Нұрланған Нұра

Әр уақыттың өзгешелігі бо­лады. Облыс­тың барлық ай­ма­ғындағы қазір­гі жақсы­лық жаңа­лықтар ел мерейлі мерекесі жы­лындағы бөлек бір ерекшелік. Көп­шілік кө­ңі­лін өсіріп, жанын жа­­ды­ра­тып жалғасқан өркенді өзге­ріс­тер бұл күнде Астана іргесіндегі Нұра ау­даны өмі­рінен де шуақ еседі. Оған тікелей куә жергілікті жұрт­шылық риза­шы­лық­­тары шек­сіздігін сезінбей қала да ал­майсыз. Өңірдің әсі­ресе, соң­ғы төрт-бес жыл­да­ғы өсіп-өркендеуі сүй­сі­­ніс­пен айты­лады. Аудан әкімі Серік Шайдаровпен арадағы әң­гіме сол жа­­ңару, жасару бағытын­да­ғы іс­тер мен ізденістер жайлы өр­біген еді. – Серік Жаманқұлұлы, еңбек жолыңыз бізге біршама таныс. Кешегі өтпелі кезеңнің ауыр бір ша­ғында Жаңаарқа ауданына бас­шы­лыққа тағай­ын­далғанда 30-дан енді асқан ең жас әкім бол­ға­ны­ңыз­ды білеміз. Жаңа­арқаны жаңғырту жолындағы қызметі­ңіз­ге ол жақта әрдайым жылы пікір білдіріледі. Бүгінде Нұрада да солай екен. – Азды-көпті еңбегің ұмы­тыл­май ел аузында жүрсе одан артық мәр­тебе бар ма?! Елбасы сенімін ақтап, шама келгенше ха­лық мүддесіне қыз­мет етуді азаматтық, перзенттік па­рыз тұ­тамын. Жұрт жақтауы құр­мет пен қолдаудың үлкені. Оны сезінген сайын міндетке жауапкершілік тіпті арта түседі. – Нұра еліміздегі ең ірі ас­тық­ты өңір екені мәлім. Ал­ды­мен осы саланың ахуалы қалай? – Биыл аудан бойынша ауыл ша­руашылығында жалпы өнім көлемін 10,9 миллиард теңгеге көтеру жо­ба­ланып отыр. Мұның басым бөлігі басты байлығымыз үлесіне тимек. Де­мек жағдайды шамалай беруге бо­лады. Көк­темнің жауын-шашынға мо­лы­нан кенелтуі күздің ырыс-бере­кеге бөлеуіне үміттендіреді. 200,8 мың гектар егістікке дер кезінде сі­ңірілген дәннің өну барысы сәтін салса, талай рет көл-көсір асты­ғы­мен атақ-даңқы жер жарған Нұра­мыз­дың мерейін тағы бір асқақ­та­тары анық. Әрине, табиғат қабағы үнемі түзу бола бермейді. Сондықтан осы өн­ді­рістің «Шахтер», «Қай­нар», «Пржевальское» сияқтылы ірі буындары аг­ротехникалық тә­сілдерді кеңінен енгізу, жаңа технология мен техни­ка­ны тиімді қол­дану арқылы өнім шы­ғым­ды­лығын сақтауға, арттыруға қол жеткізіп келеді. Әрқайсысы 30 мың гектардан асыра егін егетін олар көктемгі егіс жұмыстарын шет­ел­дік Джон Дир, Бюллер Морис, Амазония, Крушинели тұ­қым сепкіштерімен атқарса, ас­тық жинауда да әлемге танымал ком­байн­дарды пайдалану енді ешкімге таң­сық емес. Жал­пы атал­ған сала­ның заман талабына сай түленіп, әлдеқайда жақсарып, да­муы көп өңірдегілерден едәуір ілгері десек артық айтқандығымыз болмас. – Аудан астықпен бірге Астана мен Қарағандыны азық-тү­ліктің бас­қа да түрлерімен жеткілікті қам­тамасыз етуді мой­ны­на жүк­теп­ті. Оны орындау үшін не істеліп жа­тыр. Қандай жоспарла­ры­ңыз бар? – Елбасының ауыл өндірісін өр­кендетуге ұдайы бастамашы бо­лып, нақты тапсырмалар беріп отыруы бұл жауапты мәселенің шешімін та­буға талпынысты кү­шейтуде. Мәсе­лен, би­­­ылға белгіленген 12 инвес­ти­ция­лық жоба­ның біразы осы мақ­сат­қа арнал­ған. Атап тоқталғанда картоп пен кө­көністі өсіру көлемі