Басқосудың ресми бөлімінде Ұлттық экономика вице-министрі Айбатыр Жұмағұлов сөз сөйлеп, еліміздің Оңтүстік-Шығыс Азия елдері ішінде Малайзияны маңызды сауда-экономикалық серіктес ретінде қарастыратынын айтты. «Осы орайда сауда-экономикалық байланыстарда екіжақты оңтайлы көрсеткіштерді атап өткім келеді. Қазақстан мен Малайзия арасындағы сыртқы сауда айналымы 2017 жылдың 4 айында 26,1 млн АҚШ долларын құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 30,2 пайызға жоғары болды», деді А.Жұмағұлов. Оның айтуынша, ЭКСПО көрмесінде Малайзия павильонының ашылуы екі ел арасындағы өзара іс-қимылдың жоғары деңгейін дәлелдейді. Бұл тұрақты дамуды қамтамасыз етуде ұстанымдарымыздың да сәйкес келіп отырғандығын байқатады.
Көрме қалашығындағы жиын барысында Малайзияның Энергетика, жасыл технологиялар және су ресурстары министрiнiң орынбасары, сенатор Датук Сери СК Девамани өз елінің көпұлтты және мәдениеті озық қоғамдардың бiрi екенiн жеткізді. «Көптеген елдер жаппай көшi-қон нәтижесiнде көпұлтты ел атанып жатқанда, Малайзия мультиэтностық ұлт болып алпыс жыл бұрын қалыптасқан едi. Бiрқатар этносы бар көптеген мемлекеттер сияқты бiздiң де басымызға бiраз ауыртпашылық пен сын замандар түскен. Бiрақ малай халқы ыдырамай, тозбай, керiсiнше барлық қиындықтарды жеңіп, үйлесiмдi ұлт болып даму үшiн алдына үлкен мақсаттар қойды. Бiз үшiн ауызбiршiлiк пен достық өте маңызды. Соның арқасында бiз Қазақстан сияқты нағыз бiрлiгi бар ел ретiнде әлемге танылдық», дедi ол.
Энергетика, жасыл технологиялар және су ресурстары министрiнiң орынбасары Малайзияның Қазақстанмен тағы бiр ұқсастығын атады. Оның айтуынша, Қазақстанда «Қазақстан-2050» стратегиялық даму бағдарламасы болса, Малайзияда «2020 ұлт жоспары» бар. Жақында ел Үкiметi «Ұлттық трансформация-2050» бастамасын таныстырған екен. Бұл бағдарламаға сәйкес, Үкiмет мемлекеттiң даму жолдарын табу үшiн халықпен ақылдасып, бар идеяларын азаматтармен бөлiспек.
«Қазіргі уақытта біздің энергия қуатын өндіретін көздеріміз 22,5 пайыз көлемде су мен күн энергиясына, биогаз және биомассаға тиесілі. Малайзияның он бірінші жоспарына сәйкес, 2020 жылға қарай қайта жаңғыртылатын энергия өндірісін 2080 МВт-қа жеткізуді көздеп отырмыз», деді Д.Девамани мерекелік жиында.
Қазақстан мен Малайзия халал индустрия, исламдық қаржыландыру жүйесі, туризм, жаңғыртылатын энергия, мұнай, газ бен инвестиция саласында ынтымақтастығын одан әрi дамытпақ. Осы орайда, ұлттық күн аясында Малайзия павильонында Туризм және бизнес апталығы басталды. Бұл шара 14 шiлдеге дейін жалғаспақ.
Миллионыншы көрермен қашан келеді?
Елордада өтіп жатқан халықаралық мамандандырылған көрменің бір айлық қорытындысына арналған баспасөз мәслихаты өтті. Жиында «Астана ЭКСПО-2017» ҰК» АҚ басқарушы директоры Бейбiт Қарымсақов күллі әлем көз тіккен шара көрермендерінің саны миллионға жуықтап қалғанын жеткізді. «Бiр айда, 10 маусым мен 10 шiлде аралығында көрмеге барлығы 921 293 адам келдi. Миллионыншы адам 11 шілде күні, түстен кейiн сағат 17-19 аралығында келедi деген болжам бар. Ал көрмеге кiрiп-шығу саны 5 млн 960 мың 212-ге жеттi. Адамдар ең көп тамашалаған павильон - «Нұр әлем», оған 303 мыңнан астам көрермен келген», дедi Б.Қарымсақов.
