Алатаудай тәж киген Алматы қаласы жыл өткен сайын құлашын жайып келеді. Мегаполистің халқы көбейіп, бұрынғы облыстың есебінен жаңа аудандар пайда болып жатыр. Мұндайда Алматы және Алматы облысы әкімдерінің ойласпай отыра алмайтыны аян. Нақты жобаларға қатысты құжат түрінде мәміле жасамаса тағы болмайды.
Жақында Алматы қаласының әкімі Ерболат Досаев пен Алматы облысының әкімі Марат Сұлтанғазиев Алматы агломерациясының жергілікті кеңесінің үшінші отырысын өткізді. Кездесу барысында қала маңы аймағындағы құрылысты жоспарлаудың кешенді сызбасын өзектендіру, шаһар аумағынан өнеркәсіп нысандарын шығару және «Солтүстік» көлікке ауысып отыру торабын (КАТ) салу мәселелері қаралды. Ерболат Досаевтың айтуынша, халық санының қарқынды түрде көбеюі жағдайында Алматының айналасындағы аумақтарда қала құрылысын жоспарлаудың кешенді сызбасы басты құжат болмақ.
«Алматы агломерация орталығы болып қала береді және маятниктік көші-қонды қаперде ұстасақ, қаланың күнделікті халқы шамамен 3 млн адамдай болады. Сондықтан біз қала маңындағы аймақпен көлік байланысы, су бұру, энергиямен жабдықтау, жұмыс орындарымен қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарды үйлестіруіміз керек», деді.
Алматының қала маңы аймағы аумақтарының қала құрылысын жоспарлаудың кешенді сызбасын Алматы облысының мәслихаты өткен жылдың 26 желтоқсанында бекіткен еді. Жергілікті кеңестің отырысында осы құжатты Үкіметке бекітуге жіберу туралы шешім қабылданды.
Алматы облысының әкімі Марат Сұлтанғазиев Президент тапсырмасын орындау мақсатында Алматы агломерациясын дамыту жоспарында 130 іс-шара өткізу көзделгенін, оның 77-сін Алматы облысы жүзеге асыруға тиіс екенін атап өтті.
Отырыс барысында бірқатар өнеркәсіп кәсіпорындарын Алматыдан тыс жерлерге көшіру мәселесі қаралды. Бұл шара Алматы қаласының 2040 жылға дейінгі Бас жоспарында және егжей-тегжейлі жоспарлаудың (ЕТЖ) жаңа жобаларында көзделген экологиялық талаптарға негізделген. Бүгінде Алматы және облыс әкімдіктері кәсіпорын басшыларымен келіссөз жүргізіп жатыр. Осылайша, 16 ұйымның 4-еуі қайта орналастыруға дайын екендігін білдірді. Мысалы, «Темірбетон-1» ЖШС Алматы облысындағы «Қайрат» индустриалды аймағында жаңа өндіріс салуды жоспарлап отыр.
Алматы және Алматы облысының әкімдері өнеркәсіп нысандарын көшіру жоспарын құруды және келісілген жағдайда кәсіпкерлердің облыс аумағына көшуі үшін барынша қолайлы жағдай жасауды тапсырды.
Отырыстың күн тәртібінде көтерілген маңызды мәселенің бірі – Мемлекет басшысының биыл 25 қаңтарда Алматыдағы сапарында мақұлдаған Алматы қаласы көлік қаңқасының шебер-жоспарының маңызды бөлшегі – «Солтүстік» көлікке ауысып отыру торабы орналасатын жерді анықтау болды. Бұл учаскеде сыйымдылығы әртүрлі сыныптағы 400 автобусқа дейінгі бірегей автобус паркін салу жоспарланып отыр. Парк жобасының Қазақстанда көлік құралдарын қуаттау және толтыру үшін жоспарланған инфрақұрылым бөлігінде баламасы жоқ.
Отырыс барысында коммуналдық қызмет көрсету және энергетика жүйесін жаңғырту, шағын өнеркәсіптік парктер мен қосымша индустриалды аймақтар салу үшін Алматы және Алматы облысының әкімдіктері өткізулерге тиіс бірінші кезектегі іс-шаралар талқыланды.
«Алматы агломерациясында өңдеуші өнеркәсіпті дамыту аясында Алматы облысында жаңа индустриалды аймақтарды құруға басты назар аударылды. Қазір қала экономикасы құрылымындағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі 4,8%-ды құрайды. 2023 жылдың қорытындысы бойынша машина жасау саласында – 46%, тамақ өнеркәсібінде – 24,1%, құрылыс материалдары өндірісінде – 6,4%, ең жоғары көрсеткіштерге қолжеткізілді. Өңдеуші өнеркәсіптің одан кейінгі келешегі Алматы индустриалды аймағын, «Алатау» АЭА ИТП дамуының екінші кезеңімен және Алматы облысында жаңа индустриалды аймақтарды, сондай-ақ шағын өнеркәсіп парктерін құруға тікелей тәуелді», деді Алматы әкімінің орынбасары Әлішер Әбдіқадыров.
Айта кетейік, Алматы агломерациясын дамытудың 2029 жылға дейінгі кешенді жоспары Президент тапсырмасы аясында әзірленді. Оны 2023 жылдың желтоқсанында Үкімет бекітті.
Агломерация – бір немесе бірнеше ірі қаланың айналасындағы елді мекендердің бой көтеруі болса, өзегі – Алматы болып отырған мегаполис агломерациясына аудандық маңызы бар қалалар, 31 ауылдық округ және шамамен 3 млн адам тұратын 98-ге жуық елді мекен кіреді. Агломерация аумағы өзінің өңірлік даму жоспарлары мен мемлекеттік жоспарлаудың басқа да бағдарламалары бар 2 әкімшілік-аумақтық бірлікті (Алматы қаласы мен Алматы облысы) қамтиды.
АЛМАТЫ