Отанымыздың әлеуеті Оңтүстіктің өмірінен айқын көрінеді

Елбасы Шымкент қаласының жұртшылығымен жүздесуде осылай деді Кеше Қазақстан Республикасының Президенті Нұр­сұл­тан Назарбаев Оңтүстік Қазақстан облысына жұ­мыс сапарымен келді. Таңертеңгілік Шымкент гар­низонындағы әскери қалашықты салтанатты жағдайда ашты. Қарулы Күштеріміздің Жоғарғы Бас қол­бас­шы­сы 35748 әскери бөлімінің командирі полковник Нұрлан Қа­шағановқа Жауынгерлік туды табыс етті. – Біздің бүгінгі атқарып жатқан жұмыстарымыз Қазақ­станның келешегін кемел етуге бағытталған. Ата-бабалары­мыз ғасырлар бойы арман­да­ған Тәуелсіздікті орнаттық. Елімізді дүние жүзі мемлекеттері мойындайтындай дәреже­ге жеткіздік. Қазақстанды та­ни­ды, сыйлайды, санасады. Осы Тәуелсіздігіміз баянды болу үшін армиямыздың қуа­тын арттырып жатырмыз. Оң­түстік өңірде құрылған бригадалар соның нышаны. Ел ын­тымағын, бейбітшілігін қорғау ел Тәуелсіздігімен құрдас жас сарбаздардың үлесіне тиіп отыр. Қазақстан армиясы әр­дайым ел Тәуелсіздігін күзе­те­ді, – деді Елбасы. – Бүгін Құр­лық әскерлерінің тағы бір әс­ке­ри бөлімі абырой мен ай­бын­ның нышаны – Жауын­гер­лік туды иеленді. Мемлекеті­міз­дің азаматтары, сардарлар мен сарбаздар Отанымыздың тәуелсіздігін, оның аумақтық тұтастығын осы тудың ас­тын­да қорғайды. Салтанатты іс-шарадан соң Қорғаныс министрі Әділбек Жақсыбеков Елбасын әскер­лер­дің жауынгерлік дайындық барысымен және әскери гар­ни­зонның инфрақұрылымымен та­ныстырды. Шымкент гарни­зо­ны Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің дамуында өте маңызды бағытта тұрғанын атап өтті. Сол себепті де жаңа әскери бөлім заманауи және ең сенімді жауынгерлік қару-жа­рақ­тармен жарақтанған. Қа­ру­лы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы сарбаздардың қыз­мет жағдайымен, асхана, казарма және мәдени-демалыс орта­лығымен танысты. Сондай-ақ, оқу-тренажерлік корпустағы так­­тикалық дайындық сыны­бын, тренажерлік сыныпты ара­лады. Елбасына жауын­герлік машиналар паркіндегі техно­логиялық жолақ элементтері мен мотоатқыштар батальоны жауынгерлік әзірліктерін іс жүзінде көрсетті. Әскери қыз­метшілермен кездескен Мемлекет басшысы жеке құрамды атаулы күнмен құттықтап, Жау­ынгерлік туды қастерлеп ұстауға шақырды. Шымкент гарнизонынан кейін Мемлекет басшысы қа­ла­ның ежелгі бөлігінде бой көтер­ген “Тәуелсіздік” саяба­ғын аралады. Санғасырлық та­рихы бар ескі қаланың орнын тегістеп, жер телімдерін пы­шақ үстінен бөліп алған шенді, шекпенділердің арандай ашыл­ған ауыздарына тосқауыл бол­ған облыс әкімдігі іргелес жат­қан аумақты саябаққа айнал­дыр­ған. Авторы – Түркістанды түлеткен сәулетші Бақытжат Әшірбаев бастаған ұжым. Әдет­те, көз жауын алған табиғат әсемдігін ертегілерде Иран бағымен салыстырып жатады. Ал, жаңадан пайдалануға берілген “Тәуелсіздік” саябағы сол сарынға үндес, Шым­кент­тің ең көрікті жерлерінің біріне айналары сөзсіз. Қақпадан аттағаннан Қазақстанның ар­ғы-бері тарихын алдыңызға жай­ып салатын компози­ция­ның желісін Елбасыға облыс әкімі Асқар Мырзахметов пен қала әкімі Арман Жетпісбаев саумалап таратып берді. «Тәуелсіздік» саябағы құ­ры­лысының жалпы құны – 680 000,0 мың теңге. Оның ішінде жергілікті