Сонымен, сіз Вашингтон қаласындағы үлкен кітапхананың бірі – Гельман кітапханасында отырсыз. Жай отырмай, АҚШ сынды алпауыт елдің газеті мен журналы қалай шығады екен, олар нені жазып, оқырманына қандай рухани азық береді екен деген сұрақтарға жауап іздейсіз. Әдеттегідей, алып Америкада маңызды да кең таралатын газеттің бірі – «The New York Times». Осы газеттің бұрынғы сандарын парақтап отырып, «ішінде Қазақ, Қазақстан туралы не бар екен?» деген ой да мазалағаны рас.
Бізді қызықтырғаны – аталған газеттің 1961 жылғы 28 маусымдағы саны. 35-бетіне сол уақытта қайтыс болған маңызды тұлғалар туралы қазанамалар беріліпті. Соның бірі – біздің заңғар жазушымыз Мұхтар Әуезов хақында. АҚШ газетінің қазақ жазушысына арнаған қазанамасының толық мәтіні мынадай:
«1959 жылы екі томдық шығармасымен Ленин атындағы сыйлықты иеленген кеңес жазушысы Мұхтар Әуезов қайтыс болды. Ол қазақтың ақыны, философы. Оның «Абай» және «Абай жолы» атты екі томнан тұратын шығармасы екі жыл бұрын Ленин атындағы сыйлықты жеңіп алған. ТАСС агенттігінің хабарлауынша, ол кеше Алматыда қаза тапты. Жасы 63-те» дей келе, Мұхтар Әуезовтің Шыңғыстауда туып-өсіп, кейін келе Абайдың өмірі жөнінде кесек шығарма жазғанын, Ленинград университетінде білім алғанын, көптеген шығармалардың авторы жөнінде дерек келтіреді. Сонымен бірге оның 1960 жылы кеңес жазушыларымен бірге АҚШ-тың кей штаттарында арнайы сапарда болғанын, еліне қайтып барған соң, сұхбаттарында Нью-Йорктегі зәулім ғимараттарға қызыққанын айтты дегенді де қосады.
Қалай десек те, Америка топырағына ең алғаш табаны тиген қазақ жазушысы Мұхтар Омарханұлы екені шындық. Оның арнайы сапары туралы АҚШ қоғамы мен баспасөзі хабардар. Сол үшін де алпауыт басылым ол жөнінде арнаулы қазанама жариялап, күллі әлем жұртына қазақтың бір ұлы жазушысы мына дүниеден көшкенін хабарлағанының өзі үлкен құрметтің, айырықша ілтипаттың белгісі. Тіпті, «The New York Times» Мұхтар Әуезовтің суретін де бірге жариялағаны көңілімізге қуаныш сыйлағандай болды. Бұл дегеніміз, өткен ғасырдың 60-жылдарының өзінде АҚШ қоғамының, әдеби ортасының қазақ жазушысын мойындап, оған назар аударғанының дәлелі болмақ. Былайша айтқанда, Әуезовтің де Америка жұртына әсер қалдырғаны даусыз. Ол туралы алпауыт елдің баспасөздері әртүрлі мақалалар жариялған да шығар, ал әзірге біздің қолымызға түскені – осы бір қазанама.