Тойотамен табысқан күн

Газетіміздің осының алдын­да­ғы нөмірінде өткен жексенбі күні кешке Қазақстан Респуб­ли­касы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Орал Мұхамеджанов бас­таған парламенттік делега­ция­ның Жапония Өкілдер палата­сы­ның төрағасы Т.Йокомичидің шақыруымен осы елге ресми са­пармен келгендігін, сапардың бастапқы күні атақты Хиросима же­рінде өткендігін жазған бола­тынбыз. Атом қаруы қатері мен зардабын басқа елдерден көбірек бастан кешірген хиросималықтар қазақстандықтарды ядролық қару сыналатын тажал полигонын бірінші болып жапқан бірегей ел ретінде үлкен құрметпен қарсы алады. Ресми делегация құ­рамын­да Парламент Мәжілісі Халық­ара­лық істер, қорғаныс және қауіп­сіздік комитетінің төр­ағасы Әм­зе­бек Жолшыбеков, Эко­логия және табиғат пайда­ла­ну мәселе­ле­рі комитетінің төр­аға­сы, Жа­пония парламентімен ынтымақ­тас­тық жөніндегі топ­тың мүшесі Ерлан Нығматулин, депутаттар Сәт Тоқпақбаев, Жа­қып Асанов, Бауыржан Смайы­лов, Шавхат Өтемісов, Парла­мент Мәжілісі Аппаратының басшысы Ерген Дошаев болды. Жапония – конституциялық монархия елі. Сондықтан бұл елде ежелден келе жатқан тақ мұ­рагері ретінде император Аки­хитоға құрмет күшті. Дегенмен, Жапонияда мемлекеттік биліктің жоғарғы органы әрі бірден-бір заң шығарушы органы болып екі палатадан тұратын парламент та­былады. Қазақстан Парламенті Мәжілісі Төрағасының ресми сапарына елеулі мән беріліп отыруының бір себебі осыдан да болса керек. Екі ел қарым-қатынасы сан түрлі жолдар арқылы дамып ке­ле­ді. Елдердің өзара сыйласты­ғы­ның шағын ғана бір белгісі ре­тінде соңғы кезде тіркелген мына бір шағын оқиғаға назар аударта кетсек артық болмас. 2000 жылы Қазақстан бас­шы­сы Нұрсұлтан Назарбаев Токио­дағы “Тама” жануарлар паркіне “Шыңғыс” деп аталатын қар ба­рысын сыйға тартқан болатын. Өткен жылдың шілде айында Жапонияның Қазақстандағы елшілігінің делегациясы осыған қарымта ретінде жапон жерін жайлаған “Шыңғыстың” тұқымы – “Маяны” әкеліп, Алматыдағы жа­нуарлар паркіне сыйға тарт­қан-тын. “Біздің елімізде қар барысы ешуақытта болып көрмеген еді. Сондықтан “Шыңғыс” бірден жапондықтардың көзайымына ай­налып, сүйіспеншілігіне бө­лен­ді. Аяғы құтты болып, тоғыз жылда сегіз рет күшіктеді. “Мая” – солардың соңғысы. Ол дүние­ге келгенде көптеген жапон­дық­тар арнайы сыйлықтарын да әкелген болатын. Біз енді Маяны өзінің атажұртына әкеліп сыйға тартқанды жөн көрдік” деген еді журналистерге берген шағын сұх­батында Жапонияның Қазақ­стандағы елшісі Сиэо Нацуи. Ша­масы, “сыйға – сый, сыраға – бал” дегеніміз осы болса керек. Міне, осылайша Орал Мұ­ха­меджанов бастаған қазақстандық парламенттік делегацияның Жапонияға ресми сапарының бір күні жапон халқының тарихы және мәдениетімен танысу мәселелеріне арналды. Бұл шара Күншығыс елінің мәдени және туристік орталығы саналатын Киото қаласында жүзеге асты. Ал Киото қаласы – Киото префек­турасының орталығы. Бұл префектура бір-біріне сумен жалғасқан аралдар арқылы сәл ғана иіле түскен доға секілді ұзынша бойымен созылып жат­қан жапон жерінің орталық бө­лігіндегі Хонсю аралында орна­ласқан. Халқының саны үсті­міз­дегі жылдың 1 шілдесіндегі мә­лі­мет бойынша 2 627 935 адамды құрайды. Мұнда 1 шаршы ша­қы­рым жерге 567 адамнан келеді. Префектураның өзі 15 қала, 6 уез­ден