бюджеттен 373 510,0 мың теңге, бизнестің әлеу­меттік жауапкершілігі ая­сында 306 490,0 мың теңге қар­жы қа­ралған. Атап айт­қанда, «Жер-Ана» монументі 37 млн. тең­геге, субұрқақ 45 млн. теңгеге, «Алтын көпір» 210 млн. тең­ге­ге, «Ел бірлігі» монументі 264 млн. теңгеге, қорған 56 млн. тең­геге, көру алаңшасы 21 млн. теңгеге, «Рәміздер» алаңы 73 млн. теңгеге салынған. Сая­бақ орны – Шымкент қала­сы­ның тарихи-рухани бастау ал­ған жері. Тарихи мәліметтерге сүйенсек, ескі Шымкент қала­сы тоғыз жолдың торабы, Ұлы Жібек жолы бойында орна­лас­қан аса ірі сауда әрі әлеу­мет­тік-экономикалық және мәдени орталық болған. Ескі қала­шық­ты бойлай Қошқар ата өзе­ні ағады. Жергілікті тұр­ғын­дар өзен суын емдік ерекшелігі бар, бұлақ көзінен бастау алатын қасиетті су деп қастерлейді. Саябақ Тәуелсіздік алаңы­ның біртұтас композициясына енеді. Өйткені, алаңда орна­лас­қан «Жер-Ана» сәулеттік монументі дархан даламыздың кеңдігін және халқымыздың та­тулығы мен бейбітшілігін бей­нелейді. Аумағы 8,2 га. құ­райтын саябақ орталығында «Ел бірлігі» монументі бар. Қа­зақстан Республикасын мекендеген барлық ұлт өкілдерінің барельефі бейнеленген алып гранит тұғырдан 137 тік тіреуден тұратын композиция көтеріліп, Шаңырақты ұстап тұр. Бұл 137 тіреу Қазақстанды мекен еткен барлық этностардың берекелі бірлігі мен ырысты ынтымағын білдіреді. Саябақтың орталық ал­леясын бойлай граниттен жасал­ған 21 тақтайша орналасқан. Бұл тақтайшаларға еліміздің тәуел­сіздік жылдарында болған ең елеулі оқиғалары жазылған. Қазақстан Республикасы Тәу­ел­сіздігінің 20 жылдығына ар­нал­­ған іс-шаралар аясында ашылған саябақ Шымкент қаласы тұр­ғын­дары мен қонақтарының сүйікті демалыс және мәдени орын­да­ры­ның біріне айналары сөзсіз. Шымкент қаласындағы Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би кө­ше­лерінің қиылысында 2009 жылы бой көтерген 34 метрлік «Жер-Ана» тәуелсіздік монументі мен «Тәуелсіздік» саябағы арасын «Мемлекеттік рәміздер» алаңы мен ұзындығы 104 метрді құ­рай­тын көпір жалғап тұр. Бүгінде көпшілік бұл көпірді ескі тарих пен жаңа тарихты байланысты­рып тұрған «Алтын көпір» деп атап кетті. «Рәміздер алаңында» еліміздің картасы бейнеленіп, Елбасымыз Н.Назарбаевтың тәуел­сіздік туралы толғанысы мен 1991 жылғы 16 желтоқсандағы Қа­зақ­стан Республикасының Конс­ти­туциялық заңынан үзінді жазыл­ған. Рәміздер алаңында орын тепкен 25 метрлік найзалардың ор­тасында көлемі 128 шаршы метрді құрайтын көк туымыз 50 метрлік биіктікте желбіреп тұр. Жоғарыда аталған нысан­дар­дың барлығы бизнестің әлеу­мет­тік жауапкершілігі аясында бой көтерген. Саябаққа көшет отырғызған Елбасыға “Алтын шаңырақ” монументі жанынан облыс ардагерлері мен этномәдени бірлес­тік­тердің өкілдері қарсы жолықты. Бірқатары сөз алып, жасампаз Қа­зақстанның дүние жүзінде үл­кен беделге ие болғандығын, эко­номикалық әлеуетінің көтеріл­ген­дігін айтып, осындай биік дең­гейге жеткізген Президентке сау­лық тіледі. Осы сәтті пайдаланған жастар жағы Мемлекет басшы­сынан рұқсат сұрап, сан ұлттар тілінде әндер айтты, би биледі. Көңілшуақ жүздесуде Н.