Қазақ ғылымында зерттеушісін теңіз түбінен інжу-маржан сүздіргендей қымбат қазынаға кенелте беретін бір тақырып болса, ол – Алаш тақырыбы. ХХ ғасырдың басында Алашорда өкіметін құрған алашшыл азаматтардың ұлтқа сіңірген орасан еңбегін қай қырынан зерттесең де құнарлы, мазмұнды болуының, індеткен сайын сарқылмауының себебін тікелей ұлт мұратымен, ұлттық мүддемен байланыстыра қараймыз.
Бұл орайда Алаш тақырыбына арналған әрбір еңбек қазақ қоғамы үшін де, ғылым үшін де маңызды. Елордадағы Ұлттық академиялық кітапханада өткен сондай маңызды шараның бірі ретінде «Алаш көсемсөзі» көптомдығының «Алаш көсемсөзі: шаруашылық мәселесі» IV томының таныстырылымын атар едік.
«Алаш көсемсөзі» көптомдығы алаштанушы ғалым, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің профессоры Қайрат Сақтың жетекшілік етуімен шығып жатқан сүбелі еңбек. Осыған дейін «Алаш көсемсөзі: жер мәселесі», «Алаш көсемсөзі: тіл мәселесі», «Алаш көсемсөзі: дін мәселесі» атты үш томы жарық көрген болса, енді оған «Алаш көсемсөзі: шаруашылық мәселесі» қосылды. Ал, «Алаш көсемсөзі: білім-ғылым және мәдениет мәселесі» атты бесінші том да әне-міне жарыққа шықпақ.
«Алаш көсемсөзі: шаруашылық мәселесі» жинағына «Түркістан уалаятының газеті», «Дала уалаятының газеті», «Қазақ» газеттері мен «Айқап», «Шолпан», «Таң», «Жас Түркістан» журналдары сынды өткен ғасырдың басында жарық көріп тұрған мерзімді басылымдарға шыққан мақалалар, қаулылар мен қарарлар, басқа да ресми құжаттар топтастырылған. Мұндағы негізгі тақырып кітаптың аты айтып тұрғандай – шаруашылық мәселесі. Халық шаруашылығына қатысты негізгі жүлгелер ұлт зиялылары тарапынан қалың жұртқа жария боп отырған.
Шара барысында алаштанушы ғалымның «Елу деген бір белес» атты кітабы да таныстырылды. Мерейлі мерекесі қарсаңында кітаптарын шығарған алаштанушы ғалым бір жағынан ғылыми ортаға есеп бергендей болды. Екіншіден, ұлт руханияты мен журналистикаға сіңірген еңбегінің зиялы қауым өкілдері мен әріптестері, достары, шәкірттері тарапынан бағаланып, шынайы лебізге айналғанына көңілі марқайды. Аға буын қаламгерлер арасында Сұлтан Оразалы, Тұрсын Жұртбай, Оңайгүл Тұржан сынды елге белгілі ақын-жазушылар деректі фильм арқылы алаштанушы ғалымның шығармашылығына тән ерекшеліктерді сөз етсе, әріптестері, замандастары арасында Амангелді Кеңшілікұлы, Әділбек Ыбырайымұлы, Дихан Қамзабекұлы сынды қарымды қаламгерлер, ғалымдар Қайрат Сақтың Алаш тақырыбына қалай келгенін, еңбектерінің ғылыми ортада қалай бағаланғанын әңгімеледі. Жасы кіші іні-әріптестері ғалымға жүрекжарды тілектерін жеткізді.
Академиялық кітапханада өткен шараны белгілі журналист Кенжеболат Жолдыбай жүргізді. Шараға ұлт зиялылары, алаштанушы ғалымдар, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің оқытушылары мен білім алушылары қатысты.
Айгүл СЕЙІЛ,
«Egemen Qazaqstan»