«Гейдар Алиевтің есімі әрқашан да халқының жадында. Ол бар ғұмырын халқының өркендеп өсуіне, елінің қайта жаңғыруына сарп етті, сол себепті де есімі мәңгілік жасай береді».
Бұл сөздер Бакуде Гейдар Алиев қорының естелік дәптерінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев тарапынан жазылған болатын. Қор ашылғалы бір жыл өткен соң, 2005 жылдың мамыр айында Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Әзербайжанға сапары шеңберінде Г.Алиев қорына барып, қормен танысқан соң, естелік дәптеріне қазақ тілінде өз жүрегінен шыққан лебізін жазып қалдырған болатын.
Елбасы мен қасындағы делегация мүшелеріне Әзербайжан халқының жалпыұлттық көшбасшысына құрмет нысаны ретінде салынған қордың мақсаты туралы мәлімет берілді. Қорда Гейдар Алиев өмірінің ең маңызды сәттері, Әзербайжан мемлекетін құрушы президент турасындағы ой-пікірлер, ол туралы жазылған кітаптармен танысқан Елбасы Н.Назарбаев Г.Алиевпен өткізген кездесулерде бірге түскен фотосуреттерді де үлкен қызығушылықпен шолып шықты. Елбасы Қазақстанның тәуелсіздігінің символы болып табылатын ескерткіштің макетін қор президенті Мехрибан Алиева ханымға табыс етті.
Бұл жерде Елбасының Әзербайжан сапарында Г.Алиев қорында болуы, Президент Ильхам Алиев пен осы елдің бірінші ханымы Мехрибан Алиеваның алып жүруімен қормен танысуы туралы баяндауымның өзіндік мақсаты бар. Бар ғұмырын Әзербайжанның көркеюі мен дамуына сарп еткен Гейдар Алиев 90-шы жылдардағы сол бір аласапыран уақытта – аумағының біраз бөлігі басып алынған және азамат соғысы тұтанған кезде билік басына келген болатын.
Осындай қауырт кезеңде «Мен қалған өмірімді халқыма бағыштаймын», – деген Г.Алиев салмақты реформалар жүргізе бастап, Әзербайжан қол жеткізген ең маңызды жетістіктердің авторына айналды. Г.Алиев салып кеткен жол енді мемлекеттің саяси бағыты тәрізді ең жоғары деңгейде Г.Алиев атындағы қор тарапынан да жалғастырылып келеді. 2004 жылы негізі салынған және 12 жыл бойы табысты жұмыс істеп тұрған қор мемлекеттің шетелде насихатталуына қолдау көрсетіп, жаңа қоғам құрылуына да белсенді түрде атсалысып келеді.
Қордың мақсаты қандай?
Гейдар Алиевтің қоры айтулы мемлекет қайраткері Гейдар Алиевтің бай мемлекеттік мұрасын зерттеу және насихаттау мақсатында құрылған. Қор – Әзербайжан қоғамының рухани тазалығы мен дамуы, ұлттық мәдениеттің сыртқы әсерден қорғалуы тәрізді міндеттерге негізделген игі ниет миссиясының өкілі. Құрылған күнінен өркендеу мен халықтың әл-ауқатына қызмет еткен кең көлемді жобалардың жүзеге асуына қолұшын берген қор Әзербайжан мәдениетінің танытылуы мен сақталуына байланысты істерге де көмек көрсетеді. Гейдар Алиев қоры халықтың ұлттық-рухани құндылықтарының сақталуына қолдау көрсетумен қатар, Әзербайжанның шет мемлекеттерде таныстырылымы, мәдениет, ғылым, білім, денсаулық, қоршаған орта мен спорт салаларына да қатысты бағдарлама мен жобалар дайындап, жүзеге асырады. Қор, сонымен қатар, мұқтаж жеке тұлғаларға көмек көрсету, адамдарға жақсылық, игілік, адамгершілік сияқты қасиетті құндылықтарды дарыту, сондай-ақ мәдениеттер алуандығын қолдау тәрізді бағыттарда да жұмыс істейді. Қор адамдардың өмірі мен денсаулығына, білім алуына байланысты барша сала бойынша жеке-жеке жобалар дайындайды. Алға қойылған мақсаттардың сондайлық айқын және биік болуына байланысты Г.