Назарбаев жастар мен ардагерлерге қара­тып, ел өміріндегі елеулі оқи­ға­ларды әңгімеледі. – Қазақстанның баянды бола­ша­ғын осы Оңтүстік Қазақстан облысы өмірінің өзінен көз жеткізуге болады, – деді Елбасы. –Бұрындары осы облыста төрт, үш ауысымдық мектептер болған. Біз аздаған жылдардың ішінде сәу­летті мектептер, балабақшалар, ауруханалар салып, күрделенген мәселелердің түйінін тарқаттық. Оңтүстікте ана мен бала өлімі бұр­нағы жылдардан айтарлықтай азайды. Адамдардың өмір сүру жасының ұзақтығы артып келеді. Мұның бәрі – елге жасалып жат­қан жақсылықтардың қайтары­мы. Шымкент – сәулетті қала. Таң­ертең дендробақты аралап, көлді көрдім. Үлкен жұмыстар ат­қарылыпты. Мына саябақ қан­дай әсем. Тарихқа тұнып тұр. Астана, Алматыдан кейінгі Қазақ­стан­ның үшінші қаласы – Шым­кент дегенді мен бұрын да айт­қанмын. Қала орталығының си­қын алып, қоршаған ортаға зала­лын тигізіп отырған қорғасын зауы­ты сыртқа көшіріледі. Хал­қы­ның саны 1 млн.-ға жетеқабыл қаланың көркі бүгінгісінен де көр­кем болады. Жыл сайын елімізге 67 мың сәби сыйлайтын ал­тын құрсақ Оңтүстіктегі бүгінгі атқарылып жатқан жұмыстардың ауқымы үлкен, болашағы зор. Осылай деп бір қайырған Пре­зидент ел бірлігі, ынтымақ, бей­бітшілік, дін тазалығы жөнінде өз ойларымен бөлісті. – Қазақ баласы қай жерде жүр­се де оның бір ғана Отаны бар. Ол – Тәуелсіз Қазақстан, – деді Елбасы. – Бірақ, жүздеген ұлт­тар мен ұлыстар айрандай ұйып, бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарып отырған татулықты іш­тей іріткісі келетіндер қай кезде де табылады. Біз дін, наным бос­тандығын бердік, жағдай жаса­дық. Бірақ, ойыңа келгенді істе деген жоқпыз, жат пиғылдың дегенін болдырмаймыз. Қазақстан саясатына жат ағымдар келіп, мем­лекеттің ісіне араласқысы, ел бірлігіне селкеу түсіргісі келеді. Мұсылмандықтың жолы деп араб­тардың ұлттық киімі – хид­жабты насихаттағысы келеді. Қазақ әже­лері кимешек киген, аналарымыз ақ жаулық тартқан. Етек-жеңінің ашық-шашық қалған кезі жоқ. Ендеше, неге біз өз ұлттық киімімізден безініп, өзгенің шекпенін жамылуымыз керек. Ата-ба­ба­мыз­дың аруағын мансұқтау да, салт-дәстүрімізге тыйым сала­тын­дай әрекеттер де бой көтере бастады. Біз – мұсылман мемлекетпіз. Өз ұлттық ерекшелігіміз, мәдениетіміз, өзіндік салт-дәс­түріміз бар бейбіт, дархан елміз. Ұлан-ғайыр даланы халқына аманат­­таған батыр елдің ұрпа­ғы­мыз. Өз­ге ағымдардың теріс пи­ғылды әре­кеттеріне тосқауыл қой­ып, ел­дің татулығын бұзуға жол бермейміз. Олардың дегені бол­май­ды. Қазақстан – сан ұлттар мен ұлыстарға қысылғанда пана бол­ған саялы мемлекет. Ұлтаралық татулық пен бірлікті, бейбітшілікті қастерлейтін мемлекет. Ел ағалары, жастар, сіздерге ай­та­рым, ел ішінің тыныштығын бұз­ғы­сы келетіндерге қатал той­та­рыс беріңіздер. Көпшілікпен жүздескен кезінде Елбасы осылай деді. Мемлекет басшысының айтқанын жұрт қызу қолдады. Осы жүздесуден соң Нұр­сұлтан Әбішұлы қала сыр­тын­дағы “Индустриялық аймаққа” келді. Бұл бұрын фосфор зауыты сияқты ірі өндіріс орындары орналасқан аймақ болатын. Бүкіл Одаққа белгілі зауыт уақыт сы­нына төтеп бере алмай құла­ған­да, орнында атом бомбасы түс­кен­дей қирандылар мен фос­фор­дың мол улы қалдықтары қалған. Облыс әкімі Асқар Мырзахметов инфрақұрылымының орны бар, темір жол тұйықтары тіреліп тұр­ған, ең