• RUB:
    5.17
  • USD:
    515.89
  • EUR:
    536.32
Басты сайтқа өту
Руханият 20 Наурыз, 2021

Тұрардың бұйрығы

1056 рет
көрсетілді

Қазақтың көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Тұрар Рысқұлов 1920 жылы 21 қаңтарда Түркістан Орталық атқару комитетінің төрағасы болып сайланғаны тарихтан белгілі. Бұл өлкеде кеңестік билік орнығып, большевиктер үстемдігі жаңадан қалыптаса бастаған заман. Басшылық қызметті қабылдағанына тура екі ай толған тұста Т.Рысқұлов, яғни 1920 жылдың 20 март (наурыз) күні «Көктем шуағы – Наурыз» мерекесін атап өту жайлы №456 бұйрық шығарған екен.

Баспасөз беттерінде бұл құжатты жамбылдық қалам­гер-журналист марқұм Мақұлбек Рысдәулет тауып, 2009 жылы облыстық газет бетіне жариялағаны туралы айтылып жүр. Қалай десек те, бұл жәдігер – халқымыздың ежел­ден келе жатқан ғұрыптық мерекесі Наурыз мейрамын өткен ғасыр басында сақтап қалу үшін қабылданған ресми құжат. Сондықтан да болар, тұрартанушылар бұл құжатты, біріншіден, халқымыздың байырғы құнды­лы­ғын сақтап қалу жолында жасалған үлкен қадам деп түсінсе, екінші жақтан, үлкен қайраткердің қалам ізі түсіп, қолы қойылған естелік деп қарайды.

Зерттеуші Ордалы Қоңыратбаев бір сұхбатында аталған бұйрықты ертеректе Ташкент архивінен кез­дес­­тіргенін, көшірмесі өзінде сақтаулы тұрғанын айта отырып, Т.Рысқұлов Түркістан Орталық атқару коми­те­тінің төрағасы болып тұрған тұста түркі халық­та­рының тілін мемлекеттік тіл деп жариялау туралы мә­селе көтеріп, сонымен қатар Наурызды діни мереке деп қарсы шыққандарға өз уәжін ұсынып, «Наурыз – көк­тем мерекесі, халық өзі бәрібір тойлайды. Біз ресми ұйым­дастырсақ, халық та жылы қабылдайды», деп түсіндірген  дейді.

Жоғарыдағы бұйрықтың нәтижесінде, Орталық Азия­да алғаш рет 1920 жылы наурыздың 22-сі күні Нау­рыз мемлекеттік мереке ретінде Түркістан Респуб­лика­сының аумағына қарасты қалаларда, уездерде, ауыл­дарда атап өтілген.