Үкімет отырысында 2018-2020 жылдарға арналған республикалық бюджет нақтыланды

Мұнай бағасы артса, бюджетке болжам өзгереді

Биылғы жылы мұнай бағасы 1 барреліне 55 АҚШ доллары мөлшерінде сақталады. Бұған дейін 45 АҚШ доллары көлемінде бекітілген мұнай саудасы, алдағы екі жылға жоспарланған ел бюджетінің өзгеруіне тікелей әсер еткен. Үкімет отырысында макрокөрсеткіштер мен бюджет параметрлеріне талдау жасаған Ұлттық экономика министрі Тимур Сүлейменов өткен жылы номиналды ішкі жалпы өнім 52,4 трлн теңге деңгейінде ба­ға­ла­нып, нақты өсімі 4 пайызды құрағандығын жеткізді.  Биылғы жылдың алғашқы екі айы бойынша жасалған есепке сүйенсек, экономиканың өсімі де 4 пайыз мөлшерінде сақталып отыр. Ал металдардың баға индексі 0,4 пайызға артқан. 2018 жылға жа­салған болжамда АҚШ долларына қатысты теңгенің есептік ба­ға­мы 340 теңге көлемінде бол­мақ.

Өткен жылғы жалпылама эко­номикалық көрсеткішті негізге ала отырып, келер жылдағы ішкі жалпы өнім 57,2 трлн теңге көлемінде болжанып отыр. Бұған дейін жасалған болжамнан бұл көр­сеткіш 1,3 трлн теңгеге артық екендігі анықталған. Бұл де­геніміз, жан басына шаққандағы ішкі жалпы өнім 9 200 АҚШ дол­ларына тең. Бұған қоса, келер жы­лы өнеркәсіптің өсуі 3,3 пайызға артып, әсіресе өңдеу өнеркәсібі көшілгері дамуға бет алмақ. Энер­гетика министрлігінің болжамы бойынша 2018 жылы мұнай өндіру көлемі 87 млн тоннаны құрайды. Жаһандық мұнай нарығындағы баға көтерілсе Қазақстан мұнай экспортын 54 млрд АҚШ долларына дейін, ал импортты 34 млрд АҚШ долларына дейін арттыруға ниетті. Ал елдегі инфляция 5-7 пайыздық деңгейде сақталмақ. Бұл жылы мемлекетке (трансферттерді есепке алмағанда) 5,7 трлн теңге көлемінде кіріс кіріп, Ұлттық қор 2,6 трлн теңгеге толықпақ. 

Министр баяндамасынан кейін Премьер-Министр Бақыт­жан Сағынтаев 2018-2022 жыл­дар­ға арналған Қазақстанның әлеу­меттік-экономикалық даму болжамын мақұлдауды ұсынды. Үкімет мүшелері оны бірауыздан қолдап, дауыс берді.

Жиында сөз алған Қаржы министрі Бақыт Сұлтанов Мем­лекет басшысының Қазақстан халқына жолдауларында және Президенттің 5 әлеуметтік бастамасында берген тапсырмаларын іске асыруға бағытталған биылғы жылға арналған республикалық бюджетті нақтылау туралы заң жобасын таныстырды. Мемлекет қазынасынан биыл­ғы жылы мұғалімдердің жала­қысын көтеруге 61,8 млрд теңге, 20 мың оқу грантына 5 млрд теңге, мүгедектер күтімі­мен айналысатын адамдар­ға жәрдемақы беруге 2,7 млрд теңге, ауылдық елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз етуге қо­сымша 30,9 млрд теңге бөлу қарас­тырылған. Бұдан өзге, бюд­жет жобасында Президент­тің тапсырмалары мен бұрын қа­был­данған міндеттемелер бойынша жалпы сомасы 99,4 млрд теңгені құрайтын шығыстар ескерілмек. 

Ветеринарлық және фитосанитарлық қауіпсіздік күшейіп келеді

Өткен жылы 12 мың тоннаға жуық карантинге жатқызылған өнім экспорттаушы елге қайта­рылды. Үкімет отырысында фито­са­нитарлық қауіпсіздіктің жай-күйі туралы баяндаған Ауыл шаруашылығы бірінші вице-министрі Арман Евниев Еура­зиялық экономикалық одақ пен Қа­зақстан Республикасының өсім­діктер карантині саласын­дағы заңнамасын бұзған 1202 факті анықталғандығын мәлім­деді. Оның ішінде 276 факті бойынша карантиндік объектілер табылып, 86 млн теңге сомасына айыппұлдар салынған. 

Бұл ретте арнайы топтар құрудың арқасында 2017 жылғы қазаннан бастап Қырғызстан ау­ма­ғынан карантинге жатқы­зылған 4,2 мың тонна өнім тасы­ма­лының жолы кесілді, деді Арман Евниев.

