Үнемшілдікке үйренейік

Тұтынушыларды су, жылу және электр энергиясын үнемдеуге, ал осы коммуналдық қызмет түрін өн­ді­ру­шілер мен таратушыларды нормативтік шығындарды төмендетуге және өз жұмыстарының тиімділігі мен сенімділігін арттыруға үйрету басты мақсатымыз бен міндетіміз, деп түй­індеді Табиғи монополия­лар­ды реттеу агенттігінің төрағасы Нұрлан Ал­дабергенов өзінің жа­қын­да болған Ақтау қаласына са­пары туралы БАҚ өкілдеріне айтқан әңгімесін. Еліміздің монополияға қарсы кү­рес агенттігінің басшысы мұнда «ТКШ-ны тариф саясаты арқылы модернизациялау» деген тақырып­та кеңес өткізді. Осы кеңесте адам­дар­ды коммуналдық ресурстарды ұқ­ып­тылықпен пайдалану рухында тәр­биелеу туралы ғана сөз болған жоқ, сонымен бірге салаға қатысты басқа да мәселелер тілге тиек етілді. Тұтынушыларға келетін болсақ, оларды үнемшілдікке үйретудің бас­­ты мәселесі коммуналдық қыз­мет­терге екі сатылы, ал кейіннен үш сатылы тарифтер енгізу болып табылады. Яғни, бұл қызмет түр­ле­рін тұтынудың нормативтік шы­ғын­­да­рын, онымен қоса бұл шы­ғын­дар­ды тарату жүйелерінің жүк­темелері осы кеткен уақытта өсі­ріп жіберген тұтынушылар үнем­шіл­дік жа­сайтын азаматтардан әл­деқайда көп төлем төлейтін бола­ды. Ал табиғи монополистер тара­пына Табиғи мо­но­полияларды реттеу агенттігі (ТМРА) негізсіз өздері көрсететін қызмет түрлерінің баға­сын арттыруға тос­қауыл қою болып табылады. Негізінен бұл өздерінің өндірісті қайта құру және модернизациялау жөнін­дегі бағдарламала­рын орындамаған коммуналдық мо­нополия субъекті­ле­ріне қатысты. Нұрлан Алдабергенов өзінің баян­дамасында Ақтау қаласының тиісті кәсіпорындарында қайта құру және модернизациялау бағдарла­ма­ла­ры, сонымен бірге коммуналдық қызмет түрлеріне сараланған тарифтер енгізу жұмыстары ойдағы­дай жүзеге асырылуда, деп атап көр­­сетті. Мәселен, Ақтау қаласын­да би­ылғы жылдың басынан бері ос­ындай шаралардың нәтижесінде 21 миллион теңгеден астам электр эн­ергиясы, 8 миллион теңгеге жуық немесе 50 мың текше метр су үн­ем­делген. Су үнемдеу Маңғыстау өңі­рі үшін маңызды мәселе болып та­былады. Себебі, мұнда судың тарифі жоғары, әрбір текше метрі 190 тең­геге жетеді. Қазірдің өзінде екі сатылы тариф енгізу нәтижесінде электр энергиясын үнемдеу тиімділігі еліміз бойынша 2 миллиард теңгеден асты. Болашақта үш саты­лы тарифке көшу жоспарлануда. ТМРА бас­шысы әсіресе «Маң­ғыс­тау электр желілері бойынша та­ратушы ком­па­ниясы» АҚ-ның жұ­мысына жоғары баға берді. Жыл­дан жылға бұл кә­сіпорын электр энергиясының нормативтік-техни­калық шығындарын азайтып, өзінің энергетикалық қуа­тын және жұмыс сенімділігін арт­ты­рып келеді. Егер 2006 жылы нормативтік-тех­никалық шығындар 9,52 пайыз болса, 2010 жылы ол 8,4 пайызға төмендетілді. Бүгінде «Маңғыстау электр желілері бойынша таратушы компаниясы» АҚ-ның тарату желілеріндегі электр энергиясының шы­ғыны еліміздегі Ақмола электр желілері бойынша таратушы компа­ниясынан басқа 14 энергетикалық ком­панияның ішінде ең төмен бо­лып табылады. Сонымен бірге, «Маң­­ғыс­тау электр желілері бой­ынша таратушы компаниясы» АҚ-ның тарифтары еліміздегі ең төмен тарифтерінің бірінен сана­лады. Одан тек Шығыс Қазақстан және Жезқазған электр желілері бой­ын­ша таратушы компаниялары тиісінше 3,85 пайыз төмен. «Маңғыстау электр желілері бой­ынша таратушы компаниясы» АҚ жұмыс істеп тұрған қосалқы стансаларды қайта құру және жаңа стансалар салу жөніндегі бағдар­ла­маны ойдағыдай жүзеге асыруда. 2005 жылдан 2010 жылға дейін бұл өңірде 9 энергетикалық нысан са­лын­ды және қайта құрылды. Осы­ның нәтижесінде компанияның эл­ектр желілерінің қуаты өсіп, 395,5 МВА жетті. Бұл жерде ерекше атап көрсететін маңызды мәселе, бұл бағ­дарламаларды жүзеге асыру үшін компания өз қаржылары ар­қылы инвестиция салып келді және бұл үрдісті одан әрі жалғастыруда. Нұрлан Алдабергенов өз сө­зінде тарифті өсіруді жақтамай­тын­дығын айта келіп, бұл мәселеде объективті экономикалық фактор­лар­дың бар екендігін, оны назарға алмауға бол­майтындығын атап көр­сетті. ТМРА табиғи монополи­с­тер­дің тарифтік саясатының барынша ашық болуы­на қол жеткізу үшін кү­ресуде. Солай бола тұрса да, ком­муналдық тарифтерге төленетін шы­ғындарды азайтудың ең сенімді жолы – бұл барлық тұтынушылар­дың өздері пай­даланатын комму­налдық ре­сурс­тарын үнемдеуі және өндірушілер мен тасымалдаушы­лар­дың нормативтік шығындарды тұ­рақ­ты түрде азайтуы болып табылады. Виктор ГУМНИКОВ. Ақтау.