бастысы – қаладан жырақ, өндіріс орындарына сұранып тұр­ған жерді тазалап, индус­трия­лық аймақ құруға бағдарлама жасаған-ды. Облыс әкімі үдемелі индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасын жү­зеге асыру, «Бизнестің жол кар­тасы-2020» бағдарламасы бой­ынша бөлінген қаржыларды тиімді пайдалану, Елбасының 2010 жыл­дың наурызында бұрынғы фос­фор зауытының аумағын қал­пына келтіру тапсырмасын орын­дау мақсатында индустриялық аймақ құруға шешім қабылдаған. Жобаның мақсаты инвестиция­лық жобаларды іске асыру, отан­дық және шетелдік инвестор­лар­ды тарту, өнеркәсіп саласындағы шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту, жаңа жұмыс орындарын ашу және бюджетке түсетін са­лық түсімдерін арттыру болып табылады. Индустриялық аймақтың жал­пы аумағы 337 гектарды құрай­ды. «Бизнестің жол карта­сы-2020» бағдарламасы шең­бе­рін­де инфрақұрылымдарды тар­туға 4 млрд. теңге қарас­ты­рыл­ған. Соның 2010-2011 жылдары 2,2 млрд. теңгесі игерілді. Ал, 2012 жылға 1,8 млрд.теңге қа­рас­тырылған. Бүгінгі таңда, индус­трия­лық аймақта 31 инвес­ти­ция­лық жоба жүзеге асырылуда. Жал­пы құны 5,8 млрд. теңге болатын 2 000 жаңа жұмыс орны ашы­лады. 2011 жылы жалпы құны 3,6 млрд. теңге құрайтын 11 инвес­ти­циялық жоба іске қосылып, 653 адам жұмыспен қамтылады. Ин­дустриялық аймақтың қатысу­шы­ларына айрықша жеңілдіктер қарастырылған. Мемлекет бас­шы­сы «Индустриялық аймақта» іске асып жатқан темір-бетон өнім­дерін шығаратын инвес­ти­циялық жоба «Арт-Құрылыс» ЖШС-імен танысты. Жобаның қуаты жылына 200 мың текше метр темір-бетон өнімін өндіруге жетеді. Жоспарланған жұмыс орны 200 адамға есептелген. Жоба құны – 900 млн. теңге. Темір-бетон жұмысшылары­мен пікірлесіп, естелікке суретке түскеннен кейін Мемлекет бас­шы­сы «Ferrum-Vtor» (Феррум-Втор) ЖШС-іне келді. Серіктестік «Силикат үйіндісін және сұй­ық шыны шығаратын цех» инвес­тициялық жобасын іске қосқан. Жоба қуаты жылына 3 мың силикат үйіндісі мен 6 мың тонна сұй­ық шыны шығаруға жетеді. Жос­парланып отырған жұмыс орны – 50 адам, жоба құны – 75 млн. теңге. Өнімдер металлургия, химия өнеркәсібі мен құрылыс, энер­гетика салаларында қолда­ны­лады. Дайын өнімдер Қазақ­стан мен Ресей және Түркі­мен­стан рыноктарына шығарылады деп жоспарланған. Бұдан соң Нұрсұлтан Әбіш­ұлы кадрларды даярлау орталы­ғы­ның жұмысымен танысты. Ор­талықтың негізгі мақсаты Қа­зақ­стан Президентінің биылғы Жол­дауында айтылғандай, кәсіптік және техникалық мамандарды жа­ңашыл тәсілмен даярлау және «Жұмыспен қамту-2020» бағ­дар­ламасы бойынша индустрия­лан­ды­руды іске асыру әрі кадр әлеуе­тін дамыту болып табы­ла­ды. 1 қыркүйекте ашылған орта­лықта индустриялық аймақтағы өндіріс орындарында жұмыс істейтін кәсіби мамандардың тап­шылығына орай мамандар даярлануда. Орталық 350 адамға арналған. Қазіргі уақытта 150 адам білім алуда. Мұнда 30 оқы­тушы сабақ береді. Орталық 10 ма­мандық бойынша, атап айт­қан­да, резеңке-техникалық өндіріс, полимерлік өндіріс техноло­гия­сы, түсті металды балқытушы және т.б. тапшы мамандықтар бой­ынша мамандар даярлайды. Жобаның жалпы құны 114 млн.