ұлғай­тыл­ды. «Шах­тер» ЖШС жанынан сый­ым­ды­лығы 450 тонналық кө­кө­ніс сақ­­тау қоймасы салынуда. Бұған дейін егілмей келген қа­рақұмық бұ­дан былай қарай дағдылы дақылға айналады. Көзделген шаруаның бірі етті ірі қараны көбейту болып та­бы­лады. Оларды арнайы бордақы­лау­ды «Қай­нар», «Пржевальс­к­ое» ЖШС қолға алды. Жер-жер­лер­де ашылатын мал соятын 21 ор­ын ет өткізушілер күй­беңін же­ңіл­­де­теді әрі делдалдарсыз тиімді ба­ғаға сатуға мүмкіндік береді. Ал «Нүркен» шаруа қо­жа­лы­ғы құс өсіруді бастады. Ауданымыздағы игілікті істерімен алысқа аян «Отқанжар» серік­тестігінің өз тарапынан жыл­қы түлі­гін өрбітуге құштар­лық танытуы құп­талып, істі қаржы­ландыруға кө­мек көрсе­тіл­ді. Мұн­да сондай-ақ қой етін қал­бырлап өндіру өтімдірек бо­луына ықпал етпек. Қысы жазы ал­ыс-жақынға қымыз жөнелті­ле­ді. Аудан орталығында ашылға­лы от­ыр­ған алғашқы қымызхана «От­қанжар» же­текшісі Қанат Отар­баевтың баста­масы деуіміз керек. – Ауданда ел назарын ау­дара­тын үлгілі бір үрдіс – ха­лықтың тұр­мыс жағдайын жақ­сарту, мұқ­таж-мүддесін қор­ғау, ауылдарды көркейту берік бағытқа айналған. Сөз орай­ында бұл шаралардың мән-маңызына тоқталып өтсеңіз. – Экономикалық қуат-қабілет то­лысқан сайын әлеуметтік мә­селелер­дің оңтайы туып жатады да ғой. Өз шаруасын өзі икемдеуге үйренген жұрттың аймақтың ор­тақ жетістігіне үлестері үлкен. Соның игілігін көр­сете, қы­зы­ғына бөлей білу бізге мерейлі міндет. Мемлекет басшысының алға қой­ған басты тапсырмаларының бірі, тұрғын үй құрылысын жеделдетуге байланысты және об­лыс әкімдігінің қолдауымен тұр­ғындардың баспана­лы бола алуы­на өте көңіл бөлінеді. Жыл басынан бері 4200 шаршы метр үй пайдалануға беріліп, яки жоспар 105 пайызға орындалып үл­герінсе, бұл күнде 16 және 6 пәтерлік қоныс­тар қосымша са­лынуда. Бұлардың кілт­тері көп балалы отбасыларға, жас ма­ман­дарға бірінші кезекте та­быс етіледі. Алдағы уақытта осын­дай мекен-жайлар Киевка кентінде ғана емес ауылдарда да бой кө­те­реді. Былайша айтқанда тұрғын үй құры­лысы ел ішіне ауысады. Соңғы уақытта тұрғындарды ау­ыз сумен қамтамасыз етуде ай­тар­лық­тай алға баса алдық. Тиісті мекемелерді толассыз маза­лаудың, мәсе­ле­ні батыл қоюдың арқасында күш те, қаржы да бұрынғыдан анағұрлым көбірек бөліне түсті. Бұған мынадай дерек айғақ. Айталық, су жеткізу жүйесін жетілдіруге ағымдағы жыл­ға арналған қаржы 735 миллион тең­геден асты. Егер был­тырғы 196 миллион теңгемен салыстырсақ айырма­шылық жер мен көктей. Сөйтіп биыл Тассуат, Көбетей, Заречный ауылда­ры­на жалпы ұзындығы 36 шақы­рым­ды құрайтын су құбырларын тартуға мүмкіндік кеңіді деуімізге болады. Мұның сыртында келесі жылы Кер­тіңді, Баршын, Кәрім Мыңбаев ат­ын­дағы, Щербаков ауылдары да су ма­ша­қа­тынан арылғалы тұр. Әлбетте осылармен қоса жол жай­ын айналып өте алмаймыз. Кейінгі кезге дейін басқасын бы­лай қойғанда Киевка-Астана жә­не Нұра өзені бой­ындағы Киевка-Қарағанды бағытын­да­ғы респуб­ликалық маңы­зы бар кү­ре жол­дың кей тұстары жүр­гісіз бо­лып келген еді. Бүгінде айнадай