Компания басшылығының мәліметінше, көрменi 130 мың шетелдiк тамашалаған, бұл барлық келушiлердiң 14 пайызын құрайды. Қонақтар негiзiнен Ресей, Германия және Қытай елдерінен сапарлап келген. Ал жеңiлдiктi 160 мыңға жуық адам пайдаланып, көрменi тамашалаған. Олар – 6 жасқа дейінгі балалар, мектеп оқушылары, студенттер, зейнеткерлер және мүгедектер. 409 700 адам еліміздің басқа өңірлерінен ұйымдастырылған топтармен келді. Оның ішінде 17 700-і балалар. Келушілердің басым бөлігін Қарағанды, Ақмола, Павлодар облыстарының тұрғындары құрайды.
«Өздеріңізге белгілі, ЭКСПО өтіп жатқан уақытта ашық аспан режімі бар. Осы уақыттың ішінде елімізде 21 әуе компаниясы 28 халықаралық бағыт бойынша жұмыс істейді. Аптасына 166 рейс келеді.
Қаладағы қонақ үйлерге келсек, олар 60 пайызға ғана толық. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 3 есеге артық. Бір айдың ішінде көрмеде 1 031 ойын-сауық және іскерлік шаралар ұйымдастырылды. Мемлекет басшыларының, министрлердің, халықаралық комиссиялардың қатысуымен 84 хаттамалық шара өтті. 1–10 шілде аралығында біз жеңілдетілген екі акция өткіздік», деді компанияның басқарушы директоры.
Жиын барысында ЭКСПО-2017 көрмесіне 1 млн 800 мың билет сатылғаны мәлім болды. Ұлттық компанияның Коммерциялау департаментінің директоры Дәулет Еркімбаевтың айтуынша, соңғы ұйымдастырылған акция аясында тағы бір жаңа билет түрі енгізілген. Ол «кешкі билет» деп аталады, сағат 18:30-дан бастап, сол күні көрме жабылғанға дейін жарамды. Мұны әзірге 25 500 адам, 3+1 акциясын 14,5 мың адам пайдаланған. «17 жасқа дейінгі балалар демалыс күндері тегін кіре алатын жастар тарифін 50 мыңнан астам кәмелеттік жасқа толмағандар пайдаланды. Тағы бірқатар қосымша билеттік өнімдерді әзірлеп жатқанымызды айта кетейін. Ол жайында сәл кейінірек хабарлайтын боламыз. Қазіргі сәтте көрмеге 1 млн 800 мың билет сатылды», деді Д.Еркімбаев.
Коммерциялау департаментінің директоры халықаралық көрмеде қонақтар 80 млн теңгеге кәдесыйлар сатып алғанын әңгімеледі. «Бұған дейін айтқанымыздай, біздің аумақта қоғамдық тамақтануға арналған 25 нысан және 33 дүңгіршек бар. Бір ай ішінде аталған кафе, мейрамханалар 210 мыңнан астам адамға қызмет көрсетті. Көрме аумағындағы тамақ қауіпсіздігіне қатысты айтар болсақ, бізде логистикалық орталық жұмыс істейді. Сол арқылы барлық жүк, оның ішінде азық-түлік те жеткізіледі.
Жақсы көрсеткіштердің бірі – кәдесый өнімдерінің саудасында. Қазіргі уақытта 80 млн теңгеден астам сомаға шамамен 40 мың кәдесый саттық. Бұл көрмеге келушілердің арасындағы қызығушылықтың жоғары екендігін көрсетеді», деді ұлттық компания өкілі.
Тарихтағы ұқсастық татулыққа көпір болды
ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесі қалашығында Латвия Республикасының ұлттық күні өтті. Салтанатты шараға Латвия президенті Раймонд Вейонис пен Қазақстан Премьер-министрінің бірінші орынбасары Асқар Мамин қатысты. Мерекелік шара әдеттегідей, екі елдің ұлттық туларының көтерілуімен басталып, мемлекеттік әнұрандары орындалды. Содан кейін Қазақстан тарапынан Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Асқар Мамин сөз сөйлеп, ағымдағы жылы екі ел арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастың орнағанына 25 жыл толатындығын еске салды. Осы аралықта қазақ-латыш арасындағы саяси-экономикалық байланыстар нығайып, жоғары деңгейге көтерілген.
«Мен үшін Астана қаласында ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесіндегі Латвияның ұлттық күнінің ашылу салтанатында барлығыңызды қарсы алу – үлкен мәртебе. Латвия павильонының «Кездесу орны – Латвия. Энергия – табиғатыңызда» атауы кездейсоқ таңдалған жоқ. Бұл тақырып Латвияның жасыл энергиясы сияқты табиғи құндылықтарымызды, сондай-ақ түрлі секторларда біздің компаниялар мен біліктілігі жоғары сарапшылар арқылы жасалған ынтымақтастығымызды да қамтиды», деді жиында Латвия президенті Раймонд Вейонис.