Оңтүстік Қазақстан және Жам­был облыстарында марокко­лық шегіртке жаппай таралуы мүмкін. Сондықтан алдын алу шаралары басталып кетті. Ағым­дағы жылы зиянды және аса қауіпті зиянды организмдер мен карантиндік объектілердің 5,1 млн гектарға, оның ішінде 1,92 млн гектарға үйірлі шегіртке тек­тес зиянкестердің, 2,4 млн гек­тарға астық дақылдары ауру­лары­ның, 444 мың гектарға саяқ шегіртке тектестердің тара­луы болжануда. Өсімдіктерді қор­ғау іс-шараларын жүргізуге рес­пуб­ликалық бюджеттен 3,57 млрд теңге бөлінген.

Қазіргі уақытта пест­ицид­­терді сатып алу конкурстары аяқ­талған. Енді үйірлі шегіртке тектестерге қарсы 540 дана бүріккіш техникалар жұмылдырылмақ. 

Оңтүс­тік Қазақстан және Жамбыл об­лыстарында марок­колық шегірткеге қарсы 640 мың гектарды өңдеу жоспарлан­ды. Облыстар әкімдіктеріне жедел штабтар құруды ұсына­мыз. Саяқ шегіртке тектестерге баса назар аудару қажет. Об­лыс әкімдіктерінің барлығы бір­дей бұл мақсаттарға қаражат көз­де­меген. Мысалы, Қарағанды облы­сы­ның әкімдігі 15,6 млн теңге бөл­ген. Бұл 33 мың гектар жер­­дің тек 24 пайызын өңдеу­ге ғана мүмкіндік береді, деді Ауыл ша­руа­шылығы бірін­ші вице-минис­трі. Десе де, ше­гір­ке­мен күрес жүргізу мақсатында Ауыл шаруашылығы министрлігі Қытай, Өзбекстан және Ресеймен ынты­мақтастық туралы келісім­дер жасап, іс-шаралар жоспарын бекіткен.

Төтенше жағдайдың алдын алуға қаражат қажет

Үкімет отырысында Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаев Шығыс Қазақстан облысындағы су тасқыны мәселесін қозғап, облыс бюджетіне 2 млрд теңге бөлі­нетіндігін айтты. Аталған өңір­дегі қазіргі жағдай, қабылданған шаралар мен зардап шеккендерге көрсетіліп жатқан көмек, соның ішінде уақытша қоныстандыру орындарында медициналық және басқа да тұрғын үй-тұрмыстық қол­дау шараларын ұсыну жөнін­де Ішкі істер министрі Қ.Қасымов баяндады. Жалпы, республика бойынша 50 елді мекенде 1500-ден астам үйді су басып, 3800-ден астам адам көшірілген. 

Шығыс Қазақстан облысын­да күрделі жағдай орын алды. Бүгінгі таңда ол жақта 396 үй және 185 аула су астында қал­ды. Осыған байланысты Се­мей қа­ласы, Аягөз, Зырян және Шемо­наиха аудандарында жер­гі­лікті тө­тенше жағдай жария­ланды. Апат­тық-құтқару және шұғыл жұ­мыс­тарға 1000-нан астам адам, 200 техника, 96 мотопом­па және 8 қайық жіберілді, деді Қ.Қасымов. Мемлекеттік мате­риал­дық қордан ШҚО-ға 8 техни­ка мен жылжымалы электр стан­сасы жіберілген. 

Жиында Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахме­тов өңірдегі су тасқынының жай-күйі туралы баяндап, тас­қын қаупін жоюға 570 бірлік тех­ника, сонымен қатар қоғам­дық жұ­мыс­тарға 3107 адам тартылғанын, шығындарды анықтау үшін арнайы комиссиялар жұмыс істеп жатқандығын жеткізді. 

Өткен Үкімет отырысында Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов өңірде су тас­қынымен күреске қажет­ті құрал-жабдықтар жетіспей­тін­дігін айтқан болатын. Осы та­қырыпты кеңінен тарқатқан  Ішкі істер министрі Қалмұханбет Қасымов, төтенше жағдайлар қыз­метін материалдық-техни­ка­лық жабдықтауға 4 млрд теңге қажет екендігін айтты. 

Жақында азаматтық қорғау бөлімшелерін материалдық-техникалық жабдықтау мәселесі туралы өткен кеңесте біраз жылдан бері аталған салада қаржы тапшылығы шешілмей келе жатқандығын айттық. Бүгінгі күні құтқару қызметтерін техникалық қамтамасыз ету, 30 пайыздан аспайды, деді Қ.Қа­сымов. Сонымен қатар министр Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Қостанай облыстары, Астана қаласы бюджеттерінен аталған бағытқа қаражат өте аз бөлінетіндігін жеткізді. 

Үкімет отырысында сондай-ақ денсаулық сақтау саласын цифрландыру мәселесі қаралып, ол жайында Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртанов баян­дады. Онда әр тоқсан сайын әр төрт өңірдің медициналық құжаттарды қағазсыз жүргізуге көшетінін айтты.

Еркежан АЙТҚАЗЫ,
«Егемен Қазақстан»