыз сарайының керуені” туристік аймақтары арқылы өтеді. Жоғарыда көрсетілген туристік орталықтарға қауіпсіз, ыңғайлы қозғалыс қамтамасыз етілетін болады.
Дәліздің құрылысы толық аяқталғаннан соң халықаралық стандарттарға сәйкестендіре отырып, сондай-ақ жүк тасымалдаушыларға ыңғайлы қозғалысты қамтамасыз ету үшін 20-дан астам жол бойындағы қызмет ету нысандарын салу жоспарланып отыр. Олардың құрылысын қаржыландыру үшін жеке инвестициялар тарту ойластырылуда. Өйткені Елбасымыз атап өткендей, елімізде шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту қызмет көрсету тиімділігін, бәсекелестікті арттыруға мүмкіндік береді.
Жалпы, Қытай мен Еуропа аралығында жаңа жүк тасымалы легінің пайда болуы Қазақстанның транзиттік әлеуетін дамыту және тиімді пайдалану үшін алғышарттар жасап отыр. Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу кезінде Қазақстан Республикасы бойынша 2020 жылы жүк тасымалы 2,5 есе, яғни жылына 13 млн. тоннадан 33 млн. тоннаға дейін өсетіндігі белгілі болды. Жоба Қытай – Қазақстан (25%), Қытай – Орталық Азия (35%) және Қытай – Қазақстан – Ресей – Батыс Еуропа (40%) бағыттары бойынша жүк тасымалын ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Әбілғазы ҚҰСАЙЫНОВ, Көлік және коммуникация министрі.
ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық форумынан туындайтын міндеттер жайлы бірер сөз
Көлік және коммуникация министрлігі 2010 жылы еліміздің әлемдегі беделді халықаралық институттардың бірі – Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуі кезеңінде арнайы құрылған Мемлекеттік комиссияның хаттамасына сәйкес ЕҚЫҰ-ның екінші экономикалық-экологиялық өлшемінің жұмысына жетекшілік етуде.
Мемлекеттік комиссияның құрамындағы Экономикалық-экологиялық жұмыс тобының шеңберінде Көлік және коммуникация министрлігі бірқатар басқа мемлекеттік органдармен және ұйымдармен, атап айтқанда, Қоршаған ортаны қорғау министрлігімен, Ауыл шаруашылығы министрлігімен, Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетімен және Халықаралық Аралды қорғау қорының атқарушы комитетімен бірге ЕҚЫҰ-ның екінші өлшемінің негізгі іс-шарасы – 18-ші экономикалық-экологиялық форумның тұжырымдамалық мазмұнын толтыруға атсалысты.
Көлік және коммуникация министрлігіне жүктелген міндеттердің жоғары маңыздылығын ескеріп, министрлік ішінде арнайы жұмыс тобы құрылды. Сонымен қатар, жұмыс тобының шеңберінде Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуіне байланысты міндеттерін жүзеге асыру бойынша Көлік және коммуникация министрлігінің іс-қимылдар жоспары бекітілді.
Қазақстандық төрағалық кезеңіндегі 18-ші ЭЭФ-тің тақырыбы “Шекараны кесіп өту пункттерінде тиісті басқаруды ілгерілету, жерүсті көлігі қауіпсіздігін арттыру және ЕҚЫҰ өңірінде халықаралық автомобиль және темір жол көліктерінің қатынасын жеңілдету” ретінде таңдалып алынды.
Әлемдік қаржы дағдарысының салдарын еңсеру кезеңінде ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық өлшемі шеңберінде көлік саласының мәселелеріне үлкен көңіл бөлу заңды құбылыс. Көлік және тасымалдар әрқашан мемлекеттер арасындағы өндірістік қарым-қатынастардың материалдық негізінің рөлін атқарып, тұтас әлемдік экономикалық кеңістікті ұйымдастырушы фактор болып табылады.
Көлік және коммуникация министрлігі ЕҚЫҰ Хатшылығымен, Сыртқы істер министрлігімен және ЕҚЫҰ жанындағы Қазақстан Республикасының Тұрақты өкілдігімен бірлесіп ұйымдастырылған 18-ші ЭЭФ-тің барлық кезеңдеріне қатысты.