Ол өз сөзінде екі мемлекеттің тарихындағы ұқсастықтардың да бар екенін атап өтті. «Бұл бір-бірімізді жақсы түсінуге, саяси келіссөздерді дамыту мен түрлі мәдениетімізді бағалауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, әрі қарайғы бірлескен жетістіктер үшін күшті негіз болып табылатын жемісті экономикалық ынтымақтастыққа септігін тигізеді. Қазақстан – өңірдегі Латвияның ірі сауда серіктесі. Біздің елдер арасында экспорт пен импорт айналымының біртіндеп қарқын алып келе жатқаны байқалады. Қазақстанның инфрақұрылымы өте жақсы дамыған әрі Қытай мен Орталық Азияның көршілес жатқан елдерімен тығыз байланыс арқылы жоғары артықшылыққа ие», деді Латвия президенті.
Салтанатты шараның ресми бөлімінен кейін Латвияның танымал әншісі, музыкант әрі композитор Интарс Бусулис пен үздік джаз-бэндтардың бірі Марис Бриежкалнстің квинтеті өнер көрсетті.
Мерекелік жиын Латвия павильонында Транзит және логистика апталығының ашылуымен жалғасты. Апта ішінде мемлекеттің көлік-логистика саласына, оның мақсаттары мен бұл бағытта атқарылып жатқан шаралары мен халықаралық сахнада қол жеткізген жетістіктеріне арналған түрлі іс-шаралар өтпек. Басқосуда Раймонд Вейонис көлік секторының Латвия үшін маңызы зор екенін жеткізді. «Дәстүрлі түрде халық шаруашылығының қалыпты қан айналымын қамтамасыз етіп отыратын көлік саласын ел экономикасының күретамыры деп айтуға болады. Сондықтан бұл секторды одан әрі дамыту – мемлекет үшін ерекше басымдыққа ие. Мен әсіресе, Еуразия құрлығындағы ғаламдық көлік қозғалысына арналған пікірталасты өзімнің Қазақстандағы сапарым барысында ашып отырғаныма қуаныштымын», деді ол.
Ұлттық күн ұтымды ұйымдастырылды
ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесінің алаңында Әзербайжан халқының ұлттық күні өтті. Мерекелік шараға мемлекеттің бірінші вице-президентінің көмекшісі Анар Алакбаров қатысып, сөз сөйледі. Ол екі ел арасындағы берік достық пен сыйластық жайында ерекше әңгімеледі.
«Әзербайжан Республикасы орасан оқиға болған бұл көрмеге қатысуға ерекше мән береді. Бұл шара сан алуан елдердің халқын біртұтас және игі мақсатпен біріктіріп отыр. «Болашақ энергиясы» тақырыбы бүгінгі күннің талаптарына толықтай сай және баршаға түсінікті. Балама энергия көзін өңдеу мәселесі қазіргі таңда халықты алаңдататын сауал», деді Анар Алакбаров. Оның айтуынша, энергетикалық қауіпсіздіктің мәні энергия мен ресурстар төңірегіндегі дауда емес, халықаралық серіктестіктің төңірегінде болуы тиіс.
Әзербайжанның Энергетика вице-министрі Магзум Мирзагалиев өз елінің ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесін алғашқылардың қатарында қолдағанын және қатысуға өтініш бергенін айтты. «Бүгінгі күн Қазақстан мен Әзербайжан елдері көзқарастарының ортақ екенін көрсетсе керек. Біздің мемлекетіміз арқылы өтетін кавказдық жол бағыты Әзербайжанның Еуропа нарығына шығуына мол мүмкіндік жасады. Біз Қазақстан арқылы Орталық Азия мен Қытайға жол ашып отырмыз. ЭКСПО-2017 көрмесінің арқасында жолымыз даңғылдана түседі деген үміттемін», деді вице-министр.
Әзербайжандықтар ұлттық павильонының қойылымында өз елдерінің балама энергия көздері арқылы жеткен жетістіктерін бейнелейтін стендтер, карталар және экспонаттар ұйымдастырды. Сондай-ақ, олар өздерінің тарихы мен мәдениетін, өнері мен дәстүрін, байлығын ұлттық өнермен көрсетті. Ұлттық күнге қатысқан қонақтар Бакуда серуендегендей күй кешкендерін айтты.
Топтаманы дайындаған
Асхат РАЙҚҰЛ,
«Егемен Қазақстан»
Суреттерді түсірген
Орынбай Балмұрат,
«Егемен Қазақстан»
