«Өзенмұнайгаздағы» тексеріс қорытындысы

Тексеру комиссиясының құ­рамына еліміздің Денсаулық сақтау, Төтенше жағдайлар, Эко­логия және табиғи ресурстар, сондай-ақ Еңбек және әлеумет­тік қорғау министрліктерінің қыз­меткерлері мен ҚМГ-нің еншілес және тәуелді ме­ке­мелерінің 50-ден астам қызмет­кері енген. Олар екі ай бойы «Өзенмұнайгаз­ға» қарасты 17 өндірістік құрылымдық бөлім­шесіне 8 еншілес мұнай-сер­вис­тік мекемелерінің – жалпы 55 шаруашы­лық нысандардың жұмысын тексерістен өткізді және жұмысшылардың сұра­ны­сына орай құрылған жұмыс тобы 43 мер­дігер мекемеге тексеру жүргізуде.

«Еңбек ұжымдарының бү­гінгі ахуалымен, әлеуметтік-тұр­­­мыстық жағдайы­мен таны­су мақсатында сауалнама жүр­гізіл­ді, кәсіподақ өкілдерімен кез­­десу өткізіл­ді және жеке аза­мат­тардан да өтініш­тер түсті. Ко­миссия құзырына жалпы 3 мың-нан астам сұрақ келіп түсті, нақ­тырақ айтсақ ұжымдардан 2 261, кәсіподақ ұйымдарынан 647, жазбаша өтініштер ретінде 102 сұрақ болды. Сондай-ақ «Өзенмұнайгаздың» өзекті мә­селелері мен қаржы-ша­руа­шы­­лық қызметін талдау нә­ти­желері бойынша 160 дерек тір­­келді, оның ішінде 188 бұзу­шы­лық пен сәйкессіздік анық­талды. Нәтижесінде, 7 мәселе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаралар қабылдау үшін құқық қорғау органдарына берілді, 10 мәселе бойынша қызметтік тергеу жү­ру­де, ал 101 мәселе бойынша жа­уап­ты адамдарға тәртіптік жаза қолдану жө­нінде тапсырма берілді», деді Жұмыс тобы­ның жетекшісі Д.Хасанов.

Брифингте «Өзенмұнайгазға» жұ­мыс­қа орналасу және ішкі коммуникация мә­се­лелері, мер­дігерлік ұйымдарды бас­қару мен мекеменің қаржы-шаруа­шы­­­лық қызметін тексеру қоры­тындылары жа­рияланды. ҚМГ Экономикалық және ішкі қа­уіп­сіздік бөлімінің бастығы Ә.Ата­­баев өз баяндамасында еліміздің заңна­масына сәйкес шаралар қабылдау үшін құқық қорғау орындарына берілген 7 де­ректің әрқайсысына жеке тоқталып өтті.

«Өзенмұнайгаз» аутс­таф­фин­гінің ­же­келеген қызмет­кер­лерін жал­ған жұ­мыс­қа орналас­ты­ру бо­йынша ақпарат­қа тексе­ру жүр­гізілді. Компанияға келті­­ріл­ген залалдың алдын ала сомасы 47 млн теңгені құрайды. Осы факті бойынша ҚР ҚК 361-бабы 3-тармағының 4-бөлігі, яғни лауазымдық өкілеттікте­рін теріс пайдалану бойынша ком­па­нияның лауазымды басшы тұл­ғаларына қатысты сотқа де­йінгі тергеу жүргізілуде», деді Ә.Атабаев. Сирек қолданыс­та­ғы ма­мандық иесі ре­тінде жұмыс­қа қа­былданған 238 адам­ның 17-сі­нің біліктілігі жоқ болып шық­­са, 33 адам қысқа мерзімде ком­па­ния­дағы өзге қызметтерге ауы­сып кеткен. Баяндамашының айтуынша, сирек қол­даныстағы ма­мандық иесіне деген сұ­ра­ныс­ты штатқа қабылданудың ама­лы ретінде пайдаланған. Сон­­­дай-ақ Маң­ғыстау облысы оқу орын­дарының жал­ған сер­ти­­фи­каттары «Өзенмұнайгаз» ком­­паниясының штатына кіру үшін пай­даланылғаны туралы фактілер, «Өзен­мұнайгаз» АҚ Корпоративті оқу орта­лығының хат­тамасында комиссия мүше­лерінің атынан әлдекімдер жал­ған қол қойып, жұмысқа қабыл­дау процедурасынан өтпеген адамдарды инженер қызметіне қабылдағаны туралы факті анық­талып, құзырлы орындарға жіберілген.

