Биыл жыл басында еліміздің ең таңдаулы 10 суретшісі Алматыда өткен Универсиада жарыстарын жарыса бейнелеп, оны оңтүстік шаһардың шежіресіне сыйға тартты. Сол суретшілердің арасында павлодарлық Өсербай Шоранов та болды және спорттық дода аясында өткен байқауда «Станокты картина деңгейінде аяқталған этюд» аталымы бойынша жеңімпаз атанғаны есте. Оның үстіне соңғы жылдары суретші еліміздің оншақты қаласын асықпай аралап, кемеліне келген шақта көрікті мекендерімізді майлы бояумен кенепке қалдырды.
Шорановтың суреткерлік әлеміне саяхат жасаған адам алдымен оның жұмыстарынан тарихқа тағзымды, ата-бабалар аманатына адалдықты, салт-дәстүрге берілген сәлемді, балалық шаққа шақырған сағынышты, ауылдың иісін, сылдырап аққан өзендердің даусын жазбай таниды. Осыдан кейін бастапқы эмоция жайына қалып, орындалған жұмыстардың тақырыптық тұтастығын тәнті ете бастамақ. Суретші түстердің үйлесімін мінсіз дамыта отырып, баяу бір ән салып тұрғандай әлемге бастайды. Бұл суреттер бас-аяғы бар әңгіме де сияқты, яки болмаса шабыттан туған музыкалық шығарма іспеттес.
Мазмұнға бай бояулар керекулік суретшінің бұлжымайтын бағдаршамы. Көпті көрген көсем, абыз шешен әңгіме бастағандай әсер «Темір жауынгер», «Кек», «Қаһар», «Ана тәңір», «Қожа Ахмет Ясауи кесенесі» сынды кескіндемелерінен танылады.
Ал әйелдің сұлулығы мен мейірімін («Таң сұлуы») мойындамаған қылқалам шебері табылса, ол да бір кем дүние болары анық. Балалық шақтың түкпірінде ошақ басында маздаған армандар («Көбік дәмі») ұлғая келе бүкіл отандық тақырыптарға («Ежелгінің ізі») ұласады.
Бояуларға әмірін жүргізе алатын суретші өзінің шеберлігін ұлттық қолөнерді әспеттеумен бекемдей түсетінін мойындау ләзім. Сонау «Баянауыл аңыздарынан» бастап, «Қалыңдық жасауы», «Кеш» сияқты картиналар суреткердің ғана емес, ұлттық бейнелеу өнерінің ортақ байлығы емес пе?! Текемет, құрақ-көрпелер мен басқұрлар мың құбылған түстерден ғана тұрмайды. Бұл суреттерде өткен күннің белгілері, символикалық нышандар, петроглифтер сөйлейді.
Өнертанушылар Шорановтың орнаментальдық жұмыстарында тұтастық, бояулар мінсіздігі мен ырғақ бар екеніне бір ауыздан келіседі.
Сонымен алдағы күндері суретшінің елордада «Ұлы Дала өрнегі» атты ең үздік жұмыстары қойылатын көрмесі басталады. Бұл күндері оның еңбектері Павлодар көркемсурет музейінен, Қазақстан Суретшілер одағы дирекциясының қорынан, Италия, Франция, Югославия, Германия, Ресей, Грузия, Қытай, Оңтүстік Корея және Башқұртстан елдері жеке коллекционерлерінің жинақтарынан табылады.
Айнаш ЕСАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
АЛМАТЫ
