Қазақ шығармасы АҚШ-та бағаланды

Туындыларды ағылшын тіліне ауда­руға гранттар беру арқылы жазу­шы­лар­дың әлем әдебиетіне қосылуына мүм­кіндік жасауды мақсат еткен PEN/Heim аударма қоры 2003 жылы құрылған. Содан бері ағылшын тіліне аударылған он шығар­ма­ға грант бөлініп келеді.

«Бұл конкурсқа мен емес, АҚШ-та тұратын әдеби аудармашы Миргүл Қали қатысты. Аударма сәтсіз болса, жазу­шының жазғаны да түкке тұрмай қалуы мүмкін. Сондықтан бұл жерде Миргүлдің еңбегі зор, аударма жұмысы – үлкен шеберлікті, сезімді талап етеді. Шығарманың жанын жоғалтып алмай, көркемдігін жеткізе білу оңай емес», дей­ді Бақытгүл Сәрмекова.

Аудармашы автордың «Кейіпкер» кітабынан 3 шығарманы ағылшыншаға аударып, байқауға өткізген. Қазылар алқасы кітаптың әрі қарай аударылуына қызығушылық танытып отыр.

Жазушының айтуынша, аударма жұ­мыстары кезінде кейбір қазақ ұғым­дарының ағылшын тіліне келе бермейтін тұстары да кездескен. «Мысалы, «Қара­гер тай» әңгімесінде «сыйлыққа берген жылқының жынысы қандай болды?» деген сұрақ туындады. Біз жалпы «жылқы тұқымы» деп атай саламыз ғой, ағылшын тілінде оны анықтап көрсету керек екен. Ойлана келе, қазақтар ұрғашы малды тұқымдыққа алып қалады, сондықтан оны сыйға бере бермейді. Демек, сыйға тартылған тайдың жынысы еркек, яғни «colt» болады деп шештік», дейді автор.

Әдеби байқауға қатысқан көп үміт­кер­­лердің ішінен 10 жоба таңдалған. Оның ішінде тай, араб, қытай, румын, қазақ, суахили және т.б. ұлттар бар. Ресми хабарламада: «Бақытгүл Сәр­ме­кова өзінің «Ақындары құрысын» атты әңгімелер жинағында қарапайым қазақ халқының патриархия, мәдени дәстүр мен постосоциолистік сілкіністің торын­да ұсталған, аянышты әрі күлкілі порт­реттерін ұсынады. Сәрмекова өз кейіп­керлерінің өмірінің шиеленісте­рін суреттей отырып, тапқырлықпен, әзілмен портреттерін нақты көрсете­ді. Миргүл Қали өзінің шебер аудармасында бұл күнделікті шиеленістердің атмосферасын ептілікпен жаңғырта­ды», делінген.

Осы орайда АҚШ-та тұратын аудармашы Миргүл Қалиден алдағы уақытта мұндай байқауға кімнің шығармасымен қатысатынын сұрап көрдік.

«PEN/Heim гранты көркем аударма саласына жаңадан келіп, қолдау ізде­ген мамандарға арналған. Қайтадан тап­сыруға шектеулері бар. Сондықтан дәл осы байқауға мен енді қатыспаймын. Деген­мен, басқа байқаулар бар, қарас­тыру керек», дейді ол. Сондай-ақ аударма саласындағы алдағы жоспарларымен де бөлісті.

«Қазіргі кезде үш жобам бар, оның үстіне University of Iowa-да көркем аударма магистратурасында оқып жатырмын, сондықтан алдыңғы екі жылда басқа ешкімді аударуға уақытым болмайды. Өзім шұқып отырып, мың тексеріп, өте жай аударатын адаммын. Бірақ ой-жоспарларым бар. Көбі­несе мені классиктер қызықтырады: Айма­уытов, Кекілбаев, Мағауин. Қазіргі қа­лам­герлерден Дидар Амантайдың шы­­ғар­машылығы ұнайды. Бізде керемет, әлемді тамсандырып ойландыратын дү­ниелер көп қой. Ал мен орысша оқыған адаммын, қазақ әдебиетін жақсы білемін деп айта алмаймын. Соңғы жылдарда үзіп-жұлып оқығандарым бар, осылардан ұнағанын аударып жүрмін», деді.