Комиссия мүшесі Б.Төлеген баянда­масында компаниядағы орын ал­ған кем­ші­ліктерді айтып, тергеуге жол­дан­ған 7 деректі жан-жақты талдай түсті.

«Бүгінгі таңда Жаңаөзен қа­ласында жұмыссыздық мәсе­­ле­сі – күн тәртібінен түс­пейтін өзек­ті мәселенің бірі. Қа­лада­ғы жұ­мыссыз тұрғындар тарапы­нан мұ­най-газ саласы­нан жұмыс тауып бер деген та­лаптар көбей­ген соң, «Өзен­мұ­найгаз» Жаңа­өзен қаласы әкім­дігі және жұмыс­пен қамту орталығымен бірлесіп, аталған компанияға жұмысқа ор­налас­тыру алгоритмі әзірленіп, бекі­тілген болатын. Бұл алгоритм бо­йынша қаланың жұмыссыз тұрғындары, «Өзенмұнайгаз» зейнеткерлерінің балалары алдымен қаладағы мемлекетті ком­муналдық мекемелерге, одан кейін аутстаффингке ке­зең-кезеңімен жұмысқа қабыл­данады. Содан кейін ғана атал­ған компания штатында орын босаған кезде ғана жұмысқа орналасады. Бірақ соңғы кездері осы алгоритмге байланысты жұ­мыссыз тұрғындар тарапынан арыз-шағымдар көбейіп кет­кен болатын. Арнайы топқа 200-ден астам арыз-шағым ке­ліп түсті, осы негізде алгоритм бойынша жұмысқа қабыл­дау үрдісіне жүргізілген тек­се­ріс қорытындысында бір­қа­тар кемшілік анықталды», деді Б.Төлеген. Ол 2019 жыл­ғы жұмыспен қам­ту алгорит­мінің және 2021 жылғы сирек қолданыстағы мамандықтар бойын­ша персоналмен қату бағдарламасы­­ның өрескел бұ­зылуы ашықтық пен әді­лет­тілік­ті сақтаудың бастапқы идеясын бұрмалап, «Өзенмұнайгаз­дың» жұмыс беруші ретіндегі беделін түсіргендігін, қаладағы жұмыссыздар арасында әлеу­меттік наразылық тудыруға себеп бол­ғандығын айтты. Сон­дай-ақ Б.Төлеген атал­ған компания жұмысындағы тағы бір үлкен кемшілік ретінде басшы­лар мен жұмысшылар арасында диалогтің жоқ­тығын және жұмысшылар қойған сұраққа дер кезінде жауап беру, бірінші басшы блогын тұрақты жүргізу мәселелерінің ақсап тұрғанды­ғын атап өтті.

«2022 жылы ұжым­мен есеп­тік кездесулер өткізілген жоқ, 2023 жылы жос­парланған 16 кез­­десудің тек екеуі ғана өт­­кі­зіл­­ген. Бірінші басшының бло­­гі соңғы рет 2018 жылдың сә­уір айында жаңартылған. Ком­­па­ния­ға қа­расты өндірістік құры­лымдық бөлім­шелердің бас­шыл­ары өздері басқарып отыр­ған еңбек ұжымымен соңғы кез­десуі 2016 жылы болған, осын­дай кемшіліктер салдарынан ақпа­рат кеңістігіндегі вакуум ком­па­ния туралы жалған немесе ком­­панияның беделін түсіре­тін деректермен толықтырылып отырды», деді баяндамашы.