Алиев қоры қысқа мерзім ішінде жәрдемге мұқтаж әрбір жанның үміт ошағына айналды деп айтсақ жаңылмаймыз. Мақсаттарын маңыздылығы мен көлеміне қарай барша Кавказ аймағында баламасы жоқ қор өткен жылдары Гейдар Алиевтің өз елінің әлеуметтік, мәдени және экономикалық тұрғыдан дамуы, халықтың материалдық әл-ауқатын жақсартуға бағытталған белгілі идеяларының жүзеге асуына нақты қолдау көрсетті. Осы жайттардың барлығы Гейдар Алиевтің кейбір кездері жүзеге асыра білген, мақсат етіп орындаған немесе өзі қалаған өмір мен мақсат-тілектері болатын. Негізінде, қор бар ғұмырын өз халқы мен мемлекетінің өсіп, өркендеп, дамуына арнаған Гейдар Алиевке Әзербайжан халқының құрметін көрсету мақсатынан туған. Гейдар Алиев қорының президенті – Әзербайжанның бірінші ханымы, UNESCO және ISESCO ұйымдарының ізгі ниет елшісі Мехрибан Алиева.Гейдар Алиев қоры – «Ізгілік мектебі»
Гейдар Алиев қорының жұмыс істей бастауы сол мемлекетте үлкен тарихы бар қайырымдылық пен ағартушылық дәстүрлерінің де қайтадан жаңғыртылуына септігін тигізді. Бұл идеяның бастамашысы қордың президенті Мехрибан Алиева болды. Алиева ханым жұмыстың алғашқы кездерінде қол жетпес армандар мен мақсаттардың жүзеге асуының адам феноменінің күшімен мүмкін екендігін дәлелдеді. Білім саласының дамуына қолдауды басымдық етіп алған қор алғашқы уақыттан бастап, назарын мемлекеттің ілгерілеуіне негіз болған білімге бағыттаған. Бұл «Жаңарған Әзербайжанға жаңа мектеп» жобасында көрініс тапты. Алдымен елдегі барлық мектеп ғимараттарының жағдайына назар аударылып, жөндеу мен жаңартуға және жаңа мектеп салуға зәру елді мекендер белгіленген. Шамамен 10 жылда қордың тікелей араласуымен 500-ден астам мектеп салынған немесе қайта құрылған. Осы жұмыстары арқылы Г.Алиев қоры Әзербайжанда зор құрметке бөленді. «Мектепке дейінгі білім беру мекемелерін дамыту», «Балалар үйлері мен мектеп-интернаттарын дамыту» бағдарламалары шеңберінде де ел бойынша 30-дан астам балалар мекемесі күрделі жөндеуден өтіп, жаңа жабдықтар берілді. 18 жасын толтырған жетім қыздар үшін бас қала Бакуде 2 ғимарат салынды. Сонымен қатар, астанада еврей балалары үшін 450 оқушыға арналған «Xabad-Or-Avner» білім орталығы мен француз лицейі ашылды. Өткен 12 жылда Гейдар Алиев қоры Әзербайжандағы денсаулық сақтау саласының дамуына мықты қолдау көрсетті. «Диабетті балаларға жәрдем», «Талассемия ауруларының емделуі» тәрізді жобалар жүзеге аса бастады. Мехрибан Алиеваның тікелей бастамасымен Бакуде Талассемия орталығы мен Даун синдромымен ауыратын балаларды сауықтыру орталығы салынды. Қор ел бойынша спорт мекемелерінің салынуына да қолдау көрсетіп, «Барлық жерге бір ағаш отырғызайық!» атты экологиялық акцияны табысты жүзеге асырды. Гейдар Алиев қоры – Әзербайжан мәдениетінің танытылуы мен дамуы бағытында жүзеге асырылған ірі жобалардың да авторы. Қордың араласуымен Әзербайжанның музыка өнері, Ичеришехир тарихи сәулетшілік кешені, Гобустан мемлекеттік тарихи-көркемөнер қорығы, Әзербайжан кілемдері, Наурыз мейрамы, ұлттық ақындар (ашуг) өнері UNESCO-ның «Материалдық емес мұраның үздік туындылары» тізіміне енгізілді. Бакуде өткізілген 57-Еуровидение халықаралық ән байқауы және барша құрлықтың үлкен спорт мерекесіне айналған І Еуропа ойындары да Гейдар Алиев қорының қолдауымен табысты жүзеге асырылды. Осылайша батыс пен шығыс түйіскен жерде орналасқан Әзербайжан әлемнің назарын өзіне кезекті мәрте аударды. Гейдар Алиев қорының бастамасы және қолдауымен Бакуде Заманауи өнер мұражайы, Гала археологиялық-этнографиялық мұражай кешені мен Гейдар Алиев орталығында Гейдар Алиев мұражайы тәрізді ондаған орталық ашылды.Бір мемлекетке сыймаған ізгі ниет