тұрады. Соның ішінде халықтың ең көп шоғырлаған жері – Киото қаласы. Мұнда 1 мил­лион 464 мың халық тұрады. ­– Киото қаласының негізгі тіршілік көзі туризммен байла­ныс­ты. Сондай-ақ ол елдің негіз­гі мәдени орталығы болып та­бы­лады. Мұнда әр жыл сайын көп­теген өнер фестивальдері өтеді. Қалаға жыл сайын әлемнің әр шалғайынан көптеген туристер келеді. Себебі, мұнда тарихи ес­керткіштер өте көп. Басқасын бы­лай қойғанда, бір ғана осы қа­ланың өзінде 1600 будда храмы, 400 синтоистік шіркеу бар. Та­рихи сәулет ескерткіштерінің көп­тігін осыдан мың жылдай уа­қыт бұрын Киотоның Жапония­ның астанасы болуымен байла­ныс­тыруға болар еді, бірақ қала бірнеше рет өртенгендіктен көне ескерткіштердің көпшілігі жойы­лып кеткен, – деп түсініктеме бере кетті бізге Қазақстан Парла­ментінің Аппарат басшысы Ер­ген Дошаев. Сапар барысында қазақстан­дық парламенттік делегация мүшелері қаладағы бірқатар та­рихи ескерт­кіштермен танысып, соның ішінде “Кинкаку-джи”, “Реан-джи”, “Нидзе-джи” храм­дарында болды. Ал сапардың үшінші күні Орал Мұхамеджанов бастаған парламент­тік делегация Айти префектура­сының орталығы – Нагоя қаласына келді. Нагоя қаласы Жапонияның да­мыған өнеркәсіптік орталықта­ры­ның бірі әрі үлкен көлік торабы болып табылады. Жапонның аса бір шапшаңдықпен жүретін пойызы мен елді шет мемлекеттермен бай­ланыстыратын үлкен су жолы осы қалада бас түйістіріп жатыр. Мұнда ел бойынша үлкен халықаралық порттардың бірі орналасқан. Өнер­кәсіп түрінен мәшине жасау, метал­лургия, мұнай өңдеу салалары, то­қыма өнеркәсібі мен басқа да жеңіл өнеркәсіп бұйымдарын шығару ісі жақсы дамытылған. Қалада 2 мил­лион 300 мыңға тарта адам тұрады. Мұнда әлемге әйгілі “Тойота Цуше” корпорациясы мен “Тойото Мотор” зауыты орналасқан. “Тойо­та Цуше” – жер жүзін өз өнімде­рі­мен жаулап алған “Тойото” ком­па­ниясының ірі құрылымдарының бірі. Металлургиядан бастап, дайын автокөліктердің халықаралық сау­дасымен шұғылданады. Оны бір сөз­бен айтқанда, “Тойотаның” сау­да үйі деп атауға болады. Біздің өз бетімізбен жинақтаған дерек­те­рімізге сүйенсек, 3 бөлімше, 39 фи­лиал­дан тұратын, халықаралық сау­да желісі 51 елді қамтитын ком­па­ния бірқатар елдерде азық-түлік өн­дірісімен де айналысатын сияқты. Парламент Мәжілісі Төрағасы­ның Нагоя қаласына ресми сапары осы компанияның және “Тойота Мотор” зауытының жұмысымен та­нысудан басталды. Осы жерде қа­зақстандық парламенттік делегация басшысының “Тойота Мотор” зауытының басшылығымен және “Тойота Цуше” корпорациясының президенті Джунзо Шимизумен шағын кездесуі болды. Зауытта мә­шинелерді шығаратын конвейерлік жұмыс тәсілдері таныстырылса, “То­йота Цушенің” көрме ғима­ра­тында “Тойота” және “Ниссан” мар­­калы автокөліктердің соңғы шық­­қан түрлері қойылыпты. Сон­дай ақ осы жерде болашақтың ав­токөлігі деп табылатын, әлі қол­данысқа енгізіле қоймаған күн қуа­тымен қозғалатын пингвин бейнелі бір адамдық жаңа көлік түрімен және үрлемелі аспапта ойнайтын адам роботпен танысудың сәті түсті. Қазақстандық депутаттар деле­гациясын Нагоя қаласының мэрі Такаши Кавамура қабылдады. Қа­былдау барысында Орал Мұхамед­жанов қала басшысын Қазақстан­ның алға қойған мақсаттарымен, инвестициялық мүмкіндіктерімен, Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың ұстанып отырған саясатымен, елімізде