• RUB:
    5.05
  • USD:
    522.91
  • EUR:
    548.85
Басты сайтқа өту
Өнер 01 Тамыз, 2022

Уақыт көші

579 рет
көрсетілді

Түйе өркешін ықтап өскен көшпелі халықтың өмір салты осы картинада қатталып қалғандай. Бағзы заманда қазақ үшін қам жеген, жортуылда жүріп күн кешіп, көкқасқа құрмалдық болып, бүгінде ел жадынан шыға бастаған бабатанымның басты бағдары да осы. Біздің әдет-ғұрпымызды уақыт көші алысқа алып қашқанымен, ұлттың тамыры ескі дәуірдің қазығына байлаулы. Осыны ұмытпаңызшы...

Көшкен ауылға жолыққан адам «Көш көлікті болсын, Құдайым аман көшін бер­сін» деп тілек білдірген екен. Белгілі суретші Өмірбек Жұ­баниязовтың «Көш» атты картинасына қарап, сол нақылды қайыра айтқыңыз келеді. Бірақ кімге айтасыз?! Естір құлақ бар ма?! Бүгінде заман басқа, уақыт бөлек, талғам ерек. Қо­ғам­ның ойлау өрісі өзгерген ша­қта ескінің көзі ұлттың бай­­лығына айналады екен-ау! Көз апара қараңызшы...

Қылқалам шеберінің шы­ғармасының негізгі культі – тарих. Өткен дәуірдің елесі мен ақыл-ойы кенеп бетіне түс болып тамған. Нәсібін төрт түліктен тапқан қазақтың бір орыннан екінші орынға кө­шіп отыруы – тұрмыс тіршілігіне тән сипат. Көшті бастау ісі көп­ті көрген, жолды анық білетін, орта жастан асқан азаматқа тапсырылған. Ол зерлі, ша­нақ­ты жабумен немесе түкті кілеммен жабылған жүгі бар түйені жетелеп, көшті бас­тай­тын болған. Оның соңын ала түйе жүн шекпен мен ақ қал­пақ киіп, жорға мінген ауыл ақсақалдары жүрді. Бұл – қан­сің­ді тәрбие.

Суретші ежелгі қалаға жа­­қындап келе жатқан түйе керуенінің қалай тұрмыстық заттар мен шағын шатырлар­ды артып алғанын бейнелеген. Құмды боранның тозаңды бұлтының арасынан оның но­байы ғана байқалады. Ке­руен­нің басындағы есекке мінген керуенбасы қимыл ырғағын көрсетіп келеді. Ол жолдың дұрыстығына, демалатын және түнейтін орын мен уақытты таңдауға, сол сияқты малдардың жем-шөбін беріп, суғару тәртібіне жауап береді. Керуенді қарулы жауынгерлер қорғап келеді, араларында бүркіт ұстаған аңшылар да бар. Ақылды төбеттер болса ке­р­уенге ілесіп келе жатқан қой мен ешкілерді айдап келеді.

Көштің ең соңында жор­ға мен сәйгүлік мінген кәм­шат бөрікті, бүрмелі шайы көй­лекті, сәукеле киіп, шолпы тақ­қан, сырғалы сылқым қыз­дар мен жас жігіттер жүріп отыр­ған. Осындай салтанатты шеру жыл мезгілдері ауысқан са­­йын ұлттың берекесін келтіріп, жан­ға жайлы қоныс іздеген қазақтың тіршілігіне мән сый­лаған.