18-ші ЭЭФ екі бөлімнен құралып, әр бөлімнің алдында дайындық конференциялары өткізілді. Атап кететін жәйт, алғашқы дайындық конференциясы 2009 жылғы 12-13 қазанда Еуразияның кіндігінде орналасқан елордамыз Астанада өтті.
2010 жылғы 1-2 ақпанда Австрия астанасы Венада ұйымдастырылған 18-ші ЭЭФ-тің бірінші бөліміне төраға-мемлекет ретінде құрамында біздің мемлекеттік органдар және үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері бар қазақстандық делегация қатысты. Іс-шараға қатысуға ЕҚЫҰ-ға мүше 56 мемлекеттен, халықаралық және өңірлік ұйымдардан, қаржы институттарынан 250-дей делегат келді.
Венада автомобиль тасымалдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және шекараны кесіп өту кезіндегі табиғи емес кедергілерді жою мәселелеріне ерекше көңіл бөлініп, мүше мемлекеттердің көлік және кеден органдарының өкілдері мен халықаралық сарапшылар тасымалдау барысында туындайтын табиғи емес кедергілерді жоюға бағытталған шекараны кесіп өтуді жеңілдету мәселелеріне қатысты пікір алмасты. Автомобиль көлігімен кедергісіз және сенімді түрде жүкті жеткізу сұранысына сәйкес келетін алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесі талқыланды.
2010 жылғы 24-26 мамырда Чехияның бас қаласы Прагада өткен 18-ші ЭЭФ-тің екінші қорытынды бөлімінде ЕҚЫҰ-ға қатысушы елдерден және әріптес мемлекеттерден, халықаралық және өңірлік ұйымдардан, көліктік-логистикалық компаниялардан және ғылыми-зерттеу ұйымдарынан келген 250-ге жуық делегат Еуропа мен Азия арасындағы тиімді және қауіпсіз транзиттік тасымалдарды дамытудың келешегі, халықаралық жерүсті тасымалдарын жетілдірудегі ЕҚЫҰ-ның рөлі, Орталық Азияда көлікті дамытуға жәрдемдесу, сондай-ақ, көлік тасымалдарының қоршаған ортаға әсері жөнінде талқылаулар жүргізді.
Қазақстан тарабы бүгінгі таңда еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуында зор мәнге ие болып табылатын және Елбасының Қазақстан халқына Жолдауында аталған “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” халықаралық автомобиль дәлізін салу және қайта жаңарту жөніндегі мега-жоба туралы айрықша атап көрсетіп, халықаралық қауымдастықтың алдында еуразиялық көліктік қатынастарды дамытудағы еліміздің геостратегиялық мүмкіндіктері мен транзиттік әлеуетін атап өтті.
Қазақстанның төрағалығы барысында төраға-мемлекеттің бірыңғай имидждік стратегиясын алға тарту және еліміздің көлік саласындағы басымдықтарын кең ауқымда тарату мақсатында біршама ақпараттық насихаттау жұмыстары атқарылды.
Қазақстандық делегаттардың форумның сессияларында негізгі баяндамашы болуымен, модератор рөлін атқаруымен және жалпы талқылауларға қатысуымен қатар 18-ші ЭЭФ жұмысына қолдау көрсету мақсатында “Батыс Еуропа – Батыс Қытай”, “Трансконтинентальды Қазақстан” бейнефильмдерінің көрсетілімі ұйымдастырылып, “Қазақстан Республикасының концессиялық жобалары” мен “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” трансконтинентальды дәлізі, Еуропаға жаңа жол” кітапшалары таратылды. Сондай-ақ, ЕҚЫҰ-ның Астанадағы орталығының қаржылық қолдауымен түсірілген “Шекараны кесіп өту үрдістерін жеңілдету жүйесі және автомобиль көлігі тасымалдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету” бейнетаспасы қатысушы делегаттарға үлестірілді.