Брифингте Сатып алу және өндірісті қамту саласындағы ол­­қылықтар туралы айтылды. Спикерлердің айтуынша, тексеру кезінде 2023 жылға ар­налған сатып алу жоспары 65%-ға орын­далған, соның ішінде та­уар позициялары бойынша бар-жоғы 58% қамтылды, яғни тауар ұсыныстарының 42%-ы бо­йынша келісімшарттар жасал­маған. Келісімшарт жасалған 61 позиция бойынша орындау мерзімі сақталмаған. Тен­дер құ­жаттамасының нашар әзір­ле­нуіне байланысты қызмет көр­­сету мен жұмыстар бойын­ша 14 сатып алу ұсынысы тоқ­та­тылды. Дер уақытында орын­да­маудың басты себептері – та­уар ба­ғаларының әлсіз маркетингі, тех­никалық құжаттардың сапасыз әзірленуі, бақылаудың нашар болуы және жабдықты жасап шығару үдерісін сол жерге барып бақылау тәжі­рибесінің жоқтығы. Сондай-ақ келі­сімшарт жасалып қойған позиция­лар бойынша кешіктіріп орындау фактілері де анықталған. Тексеру кезінде жылдық көлемнің 36%-ы ғана орын­далған, кешіктірудің негізгі се­бебі – міндеттердің орындалуына бақылаудың жоқтығы, міндеттерін орындамағаны үшін келісімшартты бұзу жағдайлары тір­келмеген.

Журналистермен жүз­де­су­де Жұмыс тобының же­тек­ші­сі Д.Хасанов ӨМГ-нің өн­ді­рі­с­­тік үрдісін тексеру қо­ры­тын­­ды­ла­ры­на, оның ішін­де көлікпен қам­ту және ұңғы­маларды жерасты жөн­­деу мәсе­лелеріне тоқталды. Атап айт­қанда, жұмыс орнынан уақытынан бұ­рын кету және көлік­ті гаражға ерте өт­кізу фактілері анықталған. Бірқатар бас­қармада 2023 жылдың 4 айында ша­мамен жұмыс уақытының 170 000 сағаты орындалмаған, өндірістен тыс шығыс мөлшері шамамен 1,2 млрд теңгені құраған. Бұрғылау жұмыстары басқармасында 205 автокөліктің 199-ына GPS-трекер орнатылған, алайда олардың тек 70-і жұмыс істеп тұр.

«Сонымен қатар, ұңғы­малар­ды жерасты жөндеу жұмыс­тары бары­сында технологиялық регламенттің сақталмауы бай­қалады. Ұңғымаларды жерасты жөн­деу бригадасы жоспарды орындау үшін кенжарды жуу/ тазарту және ұңғы­ма­ларды сапалы сөндіру секілді негізгі жұ­­мыстарды сирек атқарған. Одан бө­лек, ұңғымалардың тоқ­тап қалуына жол бермеу үшін жөн­деу­­аралық кезеңде про­фи­лак­ти­ка­лық және реанимациялық жұ­мыстар орындалмайды. Жөн­деу бригадалары қабылдау көпірле­рі, превенторлар, шарлы крандар, гид­рокілттер, спайдерлермен дұ­­рыс қамтылмаған. Мұның бар­лығы ұң­ғымалардың беріктігі мен қауіпсіздігіне әсер етеді.

Қорыта келе айтарымыз, жұ­мыс то­бы ауқымды, кешенді жұмыс атқарды. Анық­талған бір­­қатар бұзушылық бо­йынша ма­те­риалдар құқық қорғау орган­дарына жіберілді. Қазір нақты бағыттар бойынша кемшіліктерді жою мақсатында жоспар әзір­леніп жатыр. Олардың кейбі­рі терең жүйелік сипатта болады. Олар­ды шешу үшін, біріншіден, уақыт, екінші­ден, қосымша қаржы қажет. Сондықтан бұл жұмысты алдағы бірнеше жылда «Өзен­мұнайгазбен» бірлесе отырып ат­қарамыз», деді ҚМГ басқарма төраға­сының орынбасары Д.Хасанов.

Тексеру нәтижесі тек кінәлі­лерді жа­за­лаумен ғана шектелмей, келешек­те кикілжіңдердің орын алмауына негіз болса дейміз. Қордаланған мәселе қашанда түсініспеушілік пен қарама-қайшылық туындатады, демек компанияға жүргізілген тексеру нәтижесінде қабылданатын іс-шаралар осы олқылықтардың орнын толтырып, кемшіліктерді түзетсе игі.

 Маңғыстау облысы