теңгені құрайды. Оқу орталығы оқу базасымен, компьютерлік сы­ныптармен және материалдық ба­замен жабдықталған. Индустриялық аймақтан соң Мемлекет басшысының кортежі Қажымұқан атындағы орталық стадионның жанынан салынған жаңа жеңіл атлетика манежіне ат­басын тіреді. Қазақстанда жеңіл атлетика манежі жоқ емес. Алайда, 1972 жылы Қарағандыда са­лын­ған спорт кешені уақыт тала­бына ілесе алмады, материалдық-техникалық базасы ескірді. Спорт бәсекелерінің падишасы – Олим­пиялық ойындар болса, сол аламанда спорт королі – жеңіл атлетика жарыстарында 48 медальдар жиынтығы сарапқа салынады. Ек­піннен құйын үйірілетін ямай­ка­лық желаяқ Усеин Болт секілді жампоздар Бейжің Олимпиа­да­сын­да бір өзі 3 алтын олжалады. Ал Қазақстанға бұйырғаны Бақыт Сәрсекбаев пен Илья Ильиннің қос алтыны ғана. Мұны аз деуге ауыз бармайды. Жүздеген мемлекет алтын түгілі қола медальға зар болып, қамығып қайтқанын сан көрдік. Дегенмен, осының бәрін екшеген облыстық спорт, туризм және дене тәрбиесі басқар­ма­сы­ның бастығы Болат Қырықбаев об­лыс әкімі Асқар Мырзах­ме­тов­тің алдына мәселе етіп қойған екен. Іскер басшы арқаны кеңге салмапты. Нәтижесі міне. Жеңіл атлетика манежімен қатар, 50 метр­лік жабық жүзу бассейні жа­қында пайдалануға беріледі. Ойды ой қозғайды. Биыл 46 спорт түрінен Қазақстан спарта­киа­дасы өтті. Бірде-бір спорт түрі Оңтүстікке ұсынылмады. Өйт­кені, көп жарысты өткізетін зәулім Спорт сарайы жоқ. Қол­дағы бары Мұз сарайға айналып кеткен. Оны жаздық режімге кө­шіру түгілі бүгінгісін ұстап тұру бюджетке орасан қаржыға түсіп отыр. Ал жаңа 720 орындық же­ңіл атлетика манежі осы олқы­лық­тардың орнын толтырады. Кейінгі уақыттары Спорт сарайы жоқ болғандықтан, көптеген ха­лық­аралық жарыстар оқу орын­да­рының базасында өткізіліп келген. Енді Кеңес Одағының батыр­лары генерал Сабыр Рақымов пен Қарақозы Әбдіәлиевті еске тү­сіру­ге арналған халықаралық тур­нир­лер осы манежде өтетін болады. Елбасы спортшылармен жүз­де­суде Қазақстанның жеңіл атлетикадан несібесі орта болып жүр­гендігін еске салып, жас спорт­шы­ларға табыс тіледі. Әлия Жүсіповадай тарландардың қата­ры көбейетіндігіне сенім білдірді. Оңтүстік Қазақстан облы­сы­ның бюджеті есебінен салынған барлық заманауи талаптарға сай келетін бұл нысан ел аума­ғын­дағы ірі жеңілатлетикалық спорт кешені болып табылады. 2010 жылдың маусым айында қазығы қағылған ғимараттың құрылысы биылғы жылдың қыркүйегінде аяқталды. Бұл – айналып жүгіру жолы 200 метрді құрайтын рес­публикадағы бірегей жеңілат­ле­тикалық манеж. Мұнда биіктікке секіру, ұзындыққа секіру, ядро лақтыру секторлары мен 3 ай­налып жүгіру, 6 кедергілі және тура жүгіру жолдары бар. 1962 жылы Шымкент қаласында ал­ғаш рет №2 Олимпиада резер­ві­нің мамандандырылған балалар мен жасөспірімдердің спорт мектебі мемлекеттік мекемесі (№2 ОРДБЖМСМ) ашылған. Мемлекет басшысы осы мектептің ди­ректоры В.Кравченкоға манеждің ашылуына көрімдік ретінде жаңа автобус тарту етті. Соңынан спорт­шылармен естелікке суретке түсті. – Әлемдік жарыстарда үздік болып, еліміздің әнұранын ойна­тып, көк байрағын көкке көтере беріңіздер! – деді қоштасарда Президент. Бақтияр ТАЙЖАН. Оңтүстік Қазақстан облысы. ----------------------------------------- Суреттерді түсіргендер С.БОНДАРЕНКО, Б.ОТАРБАЕВ.