Сонымен қоса, ЕҚЫҰ-ның экономикалық-экологиялық қызметінің үйлестірушісі Горан Свилановичтің, Қазақстанның көлік мәселелері жөніндегі өкілі – Литваның ерекше тапсырмалар жөніндегі елшісі Витаутус Наудужастың “Хабар” телеарнасына арнайы сұхбаттары ұйымдастырылды.
Жалпы, 18-ші ЭЭФ-тің алғашқы бөлімі автомобиль көлігі мен тасымалдарына арналса, соңғы бөлімінде темір жол қатынасын талқылауға көбірек мән берілді.
Әрине, Қазақстан Республикасы транзитті мемлекет болғандықтан іргелес мемлекеттерден еліміздің аумағы арқылы жүктерді белгіленген жерге автомобиль көлігімен кедергісіз және сенімді түрде жеткізу сұранысын қамтамасыз ету үшін қазіргі заманғы автомобиль жолдарының болуы шарт. Кейінгі жылдары осы бағытта жүйелі жұмыстар атқарылуда. Ол үшін Қазақстан Ұлы Жібек жолының әлеуетін жақсарту мақсатында іргелі істер бастады. Өйткені бұл Қытайдан Еуропаға баратын ең төте жол. Оған негізгі себеп –Қазақстанның географиялық тұрғыдан екі алып құрлықтың ортасында оңтайлы орналасуы.
Қазіргі кезеңде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан ауқымды жобалардың ішіндегі ең ірісі Елбасы Н.Назарбаевтың бастамасымен қолға алынған “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” халықаралық транзиттік автомобиль жолы дәлізі. Оның өту маршруты Санкт-Петербург – Мәскеу – Нижний Новгород – Қазан – Орынбор – Ақтөбе – Қызылорда – Шымкент – Тараз – Қордай – Алматы – Қорғас – Үрімші – Ланьчжоу – Чженчжоу – Ляньюньгань. Осыдан-ақ оның негізінен Ұлы Жібек жолы маршрутына сәйкес келетіндігін айқын көруге болады. Бұл жобаның осындай бәсекелестік артықшылықтарының өзі дәліздің болашағынан үлкен үміт күттіріп отыр.
“Батыс Еуропа – Батыс Қытай” дәлізінің балама дәліздерден, атап айтқанда, Транссібір автомобиль жолымен немесе Суэц каналы арқылы теңіз жолымен тасымалдаудан артықшылығы – оның төтелігі мен жолға кететін уақыттың қысқалығында. Теңіз жолын пайдаланғанда жолға 45 тәулік, ал Транссібір арқылы жүргенде 14 тәулік кетсе, “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” жолына кететін уақыт небәрі 10 тәулік болады.
Бұл жобаны жүзеге асырудың орташа жылдық экономикалық тиімділігі едәуір қомақты. Айталық, жолда болу уақытының қысқаруы 33,9 миллиард теңге, автокөлік құралдарын пайдалануға кететін шығындардың қысқаруы 9,5 миллиард теңге әкелсе, жалпы өңірлік өнім 82,9 миллиард теңгеге ұлғаяды. Сонымен қатар, жол-көлік оқиғаларының саны мен соның салдарынан опат болушылар саны азаяды. Осы қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларының нәтижесінде аталған екі көрсеткіштің азаюына байланысты экономикалық ықпалы 49,9 миллион теңге және 19,3 миллиард теңгені құрайды.
“Батыс Еуропа – Батыс Қытай” автомобиль жолы дәлізінің жалпы ұзақтығы – 8445 км. Оның ішінде Қазақстан аумағы бойынша өтетін жол ұзақтығы – 2787 км. Дәлізді қайта жаңарту жобасы бойынша осының 2 452 шақырымында құрылыс жұмыстары жүргізілетін болады.
Жобаның жалпы құны – 825,1 миллиард теңге. Жоба республикалық бюджеттік қаржы есебінен және халықаралық қаржы институттарынан займ тарту арқылы, сондай-ақ концессиялық негізде іске асырылуда. Қазіргі уақытта қаржыландыру мәселелері толықтай шешіліп, халықаралық қаржы институттарынан 3,5 млрд. АҚШ доллары тартылуда. Осының ішінде 3 млрд. АҚШ долларынан астам сомаға қаржы институттарынан займ алу бойынша келісімдерге Бүкіләлемдік қайта құру және даму, Еуропа қайта құру, Азия даму және Ислам қайта құру банктерімен екеуара қол қойылды. Осы алынған займдардың есебінен 1751 км. жол қайта жаңартылмақшы.
