Облыста азық-түлік бағасын ұстап тұру үшін жыл бойы өткізілетін жәрмеңкелердің маңызы зор болды. Жыл басынан бері 273 жәрмеңке өткізіліп, онда 2 миллиард теңге тұратын 4 мың тонна азық-түлік сатылған. Сонымен қатар облыста құрылған тұрақтандыру қорына ай сайын жоспарлы азық-түлік түрлері сатып алынады.
Осы қордан жәрмеңкелерге 1060 тонна азық-түлік шығарылды, аудандағы шаруашылықтармен, тауар жеткізушілермен, өндіруші, өңдеуші кәсіпорындармен үстеме бағаны шектеу жөнінде меморандумдар жасалды. Алайда осы шараларға қарамастан, азық-түлік бағасының өсуі тоқтаған жоқ. Баға жыл басында болжанғандай 5 пайызға емес, сиыр еті 18 пайызға, тауық еті – 11, картоп – 34, пияз – 31, күріш – 13, сары май 6 пайызға өскен. Қазір базарда сиыр еті 1500-1700 теңгеден төмен емес.
Картоптың, қызылшаның бір килосы 120 теңге, сәбіз, пияз 95 теңге, капуста 60 теңгеден сатылады. Д.Әбдікәрімов сиыр етінің қымбаттауы сатып алу бағасына байланысты екенін айтты. Мысалы, өткен жылы еттің килосын базардағы кәсіпкерлер шаруалардан 800-1000 теңгеден сатып алса, биыл ол 1300 теңгеге дейін көтерілді.
Ауылдағы шаруалардың етті қымбаттатуының себебі көзге ұрып тұр. Жем-шөптің, жанар-жағармайдың бағасы өткен жылға қарағанда тағы да өсті. Оның сыртында, сауда орындарының жалға сұрайтын ақылары да өскен. Осының барлығы соңында тұтынушының қалтасын қағады.
– Азық-түлік бағасын өсірмеуге Қостанай қаласында іргесі биыл қаланатын «Агроөнеркәсіп паркі» көтерме-бөлшек сауда орталығы болашақта оң ықпал етеді деп үміттенеміз. Сонда шаруа малын тікелей осында әкеліп сойып, делдалсыз сататын болады. Жалпы, учаске 7 гектар жерді алады, ғимараттың өзі 20 мың шаршы метрді құрайтын болады. Онда азық-түліктің сапалы сақталуын қамтамасыз ететін қоймалар, мұздатқыштар, зертхана, сонымен қатар 60 жүк машинасы сыятын жәрмеңке алаңы болады. Құны 5,5 миллиард теңге болатын ғимарат құрылысы биыл басталады деп жоспарланған, қазір құжаттар дайындау ісі аяқталып келеді,– дейді Дархан Әбдікәрімов.
Биыл Қостанай өңірінде тек астық қана емес, бақша өнімдері, картоп жақсы шықты. Сақтау қоймасына 52 мың тонна картоп, 25 мың тонна көкөніс жинап салынды. Мамандардың айтуынша, бұл облыс тұрғындарын қамтамасыз етуге толық жететін көрінеді. Бірақ баға неге өседі? Картоп жыл басынан бері 34 пайызға өскенін айттық. Мамандар оның себебін көктемде азық-түлік азайған, «ұзын сары» келетін қараөзек шақта картоптың бағасы тез өсіп кететінімен байланыстырды. Соның әсері жыл бойына шаққанда осындай көрсеткішке жетеді екен. Мониторинг нәтижесі көрсеткендей, бағаны базардағылар да «желпіндіріп» қояды, арнайы дүкендерде көкөніс бағасы базарға қарағанда біршама арзан.
Облыста өндірілетін азық-түлік түрлері мол болса, мүмкін бағаның қымбатшылығы мәнін азайтар еді. Бұл да бір себеп. Бірақ өндірілген өнім тек өңірдің өзінде қалмайды, сыртқа да шығарылады. 2017 жылдың басынан Өзбекстан мен Ресейге 2,6 мың тонна картоп, 5 мың тонна көкөніс жіберілген. 10 ай ішінде 884 мың тонна астық, 632 мың тонна ұн шығарылған. Соңғы жарты айдың ішінде 350 тонна ет экспортталған. Қостанай өңірінен еліміздің біраз облысына жыл бойы ет жіберіледі. Биыл 9 мың тонна етті негізінен Астана, Ақтөбе, Ақмола, Қарағанды облыстары алған.
Облыста тұрақтандыру қоры жұмыс істейді дедік. Оған көлемді азық-түлік сатып алынады. Биыл бірінші рет 300 тонна сүт пен 10 тонна сары май сатып алынды. Облыс әкімі Архимед Мұхамбетов тұрақтандыру қорына алдымен бағасы тез өсетін азық-түлік түрлерін алуды ұсынды. Азық-түлік бағасының қымбаттауын инфляция желі түртетіні тағы аян. Жыл қорытындысы бойынша өңірде инфляция 7,8 пайыз болады деген болжам бар.
Нәзира ЖӘРІМБЕТ,
«Егемен Қазақстан»
ҚОСТАНАЙ