өтетін ЕҚЫҰ Саммитінің жай-жапсарымен, кең көлемде қолға алынған индус­трия­­лық-инновациялық бағдарламаның орындалу барысымен таныстырды. Такаши Кавамура Қазақстанда жүріп жатқан өзгерістерге өте бір ынта танытып, әрбір ақпаратты ес­тіген сайын ықыласы артып отыр­ды. Қазақстанмен қарым-қатынас жасасақ деген ниетін жеткізді. Түстен кейін Нагоя қаласында Қазақстанның Құрметті консулды­ғ­ы­­ның салтанатты ашылу рәсімі болды. Құрметті консулдың өзі осал тұлға емес. Ол – Жапонияның атақ­ты “Тойота Цуше” компания­сы­ның президенті Джунзо Шимизу. Ол бұл қызметке үстіміздегі жыл­дың 29 қыркүйегінен бастап кіріс­кен екен. Консулдықтың штаб-пә­тері де Джунзо Шимизу басқаратын компанияның орталық офисінен бұйырды. Консулдық штаб-пәтерінің ал­дына керілген қызыл лента қиылар алдында сөйлеген сөзінде және осы оқиғаға байланысты өткізілген шарада Құрметті консул Қазақстан мен Жапония арасындағы ын­тымақтастықты арттыруға барлық күш-жігерін жұмсайтындығын айтты. “Біздің арамызда ұқсастық­тар өте көп. Мәселен, мен осында жиналған адамдардың түрлеріне қарап, қайсысы қазақтар, қайсысы жапондар екендігін оншама айыра алмай тұрмын. Біздің ДНК-мыз, яғни тектік тарихымыз сәйкес ке­леді. Оның үстіне, екі ел де ядро­лық қаруды сынаудан ең көп зардап шеккен елдер”, деді. Осы салтанатты шара барысын­да қазақстандық делегация бас­шы­сы Орал Мұхамеджанов жиналған­дар алдында толымды сөз айтып, Қа­зақстан жағдайымен, елдің ора­сан зор экономикалық әлеуеті және даму қуатымен жан-жақты таныс­тырды. Әлемді шарлаған соңғы қаржы-экономикалық дағдарыста Қазақстанның бюджет қызметкер­лерінің жалақысы мен зейнетақыны арттыра алған бүкіл әлемдегі біре­гей ел екенін жеткізген тұста бұл фактіге жиналғандардың бәрі назар аударды. Осы басқосу барысында журна­лис­терге берген шағын сұхбатында Орал Байғонысұлы осында жүр­гізілген кездесу барысында “Тойота Цуше” компаниясының Қазақстан­да ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу, құс фабрикасын салу, көлік логистикасын дамыту секілді сала­лар бойынша бизнес жүргізуге ниет танытып отырғандығын айтты. Сон­дай-ақ екі жақты әңгіме бары­сында Қазақстанда “Тойота” мар­калы автокөліктерді құрастыратын зауыт салу жөнінде де мәселе қоз­ғал­ған. Джунзо Шимизу бұл мәсе­ле­ні “Тойотаның” өндірістік сала­да­ғы компаниясымен бірлесе оты­рып қарастыратындығын, өйткені зауыт салу ісін алға жылжыту солардың ісі екендігін жеткізді. Сонымен, Парламент Мәжі­лі­сінің Төрағасы Орал Мұхамеджанов бастаған парламенттік делегация­ның жапон жеріндегі ресми сапа­рының қазіргі барысы екі елдің де ынтымақтастық арналарын одан әрі дамыта түсуге ықыласты екендік­терін көрсетіп берді. Бұған ең ал­дымен кәсіпкерлік ортаның ниетті екендігі байқалып отыр. Қазақстан­ның қолында орасан үлкен табиғи ресурстар бар, ел басшылығы осы ресурстарды ашуға, оны халықтың болашағына қызмет еткізуге құл­шына кірісіп отыр. Ал әлемнің ең да­мыған елдерінің бірі – Жапония­ның қолында жоғары технология­лар бар. Олар соны іске қосу арқы­лы пайда тапқысы келеді. Міне, осы жерде барлық мәселенің кілті жат­қандай. Осы кілтті ашу үшін ара­лас-құраластық өте қажет. Қа­зақстандық делегацияның Жапо­ния­ға ресми сапары осы мақсатқа айқын қызмет етуде. Сұңғат ӘЛІПБАЙ, “Егемен Қазақстан” – Киото мен Нагойодан.