Қазіргі уақытта “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” жобасы бойынша құрылыс жұмыстары 1367 км. жол бойында жүргізілуде және жыл соңында тағы 492 километрді қамту жоспарланып отыр. Оның ішінде Ақтөбе облысында республикалық бюджет есебінен ұзақтығы 215 км. құрайтын учаскеде құрылыс жұмыстары 2007 жылдан бері іске асырылуда. Ал Жамбыл, Қызылорда, Ақтөбе облыстары арқылы өтетін 1152 километр бойындағы жұмыстар займдардың есебінен 2009-2010 жылдардан бастап іске асырылуда. Ал қалған учаскелерде құрылыс жұмыстары 2011 жылы толық басталатын болады. Биылғы жылы 399. км жолда қозғалысты ашу жоспарланып отыр.
Ұзақтығы 301 км. Алматы – Қорғас және ұзақтығы 102 км. Ташкент – Шымкент учаскелеріндегі жұмыстарды концессиялық негізде іске асыру жоспарланған. Қазіргі таңда Алматы – Қорғас учаскесі бойынша концессионер анықталды және концессионермен келісім-шартқа отыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Ал, Ташкент – Шымкент учаскесі бойынша концессионер анықтау үшін конкурс жариялауға дайындық жұмыстары жүргізілуде.
Біздегі “Батыс Еуропа – Батыс Қытай” дәлізінің құрылысы аяқталғаннан кейін елімізде туризм саласын дамытуға жаңа серпіліс туатын болады. Дәліз “Көксай” тау шаңғысы базасы, “Ежелгі Түркістан”, “Ежелгі Отырар”, “Қасқасу” таулы шаңғы курорты, “Байқоңыр”, “Қорқыт-Ата”, “Қамбаш”, “Ғарыштық айлақ”, Киіз үйлі отель, “GREENLAND” және “Ырғыз сарайының керуені” туристік аймақтары арқылы өтеді. Жоғарыда көрсетілген туристік орталықтарға қауіпсіз, ыңғайлы қозғалыс қамтамасыз етілетін болады.
Дәліздің құрылысы толық аяқталғаннан соң халықаралық стандарттарға сәйкестендіре отырып, сондай-ақ жүк тасымалдаушыларға ыңғайлы қозғалысты қамтамасыз ету үшін 20-дан астам жол бойындағы қызмет ету нысандарын салу жоспарланып отыр. Олардың құрылысын қаржыландыру үшін жеке инвестициялар тарту ойластырылуда. Өйткені Елбасымыз атап өткендей, елімізде шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту қызмет көрсету тиімділігін, бәсекелестікті арттыруға мүмкіндік береді.
Жалпы, Қытай мен Еуропа аралығында жаңа жүк тасымалы легінің пайда болуы Қазақстанның транзиттік әлеуетін дамыту және тиімді пайдалану үшін алғышарттар жасап отыр. Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу кезінде Қазақстан Республикасы бойынша 2020 жылы жүк тасымалы 2,5 есе, яғни жылына 13 млн. тоннадан 33 млн. тоннаға дейін өсетіндігі белгілі болды. Жоба Қытай – Қазақстан (25%), Қытай – Орталық Азия (35%) және Қытай – Қазақстан – Ресей – Батыс Еуропа (40%) бағыттары бойынша жүк тасымалын ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Әбілғазы ҚҰСАЙЫНОВ, Көлік және коммуникация министрі.
Соңғы жаңалықтар
«Жастар» Сарайының жарты ғасырлық мерейтойы тойланды
Елорда • Кеше
«Egemen Qazaqstan» газетінің тілшісі «Дарын» сыйлығын иеленді
Мәдениет • Кеше
Алматы • Кеше
Президент Мәжіліс төрағасын қабылдады
Президент • Кеше
