Жаңа әдістемелер қажет

Қазіргі таңда қа­зақ­стандықтардың алдын­да қазақ, орыс және ағылшын тілдерін оқы­туды жаңа сатыға көте­ру – педагогика мен білім беру ісін­дегі іргелі міндеттердің біріне айналып келеді. Бұл орайда Елба­сы бастамасы бойынша «Үш тұ­ғырлы тіл» мәдени жобасын дамыту басымдыққа ие. Соның ішінде жаңғыру жағдайында әлемдік интеграцияға кірігу тілі ретінде ағылшын тіліне баса мән беріліп отыр. Әлемдік білім беру кеңістігінде интеграциялық үр­діс­тердің тереңдеп кең қанат жайған тұсында мұның өзі қажеттілік пен сұраныстан туындайды. Республика Пре­зиденті Нұр­сұл­тан Назарбаев «Қазіргі заман­ғы қазақстандық үшін үш тіл­ді білу – әркімнің дербес табыс­тылығының міндетті шарты. Сон­дықтан, 2020 жылға қарай ағыл­шын тілін білетін тұрғындар саны кемінде 20 пайызды құрауы тиіс» екендігін атап көрсеткен болатын. Сөз жоқ, бұлай болуы өте жағымды әрі қажетті құбылыс дей аламыз. Оның үстіне бүгінде ағылшын тілін оқып-үйренуге тілек білдірушілер саны да өсіп келеді. Мұның өзі ағылшын тілі еліміздің оқу жүйесінде айрықша мәртебеге ие болғандығын айқындайды. Ағылшын тілін мектеп қа­быр­ғасынан бастап жоғары оқу орындарында оқыту біздің ойымызша жаңа әдістемелік жүйе мен құралдардың қажеттілігін тудырады. Қазақ, орыс және ағылшын тілдері секілді үш тұғырлы тілді меңгеру – мемлекетіміздің халық­аралық байланыстарын дамы­туға мүмкіндік беретін тұлға­ара­лық және мәдени қарым-қаты­нас­тардың аса маңызды құралы. Мемлекеттің халықаралық бай­ланыстарының сапалық өзгеріс­тері адамның тәжірибелік және зият­керлік іс-әрекетінде көп­тіл­дік сұранысқа ие болу қажет­ті­лігін танытады. Қазіргі күні елі­­міздің басқа мемлекеттермен қа­­рым-қатынасы жан-жақты дамып, жақсарып отырған кезде үш тілді еркін меңгерген, келешек­те білімін түрлі саладағы қарым-қа­тынас жағдайында пайдалана алатын адамды мектеп қабырғасынан оқытып шығару – бәріміз үшін ортақ парыз. Мерейлі міндет. Қазақстанның тәуелсіз елге айналып, әлемдік өркениеттің даму жолына түсуі тілдерді жетік меңгеруді талап етеді. Осыған орай, білім беру жүйесінде мұға­лімдерге қойылатын талаптардың бірі – өмірден өз орнын таңдай алатын, өзара қарым-қатынаста өзін емін-еркін ұстап, кез келген ортаға тез бейімделетін, бел­гі­лі бір ғылым саласынан білімі мен білігін көрсетіп, өз ойы мен пікірін батыл айта алатын по­ли­мә­де­ниетті жеке тұл­ға қа­лыптастыру болмақ. Сонымен бірге, осы шеңберде бәсеке­ге қабілетті ұрпақ тәр­бие­леу ісіне де осын­дай кешенді көзқа­рас тұрғысынан қа­рай білуіміз керек. Мұ­ның өзі қазақ, орыс және ағылшын тілі пәндері мұғалімдеріне үлкен жауап­кершілік жүктейді. Қазіргі заман талабына сай мұғалімдер дәріс беруге үлкен дайындықпен келіп, жаңаша әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы сабақтарды түрлендіріп отырса нұр үстіне нұр. Болашақ ұрпақтың дамуы ұстаздардың бел­сенділігі мен білім деңгейіне және шығармашылық іс-әрекетіне байланысты екені кәміл. «Үш тұғырлы тіл» идеясы мен бағдарламасының басты мақсаты жоғарыда айтылғандай қазақ, орыс және ағылшын тілдерін бірдей меңгеру. Бүгінгі таңда ағыл­шын тілін меңгеру дегеніміз – ға­ламдық ақпараттар мен иннова­циялардың ағынына ілесу деген сөз. Қазақстандықтардың қазақ, орыс және ағылшын тілдерін оқып-үйренуіне жәрдемдесу үшін колледждер мен жоғары оқу орындарында болашақ ұстаз­дарды оқыту жүйесі мен үдерісіне қойылатын талаптарды одан әрі тереңдету қажет деген ойдамын. Сондықтан, Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақ елінің бүгінгі ұрпағын үш тұғырлы тілді меңгеру қа­жет­тілігі жөніндегі қойған талабын кеңінен және әріден ойлас­ты­рылған қажетті қадам деп есеп­теуіміз керек. Елімізде қазақ тілі мемлекеттік тіл мәртебесін иеленген. Сондықтан, оны білу барша қазақстандықтардың ортақ парызы. Бүгінде мемлекет құраушы ұлттан өзге отандастарымыз арасында мемлекеттік тілді үйренгісі келетіндер үшін қажетті жағдайлар туғызылып отырғаны белгілі. Бұл бағытта тілді игеру мен меңгеру жөнінде арнайы курс­тар ұйымдастырылып жүргені осы пікіріміздің дәлелі. Кез келген тілді үйрену үшін ең алдымен тіл­дік орта қажет екені белгілі. Осы орай­да осы ортаны қалыптастыруға елі­міз­дің байырғы тұрғындары әрдайым бастамашы болғанын қалар едік. Ал, орыс тілі – елімізде ұлт­аралық қарым-қатынас тілі ретінде емін-еркін қолданылып келеді. Ресей біздің ежелгі көршіміз. Көршінің тілін жетік білген жөн. Жетік меңгерген жөн. Әйтпесе болмайды. Көршінің тілін білу біздің ежелгі байланыстарымыз бен қарым-қатынастарымызды одан әрі тереңдете түседі. Ел­басы атап көрсеткендей, біз бұл тілді меңгергенбіз. Алдағы кезде де орыс тілін емін-еркін мең­геруге ешқандай кедергі жоқ. Ең бастысы, ұмтылыс пен ын­та-ықылас болса, кез келген қа­зақстандық үш тұғырлы тілді қи­налмай меңгере алатыны анық. Бұл біздің әлеуметтік қауым­дас­тық алдындағы біліміміз бен білік­тілігімізді, абыройымыз бен парасат-пайымымызды көтере түспек. Асқар АМАНБАЕВ, М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік универ­сите­тінің аға оқыту­шы­сы ОРАЛ