Жыл басынан бері мүгедектігі бар және асыраушысынан айырылған азаматтарға жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдер түрінде шамамен 45 млрд теңге төленді. Биылдан бастап бұл санаттағы жәрдемақылар көлемі 8,5%-ға артты.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің хабарлауынша, биыл мүгедектігі және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды (МӘЖ) төлеуге республикалық бюджеттен 40 млрд теңге жұмсалды. Бұған қосымша Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан еңбекке қабілеттілігінен айырылу және асыраушысынан айырылу бойынша шамамен 5 млрд теңге сомасына әлеуметтік төлемдер берілді.
1 ақпандағы дерекке сүйенсек, шамамен 531,3 мың адам – мүгедектігі бойынша, 190,8 мың адам – асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша МӘЖ алушылар санатында.
Мүгедектігі бойынша МӘЖ көлемі мүгедектіктің тобына және себебіне, сондай-ақ тиісті қаржы жылына арналған «Республикалық бюджет туралы» заңда белгіленген ең төменгі күнкөріс деңгейінің шамасына байланысты болады. Ал асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша жәрдемақы көлемі қайтыс болған асыраушының асырауындағы адамдардың санына, қайтыс болу себептеріне және ең төменгі күнкөріс деңгейіне байланысты.
Сонымен қатар мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың көлемі 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап ең төменгі күнкөріс деңгейінің ұлғаюына байланысты 8,5%-ға өсті. Мысалы, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпы аурудан мүгедектігі бойынша МӘЖ көлемі 1-топ үшін – 77 889 теңгені, 2-топ үшін – 62 068 теңгені, 3-топ үшін 42 190 теңгені құрайды.
Бұған қоса міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға әлеуметтік тәуекелдер туындаған жағдайда МӘСҚ-дан әлеуметтік төлемдер жүзеге асырылады. Мәселен, биыл қаңтар айында 83,3 мың адам еңбек ету қабілетінен айырылу бойынша әлеуметтік төлем, ал 56 мыңға жуық отбасы асыраушысынан айырылу бойынша әлеуметтік төлем алды.
Төлемдердің көлемін белгілеуде кейінгі екі жылдағы МӘСҚ-ға әлеуметтік аударымдар жүргізілген орташа айлық табыс, еңбекке қабілеттілігінен айырылу коэффициенттері, асырауындағы адамдар саны, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысу өтілі және табысты ауыстыру сияқты деректер қаперге алынады. Бұл төлемдер республикалық бюджеттен төленетін ұқсас жәрдемақыларға қосымша жүзеге асырылады.
Бүгінгі таңда еңбекке қабілеттілігінен айырылу бойынша әлеуметтік төлемдердің орташа мөлшері – 33 146 теңгені, асыраушысынан айырылу бойынша 34 349 теңгені құрайды.
Сонымен қатар 67,1 мың отбасындағы 350,4 мың адамға атаулы әлеуметтік көмек (АӘК) тағайындалды. Биыл бұл бағытқа бюджеттен 73,9 млрд теңге бөлінді.
АӘК отбасының әрбір мүшесіне жан басына шаққандағы орташа табысы өңірлік ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70%-нан төмен азаматтарға тағайындалады. Биыл 1 қаңтардан бастап аз қамтылған отбасылардан шыққан мектеп жасына дейінгі балаларға берілетін кепілдендірілген әлеуметтік топтама көмектің табиғи нысанынан монетизациялау форматына, қосымша төлем түріне 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды қоса алғанда 1,5 АЕК мөлшеріне (2023 жыл – 5 175 теңге) ауыстырылды. 1 ақпандағы деректі келтірсек, АӘК алушылар қатарындағы 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды қоса алғанда 106,4 мың балаға қосымша төлем тағайындалды.
Қазіргі уақытта азаматтар АӘК тағайындауға өтінішті тұрғылықты жері бойынша жұмыспен қамту орталығында, ауыл округінің әкімдігінде, сондай-ақ egov.kz электрондық үкімет порталы арқылы бере алады.