Осы орайда елорда мектептері кітапханашыларының қатысуымен «Болашақ: XXI ғасырдың зерттеу сауаттылығының дағдылары және кітап оқу бағдарламалары» атты семинар өткен-ді. Президент мақаласында айтылған жайттар жан-жақты талқыланған жиында өзекті бастамалар көтерілді. Мәселен, қиял-ғажайып жанрындағы сұранысқа ие әлем әдебиеттерінің қазақ тіліндегі аудармаларының жоқтығы ұстаздарды ғана емес, оқушыларды да ойлантады. Яғни, аударма тұсында оқулықтармен бірге қосымша және көркем әдебиетті де ұмытпауымыз керек, дейді олар. Сондай-ақ, кітапханашылар кеңестік жүйе тарағаннан кейін кітаптың ұмыт қалып, кітапханаға деген көзқарастың өзгергенін, осы олқылықтың орнын толтыру үшін еліміздің ірі кітапханалары мен шет елдердің озық тәжірибелерін зерделеп, ұлттық ділімізге негіздеп пайдаланып отырғандарын жеткізді. Бұл ретте «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының дамыту департаментінің аға менеджері Аида Ағаділ зияткерлік мектептердің кітапхана қоры кіріктірілген білім беру бағдарламасына сәйкес жұмыс істейтінін, яғни әр пәнге арналған оқу-әдістемелік кешені және баланың жан дүниесі мен рухани әлемін, тілдік қорын дамытуға арналған қосымша көркем әдебиетпен қамтамасыз етілгенін, ол әдебиеттер үш тілден бөлек қытай, корей және французша да жинақталғанын атап өтті.
– Біз балабақша жасынан бастап кітап оқуға қызығушылықты арттыруға тиіспіз. Бала қандай жағдайда кітап оқиды? «Оқы» дегенге оқи қоя ма? Әрине, әке-шешесі кітапқұмар болса, үлгі алып оқуы мүмкін. Сондықтан арнайы акциялар, жобалар арқылы баланы кітап оқуға қызықтырамыз. Мәселен, кітапхана қорымен таныстыруға арналған «Кітапты тап!» ойынын алайық. Кей балалар кітапхананы аралағысы келмейді. Сондықтан кітаптың бір бетінің көшірмесін береміз. Қай кітаптың беті екенін іздеу барысында оқушы авторлармен, кітаптармен танысады. Ең қызықты бетін таңдап алғандықтан, оны оқыған баланың бойында әрі қарай кітапты оқуға қызығушылық туады, дейді Аида Төлендіқызы.
2013 жылдан бастап еліміздегі Назарбаев зияткерлік мектептерінде «100 кітап» жобасы бастау алған болатын. Оқушылар осы жоба арқылы мектеп бітіргенше қазақ тілінде – 60, орыс тілінде – 20, ағылшын тілінде 20 кітап оқиды. Және оқыған кітаптарына талдау жасап отырады. Бүгінде бұл тәжірибе жалпы білім беретін мектептерге де таратылуда. Сол сияқты, мектеп мұғалімдері мен оқушылардың өздері оқыған кітаптарды басқа мектептердегі оқырмандарға сыйлауы жолға қойылған. Бұл әлеуметтік жоба аясында оқушылар бүгінге дейін 24 мыңнан астам кітапты тарту еткен екен. Ауыл мектептерінің кітап қорын толықтырумен бірге оқушылардың әріптестік орнатуына жол ашатын жоба қазір жылдам қанат жайып келеді. Ал оңтүстіккореялық Book Start жобасы негізінде оқушы, мұғалім және ата-ана қауымы бірлесіп, 3-5 жас аралығындағы балаларға арналған қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі балалар әдебиетін жинақтап, оны аналар мен балалар үйлеріне немесе балалар ауруханасына апарып, ондағы аналар мен балаларға сыйлайтыны да ізгі бастама. Бұл да баланы кішкентай кезінен кітап оқуға жетелейтін тәрбие. Сол сияқты, «MEMORO» жобасы аға буын мен жас ұрпақ арасындағы байланысты нығайтуға бағытталған. Яғни, егде жастағы кісілермен әңгімелесе отырып, оны жазып алу арқылы оқушы ата-әжелердің өнегесі мен тағылымын үйренеді.
Ал Астана халықаралық мектебінің директоры Бауыржан Ұзақбайдың айтуынша, кітапхана әлемдік талапқа сәйкес кітап сақтайтын ғана орын болмауы тиіс. Айталық, елордадағы ерекше мектептің кітапхана қоры назар аудармай қоймайды. Мәселен, мұнда бастауыш сынып оқушыларына арналған жеке кітапхана, жоғары сынып оқушыларына арналған классикалық әдебиет және жалпы оқушыларға арналған көркем әдебиет пен мерзімді басылымдарды оқу залдары бар. Бұл орындардың әрқайсысы оқу мәдениетін қалыптастыруға өте қолайлы заманауи құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген.
– Жалпы, көптеген ата-ана баланы материалдық тұрғыдан қамту мен рухани тәлім-тәрбие берудің екі бөлек дүние екенін түсінбейді. Біз осы тұрғыдан саралай келе, балаға біліммен бірге тәлім-тәрбие беру мәселесін алға қойып, оны түрлі жобалар арқылы жүзеге асырып келеміз, – дейді Бауыржан Сайлаубайұлы.
Астанадағы республикалық физика-математика мектебі кітапханасының меңгерушісі Асыл Қалиева былтыр ғана ашылған филиалдың кітап қоры бір айдың ішінде 30 мың кітапқа дейін толыққанын, оған Назарбаев зияткерлік мектебі кітапханасымен ынтымақтастықтың септескенін жеткізді. Бүгінде бұл кітапхана оқырмандарының саны 700-ге жуықтап қалды. Басым бөлігі – оқушылар. Осы іспетті қазір зияткерлік мектептердің кітапханалар жүйесі инновациялық тәжірибе мен жұмыс формасы, жаңа әдістемелер енгізу бойынша үнемі ізденісте болып, уақыт үдесімен бірге жетілдіріліп келеді. Жас буынды жан-жақты жетілдірмек жаңа тұрпатты жүйе еліміздің басқа оқу ордаларына үлгі болып отыр.
Думан АНАШ,
«Егемен Қазақстан»