Гейдар Алиев қоры – шетелде жүзеге асырылған көптеген жобалардың да авторы. Қордың Париж, Лондон, Берлин, Рим, Мәскеу және Ватиканда жүзеге асырған іс-шаралары Әзербайжанның таныстырылымында маңызды рөл атқарып, Әзербайжан Ватиканда көрме ашқан алғашқы мұсылман елі деген атпен тарихқа жазылды. «Білімге қолдау» жобасын табысты түрде жүзеге асырған Г.Алиев қоры Пәкістанда жер сілкінісі кезінде қираған қыздар мектебін қайта салып, денсаулық сақтау мекемелеріне көмек берді және Ресейдің кейбір қалаларында мектеп пен ауруханалар, Мысыр, Голландия және Грузияда көп мөлшерде мектеп, Босния және Герцеговинада зағип және көзі нашар көретін балалар мен жастар үшін жаңа орталық ашып берді. Қордың Ресей, АҚШ, Түркия, Румыния және басқа мемлекеттерде жұмыс істеп жатқан өкілдіктері де өз кезегінде маңызды істер атқарып келеді. Г.Алиев қорының вице-президенті Лейла Алиеваның басшылығымен жұмыс істей бастаған Ресей өкілдігі жүзеге асырған жобалар, әсіресе «Ходжалыға әділет!» науқаны мемлекет үшін зор маңызға ие. Бұлардан басқа, Гейдар Алиев қоры шет мемлекеттерде Әзербайжан мәдениет үйлері мен орталықтарының құрылуы идеясына қолдау көрсетеді. Осы аяда танымал Канн кинофестивалі шеңберінде Әзербайжан мәдениетінің күндері өткізіліп, Париж бен Венада Әзербайжан мәдениетінің орталықтары ашылды. Мехрибан Алиева UNESCO-ның ізгі ниет елшісі ретінде Францияның Лувр мұражайында жүргізілген жаңарту жұмыстарына қолдау көрсетіп, Парижде негізі XVII ғасырда салынған Франция мемлекеттік шығыс тілдері мен мәдениеттері институтында әзербайжан тілі факультетінің ашылуына қол жеткізді. Қордың тікелей қолдауымен «Milan EXPO-2015» дүниежүзілік көрмесінде Әзербайжан павильоны ашылды. Ресми мәліметтерге қарағанда, 6 ай бойына Әзербайжан павильонын 3,25 миллионнан астам адам келіп көрген. Айта кеткен жөн, Гейдар Алиев қоры «Astana EXPO-2017» көрмесінде Әзербайжан павильонының ашылуына қолұшын беретін болады. Көрмеде Әзербайжанның ұлттық күндерін өткізу көзделуде. Бұл Әзербайжанның Қазақстанмен байланыстарға зор маңыз беретінін кезекті мәрте дәлелдейді. Mәдениеттераралық үнқатысу мен толеранттылықты сақтау Гейдар Алиев қоры басым бағыттарының бірі болып табылады. Қордың президенті Мехрибан Алиеваның бастамасымен Әзербайжанда UNESCO-ның және басқа да халықаралық ұйымдардың мәдениеттераралық үнқатысуына арналған халықаралық форум мен конференциялары ұйымдастырылды. Санап бітпейтін осындай игі және ағартушы жобалар арқылы Гейдар Алиев қоры мен оның президенті Мехрибан Алиева көрнекті мемлекет қайраткері Гейдар Алиевтің идеяларын өміршең етіп, адамзатқа ортақ құндылықтарға өзіндік үлес қосып, осы үрдістің жалғасын табуы үшін жұмыс істеуде. Қордың құрылған күнінен бастап алдына қойған мақсат-міндеттері ауқымдылығымен ерекшеленеді. Гейдар Алиев қоры небәрі 12 жыл ішінде Әзербайжан мемлекетінің тарихи жетістігіне айналып үлгерді. Фузули МАЖИДЛИ, саясаттанушы
