Осыдан бір ай бұрын әлеуметтік желіде «Қарағанды мектептеріндегі оқушыларды оққа байлаймын» деген суыт мәлімдеме тарап, елді әбден әбігерге салды. Ата-аналар тіпті баласын сабаққа жіберуге қорқып қалды. Қоқан-лоқыны жазып таратқан 13 жастағы тентек дереу ұсталды.
Бізге осы бір оқиға мына мән-жайды айқындап бергендей болды. Мектеп пен балабақшадағы күзет әлі де әлсіз. Құдай бетін ары қылсын, әлгіндегідей оқиға бола қалса, қамданысы жоқ мектеп қайтеді? Өкінішке қарай, мектепке бес қаруы сай мамандандырылған күзет әлі бұйырмай келеді.
Бұл тақырып бұқаралық ақпарат құралдарында жиі көтеріліп келеді. Мінберлерден де ашық айтылып жүр. Дегенмен билікті де әрекетсіз деуден аулақпыз. Мектеп, балабақшаларға бейнекамералар орнатты, турникеттер қойылды. Бөгде адам аттап баса алмайды қазір. Бірақ мектеп кіреберісінде отыратын күзетке пиғылы жаман біреу алда-жалда төне қалса, дайын еместігі еңсемізді бір басса, қарсылық танытатын қауқары жоқтығы екі басады.
Әңгімемізді 13 ақпан күні Телеграмда тараған экстремистік сипаттағы ақпаратпен жалғалық. Белгісіз адам қару-жарақтың суретін салып тұрып, «Қарағандының есінде қалады. Бұл суреттерді мен таңертең түсірдім. Аздан соң мен балаларды өлтіруге барамын, бұл күн Қарағанды үшін «сұмдық» күн болады...» деген мәтін жариялап жіберген.
Мұндай жазбадан соң мектепте баласы бар ата-ана ғана емес, жалпы жұрт жағасын ұстады. Полиция департаменті жедел әрекет етіп, терроризм туралы хабарлама таратқан адамды сол күні ұстады.
– Қарағанды облысының полицейлері терроризм туралы хабарлама таратқан адамды ұстады. Қарағанды облысы Полиция департаменті Экстремизмге қарсы іс-қимыл басқармасының қызметкерлерімен атқарылған кешенді іс-шаралардың нәтижесінде облыс мектептерінде оқушыларды атамын деп хабарлама таратқан Телеграмның әкімшісі әрі авторын ұстады. 13 жастағы Қарағанды қаласының тұрғыны әлеуметтік желіден терроризм тақырыбындағы ақпаратты көріп, «Очищение Караганды» деген атаумен өзінің телеграм арнасын құрған. Осыдан соң ұсталған жеткіншек облыс төңірегіндегі мектептерде терроризм актісінің дайындалуы туралы ақпарат таратқан. Телеграм өшірілді. Полиция қызметкерлері бұл қылмысқа шетелде жүрген адамдардың қатысы бар-жоғын тексеріп жатыр. Полиция органдары тарапынан шұғыл қызметтердің шығыны үшін залалды өтеу бойынша сотқа талап-арыз беріледі. Баланың ата-анасы заңға сәйкес жауапкершілікке тартылады. Қазіргі таңда тергеу әрекеттері жүргізіліп жатыр, – деп мәлімдеген еді облыстық полиция департаменті экстремизмге қарсы іс-қимыл басқармасының басшысы Сырбаз Батыров.
Осы бір оқиға қамдануды қажет етеді. Мектептегі қауіпсіздік мәселесін күн тәртібінен түсірмеуді де есімізге қайта салғандай. Жоғарыдағы айтқанымызды тағы бір қайталауға тура келіп тұр: мектептегі күзет әлсіз.
Ашық дереккөз білім беру ұйымдарында 20 мыңға жуық бейнебақылау камерасы орнатылғанын айтады. Ішкі камера – 12 мыңға жуық, сыртқы бақылау камералары 7 мыңға жетіп артылады. 312 нысанның бейнебақылау камералары жедел басқару басқармасына, полицияның кезекші бөлімдеріне тікелей тартылған көрінеді. Яғни ондағы бейнежазбалар бірден орталыққа түседі. Қала және аудандардағы білім ұйымдарының 222-сінде күзет фирмаларымен келісім жасалған.
Бұл күзеттің жағдайымен мектепке жиі барып жүрген ата-аналар жақсы таныс. Бүгінге дейін мұндай жұмыстағылар – зейнет жасындағы адамдар, күзетін қосалқы жұмыс деп таныған әйелдер қауымы. Әрине, қолдарына қару-жарақ ұстамаған олар қарсылық танытып, күш те көрсете алмайтыны белгілі.
Мұндай жекеменшік күзет компаниялары әуелі табысты көздейді. Әлгіндегідей қызметкерлеріне тиын-тебен ғана төлейді. Осыдан келіп, мектеп күзетіне қалай күмәнданбайсыз?
Соңғы дерек бойынша, Қарағанды облысында 220 күзет компаниясы тіркелген. Бірақ қаншасы қаруланған, қаншасы жеке күзет екені туралы нақты ақпарат жоқ. Былтыр Қоғаммен серіктестікте қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету тұжырымдамасы негізінде Қарағанды облысының полиция департаменті жекеменшік күзет кәсіпорындарымен кездесу өткізген. Сонда аймақта 255 күзет фирмасы бары айтылған. Мұндағы басқосуда маңызды мәселелер қаралған. Күзет ұйымдарына қару беру, оны сақтауда, кадрларды таңдауда полициямен бірлескен алгоритм дайындалуы қажеттігі көтерілген. Күзетшілерді де полиция қызметкерлері секілді бейнежетонмен жабдықтау да айтылған.
Қарап отырсаңыз, қазір күзетсіз бірде-бір ұйым, болмаса мекеме жоқ. Өкінішке қарай, соның бәрінде есік күзеткен еңгезердей жігіттер жоқ. Зейнеттегі кемпір-шалдар. Болмаса, қыз-келіншек.
Яғни полиция департаментінің күзет компанияларына кадр таңдауда бірлескен алгоритм қажет деуінің мәні де осында. Қоғамда кейінгі кезде болып жатқан оқиғалар кеш қалмау керектігін қаперімізге қайта-қайта салып тұрғандай. «Осы мәселемен нақты күресу үшін мектеп, балабақша жарылып, балалар қырылуы керек пе?» деген сұрықсыз ой еріксіз сумаң етеді. Бала күзетін барынша қолға алатын кездің жеткеніне көп болды. Бірақ біз әлі бейқамбыз.
Қарағанды облысы