Бітімгерлік миссияға аттанады
Аталған жиында алдымен Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қарулы Күштердің әскери қызметшілерін БҰҰ миссияларына қатысу үшін жіберу туралы ұсыныстары тыңдалды. Еліміздің Конституциясына сәйкес, ел Президентінің ұсынысы бойынша Парламент халықаралық міндеттемелерді орындау үшін республиканың Қарулы Күштерін пайдалану туралы шешім қабылдайды.
Сондықтан да Мемлекет басшысының Үндеуін депутаттарға жеткізу үшін Қорғаныс министрі Сәкен Жасұзақовқа сөз берілді.
Мемлекет басшысының Үндеуінде 2014 жылдан бастап еліміздің 11 офицерінің 12 ай бойы Батыс Сахарада және Кот-д’Ивуар Республикасында БҰҰ миссияларына қатысқандығы жазылған. Сондай-ақ Гаити мен Либерияға да бітімгерлік әскер жіберу туралы Парламент шешімі болғанымен, бұл жорыққа БҰҰ тарапынан сұраныс болмаған. Уақыт өте Кот-д’Ивуар Республикасындағы жағдай тұрақталып, әскери кеңесшілерге мұқтаждық жойылған. Ал Батыс Сахарада БҰҰ миссиясының сапында әлі еліміздің 5 офицері қызмет атқаруда. Осы сапарлар аясында көптеген офицерлеріміз бітімгершілікке қосқан үлесі үшін медальдармен наградталған. Тіпті олардың араларында шет жерде басшылық лауазымдық қызметтерге тағайындалғандары да бар екен.
«БҰҰ-ның басшылығы әскери қызметшілердің даярлық деңгейіне жоғары баға берді және олардың санын арттыруға мүдделілік танытуда. Осыған байланысты бітімгершілік қызметке қатысуды кеңейту мақсатында әскери байқаушылар мен штабтық офицерлерді, Қазақстан Қарулы Күштерінің офицерлерін БҰҰ-ның миссияларына қатысу географиясын кеңейту ұсынылады.
Бұл БҰҰ-ның бітімгершілік операциясын жүргізу аумағындағы қауіпсіздік пен ағымдағы ахуал туралы ауқымды ақпарат алуға және осы ақпаратты контингент құрамында миссияға одан әрі қатысу жөніндегі ұстанымды пысықтау үшін пайдалануға мүмкіндік береді. Одан басқа миссияда болу нәтижесінде алынған халықаралық стандарттар жөніндегі тәжірибе мен жұмыс дағдылары Қарулы Күштердің еліміздегі оқу-жаттығу талаптары өткізетін оқу, білім беру процесінде қолданылады. Командалық және штабтық лауазымдарға тағайындау кезінде ескеріледі. Осы контексте Қорғаныс министрлігі Сыртқы істер министрлігімен бірлесіп, Қазақстанның қауіпсіздік саласындағы әскери-саяси ынтымақтастығын, саяси ынтымақтастығы және басқа мемлекеттермен қарым-қатынастарын ескере отырып, басымдық берілген бітімгершілік миссияларының тізімін әзірледі», – делінген Қазақстан Президентінің Үндеуінде.
Мемлекет басшысының пайымдауынша, БҰҰ-ның миссияларындағы еліміздің әскери байқаушылары мен штабтық офицерлерінің санын арттыру халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға елеулі үлес қосу болып табылады. Бұл өз кезегінде Қазақстанның беделін БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі ретіндегі қызметі аясында халықаралық қауіпсіздіктің жауапты мүшесі ретінде нығайта түспек.
Сондай-ақ Елбасы өз Үндеуінде «Осы айтылған міндеттерді шешу үшін Қазақстан Конституциясының 53-бабына сәйкес мыналардың құрамында әскери байқаушылар мен штабтық офицерлер ретінде БҰҰ-ның миссияларына қатысатын Қазақстан Қарулы Күштерінің офицерлерін 40 адамға дейін жіберу туралы ұсыныс енгіземін. Олар: «бірінші – БҰҰ-ның Таяу Шығыстағы миссиясы. Екінші – БҰҰ-ның Кипрдағы бейбітшілікті қолдау жөніндегі қарулы күштері. Үшінші – БҰҰ-ның Үндістандағы және Пәкістандағы әскери байқаушылар тобы. Төртінші – БҰҰ-ның Ливандағы уақытша күштері. Бесінші – БҰҰ-ның Батыс Сахарада референдум жүргізу жөніндегі миссиясы», – делінген.
Елбасының екінші Үндеуінде: «БҰҰ-ның миссиясына контингентті жіберу тек халықаралық қауіпсіздікті нығайту ісіне салмақты үлес қосып қана қоймай, Қазақстанның әлемдік қауіпсіздіктің жауапты мүшесі ретінде, оның ішінде Қазақстанның БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне тұрақты емес мүше болуының қорытындысын шығаруы аясында беделін нығайтады. Осы тұрғыда Қазақстан Қарулы Күштерінің бітімгершілік бөлімшесін Ливандағы БҰҰ миссиясына жіберу мәселесі зерделеніп, пысықталды. Аталған операцияға қатысу Қазақстан Қарулы Күштеріне коалициялық топтар шеңберінде әскерлерді қолдануға, өзара іс-қимыл және жоспарлау мәселелерін пысықтауға, бітімгершілік пен гуманитарлық операцияларда кең жауынгерлік дағдылануға, Таяу Шығыстың табиғи-климаттық жағдайында Қазақстан бөлімшесінің жауынгерлік қабілетін тексеруге мүмкіндік туғызады. Баяндалғанның негізінде Қазақстан Конституциясының 53-бабына сәйкес, Қазақстан Қарулы Күштерінің бітімгершілік контингентін 120 әскери қызметшіге дейін Үндістан Республикасы Қарулы Күштері бөлімшесі құрамында Ливандағы БҰҰ-ның уақытша күштері миссиясына қатысу үшін жіберу туралы ұсыныс енгіземін», – делінген.