жал­тырайды. Ауданның өз аумағында Жа­расбай елді мекеніне жаңа жол тө­селді. Щербаков – Есенгелді ауыл­да­рын жалғастыратын жол да таяу ара­да іске қосылады. Содан соң ауыл­дар көшелерін асфальттау жүргізіледі. Бәрі өздігінен болмайтын­ды­ғына, жеңіл ештеңе жоқ екеніне басқалар­дай нұралықтар да көзі жетті. Сон­дықтан өмірлеріндегі өзгерістер қа­дір-қасиетін түсіне­ді. Бүгінгі күнді жарқыратқан, жарқын болашаққа жет­кізер бұл шаралар әркімнің бо­йы­на қуат қосуымен, жанына жаң­ғы­ру жасауымен мәнді. – Кезінде тұрғылықты ха­лық­­тың рухани тынысы та­ры­лып, өгей­лік көргені жасырар­лық сыр емес. Тіпті бертінге дейін оны ық­татуға оншалықты ықылас таны­тыл­мады. Расын айтқанда, қазіргі сілкініс, серпіліске қуанып қалдық. – Осының өзі кешегі тың игеру дүрбелеңіндегі олақ та оңғақ, сола­қай саясаттың салдарынан. «Игілік­тің ерте, кеші жоқ» делінбей ме. Оғ­ан күйінішіміз пен опынысымыздың есесі қайтары­лып жатыр. Мәдениет үйі жа­нындағы ұлттық аспаптар ор­кестрінің шығармашылық жұмы­сы жандандырылып, халықтық атағын алды. Драма үйірмесі құрылып, жетекшілік етуге білікті режиссер ша­қырылды. Бірнеше қойылымдар кө­рер­мен­дер­ге ұсынылды. Халық теат­ры ата­ғын иеленуге талаптары бар. Астанадағы, Қарағандыдағы ар­нау­­лы оқу орындарын бітіріп келген домбырашы, қобызшы, биші мамандар жергілікті талапкерлерді өнерге баулып, мәде­ниет мәйегін септіруде. Ауда­ны­мыздың жарқын істеріне жа­нашыр әрі қамқоршы сенатор аға­мыз Оралбай Әбдікәрімовтің әйгілі әнші Қайрат Байбо­сы­нов­тың концертін ұйымдастыруы мәдени өмі­ріміздегі елеулі оқиға, кешегі Қайып, Жолдыкей ақын­дардың көгершін із­басарлары талаптарын оятқан, қа­нат­тан­дыр­ған әсерлі кездесу болды. Рухқа рух құятын әдебиет, өнер екені әсте ұмытылмайды. – Тәуелсіздіктің 20 жылды­ғы құрметіне толымды тартулар арнау жөнінде бастаманы облыс бой­ынша алдымен нұра­лықтар кө­тер­­гені белгілі. Ол қандай сыйлар? – Еліміздің жаңа тарихын­дағы бедерлі белестің тұрғындар есінде ұмытылмастай қалуы күні бұрын ойластырылған болатын. Соған сәй­кес қараша, желтоқсан айла­рында бірінен соң бірі көп­шілікке қуаныш әке­ліп, іске қо­сылар нысандар аз емес. Аудан орта­лығының өзінде мұ­ра­жай, кітапхана, мәдениет үйі ғи­марат­тары, балабақша сән түзейді. Сәкен Сейфуллинге орнатылған ескерткіш бой көтереді. Оның алды сая­бақпен көмкеріледі. Де­меу­ші­лер­дің көмегімен, шаруа­шы­лық­тар­дың қолдауымен елді мекендер келбетін көркейтерлік құрылыс­тар да біршама. Келбет демекші, Шахтер, Изенді, Щербаков ауыл­дары көркі жағынан аймақта ал­дыңғылар қатарында. Киевка кен­тінің келісті бейнесі одан сайын жайнатылуда. Сауда орында­ры, қызмет көрсету ошақ­тары шо­ғыр­ланған көшені тұр­ғындарымыз «Біздің Арбат» деп атайды. Со­лайы солай. Субұр­қақ­тар атқыла­ған, гүл­дер хош исі аң­қыған, жа­сыл желектер жайқал­ған, солар­дың аясында үл­кен-кіші саялан­ған ол асықпай әңгіме-дү­кен құ­рар, сүйсіне дем алар орын. Міне, нұралықтардың бүгінгі ты­ныс-тіршілігі осындай. Әңгімелескен Айқын НЕСІПБАЙ. Қарағанды облысы, Нұра ауданы.