Облыстық білім басқармасының дерегіне қарағанда, биыл 116607 оқушы сауықтыру орталықтарында демалады, 20 балалар лагері қызмет көрсетпек. Маусым айынан бастап Біржан сал, Зеренді аудандарында жаңа демалыс аймақтары жұмыстарын бастайды.
– Облыста «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында маусым-тамыз айларында туристік өлкетану бағыты бойынша танымдық әсері мол саяхаттар ұйымдастырылады. Туған өлке тарихын зерделеуге арналған «Ұлы дала елі» экспедициясына бес мың оқушы қатысады деп межеленуде. 10 мыңға жуық оқушы өңіріміздегі киелі жерлерді аралап, көне тарихтың көмбесін ақтарады. Сәті түссе, басқа аймақтарға да сапар шегетін болады. Тағы бір жақсы жаңалық, жазғы демалыста 50 оқушы «Бір апта – ауылда» әлеуметтік бағдарламасына қатыспақ, – дейді облыс әкімінің орынбасары Марат Иғалиев, – біздің өңір демалыс үшін таптырмайтын жер ғой. Осы уақытқа дейін шешілмей келген тағы бір үлкен мәселе бар. Ол көп жылдан бері жұмыс істемей тұрған лагерьлер. Облыс әкімінің тапсырмасы бойынша қаңырап тұрған лагерьлерді қалпына келтіру жұмыстары басталмақ.
Айтса айтқандай, тамаша табиғатымен әйгілі Көкше өңіріне өзіміздегіні былай қойғанда, іргедегі Ресейдің оқушылары да келмек. Ел ішінде мұндай тәжірибе бұрыннан бар. Мәселен, өткен жылы Қызылорда, Батыс Қазақстан облыстарының 150 оқушысы Көкшенің көркем өңірінде болып, бірқатар киелі жерлерді аралап, ел тарихымен танысып қайтқан болатын.
Сөз арасында 20 лагерьдің 13-і мемлекеттік, жетеуі жекеменшік екенін айта кетелік. Оның өз себебі бар. Бірнеше жекеменшік балалар сауықтыру орталықтары ұзақ уақыт жұмыс істемей тұрды. Мәселен, Қатаркөл өңіріне орналасқан 12 лагерьдің үшеуі ғана жұмыс істейді.
– Бұл лагерьлер өтпелі кезеңде арзан бағаға сатылып кеткен сауықтыру орындары, – дейді балалар мен жасөспірімдер туризмі республикалық қауымдастығының төрағасы Қайрат Сұлтанов, – шынын айтқанда, балалар туризмі өте жауапты сала, әрі кәсіпкерлерге онша көп пайда да әкелмейді. Мысалы, Қатаркөлдегі лагерьлер туралы айтатын болсақ, күн сайын бұл орталықтарда 200-250 баладан демалса, 9 орталықта бір жазда отыз мыңға жуық бала демалар еді.
Демалыс аймақтарын қайтадан қалпына келтіру үшін ең алдымен инфрақұрылымды қалыпқа келтіру керек. Қазіргі уақытта кәріз желілерін монтаждау жұмыстары басталған. Орталықтандырылған су құбыры тартылмақ. Қатаркөл мен Бурабай арасында ұзындығы 20 шақырымдық айналма жол салынады. Көлді тазарту жұмысы да қолға алынуда. Биыл Қатаркөлдің инфрақұрылымын дамытуға 8 миллиард теңге қаржы қарастырылып отыр. Қаржының қомақты болуы балалардың жазғы демалысын ұйымдастыруындағы кемшіліктердің қордаланып қалуынан. Осыдан-ақ ұзақ жылдар бойы балалар демалысы қожырап кеткенін аңғаруға болады. Күлбілтелемей кесіп айтатын болсақ, бұл сала жеткілікті деңгейде дамымай отыр. Сауықтыру орталықтарында кешегі кеңес дәуірінен қалған, әбден ескірген ас үй құралдары, әрқилы техника, жиһаздар пайдаланылады.
Балалар мен жасөспірімдер туризмі республикалық қауымдастығы төрағасының тәптіштеп түсіндіруіне қарағанда, субсидиялау балалар лагерьлерін жаңғыртуға жұмсалатын шығындарды біршама азайтуға мүмкіндік берер еді. Демек, мемлекет тарапынан қолдау болғанда ғана балалар туризмін дамытуға болады. Әйтпесе, мұндай орталықтарды ұстап тұру қиын. Шығын көп. Айналып келгенде осының барлығы жолдама бағасының қымбат болуына әкеп соғады. Көптеген лагерьлер әлі күнге дейін көмірмен жылытылады. Бұл өңірде қыстың ұзақтығын ескерсеңіз, шығынның көлемін ойша топшылай алар едіңіз. Егер көгілдір отын келіп, көсегеміз көгерсе, мәселе түгел шешіліп кетпегенімен, біршама жеңілдік болар еді.
Лагерьлер мемлекеттік ұлттық табиғи парк аумағында орналасқандықтан, бала осында келген уақыттан бастап әр демалған күніне 255 теңгеден төлейді. Биылдан бастап жаңа заң талаптарына сәйкес әрбір қызметкер үшін де төлем талап етілмекші. Мұның барлығы кәсіпкер үшін біршама ауыр жүктеме. «Балдәурен» республикалық оқу-сауықтыру орталығы бір жылда осындай төлемдер үшін елу миллион теңге қаржысын шығын қылады екен.
Жағымды жаңалық та жоқ емес. Тіл ұстарту бағытында.
– Биыл АҚШ пен Нидерландыдан еріктілер келмек. Демек, балаларға ағылшын тілін үйренуге қолайлы жағдай туады. Танымал актерлер, музыканттар мен спортшылар шақырылмақ, – дейді «Discovery Borovoe» кешені балалар демалысы департаментінің жетекшісі Елена Барановская.
Жөндеу жасалған орталықтар да бар. Мәселен, Атбасардағы «Ишим» сауықтыру кешеніне республикалық бюджет есебінен 96 миллион теңге қаржы бөлініп, күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді. Қайта жаңғырған лагерьлер балалардың демалу мүмкіндігін арттыра түспек.
Ендігі бір мәселе – жолдама құны. Көпшілікті алаңдататын жай да осы. Мемлекеттік балалар сауықтыру орталықтарындағы жолдама құны 18 мың теңгеден 45 мың теңгеге дейін тұрады. Жекеменшік балалар демалыс орталықтарындағы баға одан да қымбат. Кейбіреуінде 90 мың теңгеге дейін. Бірнеше балалары бар отбасылар үшін қиын-ақ. Бір жақсысы, әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы төмен отбасылардың жеткіншектері тегін демалады.
Ақмола облысы