Парламент депутаттары Мемлекет басшысының бұл ұсыныстарына толықтай қолдау білдіріп, арнайы қаулы қабылдады.
Бюджетті шашау шығармау керек
Жиында Үкіметтің және Есеп комитетінің 2017 жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептері жөнінде Қаржы министрі Бақыт Сұлтанов пен Есеп комитетінің төрағасы Наталья Годунова баяндама жасады.
Қаржы министрі атап өткендей, 2017 жылға арналған республикалық бюджетті іске асырудың негізгі міндеттері – экономикалық өсу мен әлеуметтік әл-ауқаттың оң динамикасын сақтауға, дағдарыстан кейінгі даму үшін жағдай жасауға бағытталған. Барлық әлеуметтік міндеттемелер мен бюджеттің шығыс бөлігі 99,8 пайызға орындалып, 11 трлн 156 млрд теңге игерілген.
– Ана мен балаға жәрдем көрсету – әлеуметтік саясаттың басты бағыттарының бірі. Бала тууына байланысты берілетін жәрдемақыға 35,2 млрд теңге қаражат бөлініп, 392 мыңнан аса адамға төленді. Ал табысы аз отбасылардың 18 жасқа дейінгі балаларына берілетін жәрдемақымен 539 мыңнан аса бала қамтылды. Есепті талдау кезінде бюджет қаражатын игеруде жіберілген кемшіліктер жылдан жылға қайталануы айтылды. Алдымызда тұрған басты мақсат – ол мемлекеттік органдармен бірлесіп осы кемшіліктерді азайту үшін жұмыс атқару. Бірқатар шараларды біз есепті жылы бастадық. Мәселен, мемлекеттік сатып алу мен оның рәсімдерін камералды бақылау толығымен автоматтандырылды. Бірақ бұл салада әлі де болса көкейкесті мәселелер бар. Оларды шешу үшін тиісті заң жобасы әзірленіп, Парламент қарауына енгізілді, – деді Қаржы министрі.
Бақыт Сұлтановтың айтуынша, өткен жылы қабылданған жаңа Салық кодексі салықтық әкімшілендіруді жетілдіру жолы мен бизнестің тұрақты дамуына, инвестицияларды ынталандыруға және елдің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған. Биылғы жылы осы өзгерістерді іске асыру арқылы кәсіпкерлердің қызметтеріне араласпау және бизнес процестерді цифрландыру есебінен салықтарды жинауды ұлғайту жоспарлануда.
Нәтижесінде, бір жағынан салықтардың ішіндегі шағын және орта бизнестен түсетін кірістердің үлесі ұлғайтылады, екінші жағынан бюджеттің мұнай және басқа да шикізат секторларына тәуелділігі төмендейді.
– Бюджет кірістерінің әлі де болса Ұлттық Қордан тартылатын трансферттер мен шикізат секторынан тәуелділігі, салықтық әкімшілендірудегі біраз кемшіліктер туралы сіздердің айтқан ескертулеріңіз орынды, – деді Б.Сұлтанов депутаттарға.
Өз кезегінде Есеп комитетінің төрағасы Наталья Годунова бұған дейінгі ескертулерге назар аударды. Оның пікірінше, Үкімет бюджеттің шығыс бөлігінің жүз пайыздық өсімін қамтамасыз етті. Бірақ оның сапасы мен тиімділігі әлі де көптеген мәселелерді тудырады. Сонымен қатар бюджет Парламентте екі рет нақтыланып, Үкіметте бірнеше рет түзетілді.
– Проблемалық мәселелерді атап айтқанда, сапалы салықтық басқару және жоспарлау, соның ішінде кіші бизнесті қолдау бағдарламаларын іске асыру, бухгалтерлік есеп жүргізу, квазимемлекеттік секторға бөлінетін қаражаттардың тиімсіздігі анықталып отыр, – деді Н.Годунова.
Есеп комитеті төрағасының айтуынша, салықтық әкімшілендіру сапасын арттыру үшін салықтық әлеует пен нақты алынған салықтардың арасындағы айырмашылықты білдіретін «салықтық айырмашылық» ұғымымен бюджеттік заңнаманы толықтыру қажет.
Бірлескен отырыста депутаттар талқылауларға белсене қатысып, Үкімет мүшелеріне сауалдарын берді.
Ал отырыс қорытындысы бойынша, Парламент Үкімет пен Есеп комитетінің кірістері – 9 691 789 143 мың теңге, шығыстары – 10 677 506 431 мың теңгені құрайтын 2017 жылға арналған республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерін бекітті.
Палаталардың бірлескен отырысында сөйлеген сөзінде Үкімет басшысы Бақытжан Сағынтаев депутаттарға бірлескен жұмыс үшін алғысын білдірді.
Сондай-ақ палаталардың бірлескен отырысында Конституциялық Кеңес Төрағасы Қайрат Мәми «Қазақстан Республикасындағы конституциялық заңдылықтың жай-күйі» туралы Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің жыл сайынғы жолдауын жариялады.
Серік ӘБДІБЕК,
«Егемен Қазақстан»