Отан үшін күрес – ерге тиген үлес
Қырағы Құрамысов
Қашанда шекарашылармен әңгіме қысқа. Әскери форма киген осынау сұсты жандар нақты сұрақ қояды, нақты жауап талап етеді. Бәлкім шекара шебіндегі қарбалас жұмыстар, қатал тәртіп бұларды тіптен қатайтып жіберген болар. Содан ба, Тараз қаласына жақын орналасқан «Айша бибі» шекара бақылау бөлімшесінің басшысы Талғат Құрамысов бізді өте жылы қарсы алғанымен, өзі туралы ағылып ештеңе айтқысы келмеді. Қайта еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігін қорғап жүрген өз әріптестерін мақтан еткісі келді. Осыдан-ақ Құрамысовтың өте қарапайым, мәдениетті басшы екенін аңғардық. Талғат Чапайұлы 2014 жылы «Ең үздік шекара бақылау бөлімшесі басшысы» атағына ие болған. Және тыңғылықты жұмысының нәтижесінде ҚР ҰҚК төрағасы қолынан, ҚР ҰҚК Шекара қызметінің басшылығы мен «Оңтүстік» аймақтық қолбасшылығы тарапынан бірнеше рет алғыс хаттар алған азамат.
Жақында ғана бұл бөлімше 29 кило есірткі заттарын тәркіледі. Шекара шебінде жатқан бөлімшеде жұмыстың дұрыс ұйымдастырылуынан бұл өткізу пункті бүгінде Бішкек – Талас тасжолындағы заң бұзушылар мен жасырын жолмен жүк алып өтушілердің нағыз тосқауылына айналып отыр. Өткен 2015 жылы «Айша бибі» шекара бақылау бөлімшесі қызметкерлерінің қырағылығы арқасында қылмыстық әрекеттері үшін қашып жүрген және террорлық ұйымдарға қатысы бар деген 10 күдікті ұсталды. Азаматтық сот істеріне байланысты сырт елдерге шығуға тыйым салынған 1000-нан астам адам анықталды. Және шекарадан қаншама жасырын жүк алып өтпек болғандардың жолы кесілді десеңізші...
– Біздің қызметкерлер бақылауды тәулік бойы жүргізеді, – дейді бұл жөнінде Талғат Құрамысов. – Бөлімше техникамен, қызметтік иттермен, байланыс және тексеру құралдарымен жабдықталған. Тәулігіне біздің пункт арқылы әрі-бері бес мыңнан астам адам, мыңнан астам көлік өтеді. Осыдан-ақ шекарашылардың қызметі өте ауыр екенін айтпай-ақ түсінесіз. Соған қарамастан олар жұмыстарын адал атқарып, мемлекет шекарасынан заңсыз өтпек болғандарға тосқауыл болып жүр.
Өткен жылдың ақпан айының жаймашуақ күндерінің бірінде сержант Т.Нұртай «Жамбыл» теміржол стансасы арқылы келген жүктерді тексеруден өткізді. Түске жақын барлық вагондар тексеруден өтіп, есіктеріне мөрлер басылды. Жүктің барлық құжаттары мұқият қаралды. Ешқандай заң бұзушылық жоқ. Әйтсе де сержант Т.Нұртай вагондардың жанынан өтіп бара жатып рельстерге көзі түсіп кетіп, қалшиып тұрып қалады. Бізге ұсынған құжаттарға қарағанда бұл вагонға мал азығы артылған. Барлық, бақылаушы органдардың рұқсат берген мөрлері бар. Бірақ құп-құрғақ жем-шөп артылған вагоннан неге қан тамшылап тұр? Вагон тұрған жер, рельс, шпалдар... бәрі қып-қызыл қан. Сержант тез арада бөлімшеге хабар берді. Нәтижесінде вагонның есігі ашылды. Сөйтсе оған мал азығы емес, әлі кеуіп те үлгермеген мал терілері артылған екен. Жалпы салмағы 70 тоннаны құрайды. Жүкті жасырып алып өтушілер терілерді қаншама целлофан қалтамен орап, мықтап буып-түйгенімен сұйық қан бәрінен өтіп, жерге тамған. Тағы да бұл жүктердің бізге дейін қаншама тексеруші органдардың сүзгісінен өткенін айтсаңызшы. Міне, біздің жігіттердің қырағылығы арқасында бұл контрабандалық жүктер шекарадан өтпей қалды.
Тағы бірде сержант К.Чумачевтың жетегіндегі «Гроза» атты иісшіл ит құжаттарды тексеру залына кіргенде кенеттен кезекте тұрған бір азаматқа қарай жүгіріп, бәтіңкесіне шап берді. Иттің бұл әрекеті шекарашылардың күдігін тудырғанымен, әлгі азамат өне бойында ешқандай тыйым салынған заттардың жоқ екенін айтып, қасарысып тұрып алады. Дегенмен де, тексеру жүргізіледі. Нәтижесінде оның шұлығынан марихуана салынған орама табылады.
«Заманың түлкі болса, тазы боп шал» деген, қазір контрабандашылар де әбден қу боп алған. Сондықтан олар көбінесе шекара пунктіндегі қарбалас шақтарды сәтті пайдаланып немесе адам баласы маужырап, қалғи бастайтын жеті түннің ортасында өтіп кетуге тырысады. Әйтсе де шекарашылар ешқашан да босаңсымайды. Кезекті бір тексеру кезінде «Гроза» қырғыз елінен Ресейге кетіп бара жатқан көліктің төбесін тырмалап, өзінен-өзі әбігерге түсті. Сол тұсты арнайы құрылғылармен тексергенімізде гашиш аталатын есірткі заты салынған орама қолымызға іліге кетті. Ал, сержант И.Әміров жаздың ыстық күндерінің бірінде шлагбаумға кеп тоқтаған көлікті тыңғылықты тексерудің нәтижесінде жүк салғышқа жасырылған травматикалық тапаншаны тауып алды. Және жүк салғыштың түбіне тереңірек қол салғанымызда 25 жауынгерлік патрон мен мергендер мылтығына арналған 7 патрон тағы табылды.
– Біздің мамандыққа тек терең білім ғана емес, түйсік, психологиялық дайындық және жанындағы әріптестерінің көмегі керек, – дейді бізбен әңгімесінде майор Талғат Құрамысов. – Егер шекарашы бір нәрседен күдік алды ма, тез арада тәжірибелі мамандарға айтуы қажет. Яғни, бір адамның қырағылығы бүкіл ұжымның жұмысына оң әсер етеді. Мысалға, сержант И.Супбеков нағыз өз ісінің маманы. Талай мәрте шекарадан заңсыз өтпек болғандардың жолын кескен бұл шекарашы қазір жас мамандарды тәрбиелеуде. Сондай-ақ, прапорщик Р.Байділдинов, сержанттар К.Чумаев, А.Тоқаев, И.Амиров, К.Байбатыров және басқалар өз істерін жетік біледі.
Міне, шекара шебіндегі әңгіме осылайша өрбіді. Бөлімше басшысы болған оқиғаны еш боямасыз нақты айтты. Осыдан-ақ Талғат Құрамысовтың сөзден гөрі іске бейім екені байқалды. Басшы қандай болса қызметкерлері де соған қарап бой түзейді емес пе? Лайым, қырағы шекарашыларымыздың еңбектері жана берсін.
Оралхан ДӘУІТ,
«Егемен Қазақстан»
Жамбыл облысы
