Ақтөбе облыстық клиникалық балалар ауруханасы сәулелік диагностика бөлімінің меңгерушісі Мұханбетияр Аманғали жетекшілік жасайтын бөлімшеде жоғарыда айтылған бүгінгі заманғы құралдардың көмегімен жаңа туған сәбилер мен балалардың арасында кездесетін барлық ауруға диагностикалық шешімдер қабылданады. Соңғы жылдары жасалған медициналық зерттеулер арасында жүйке аурулары жиі кездеседі. Оның ішінде іштен туа біткен дерттер де бар. Дүниеге келгеннен инфекциялық зақымданудың салдарынан миға қан құйылып кету мен ми ісігі әсерінен туындайтын кеселдер көп. Мұның бәрі мидың қалыпты дамуына кері әсерін тигізеді, дейді ол.
Рентгенолог дәрігер томографияның көмегімен жылына үш мыңға жуық баланың бойындағы ауруды анықтайды екен. Жүйке ауруларына қоса көз, без, жүрек дертіне тап болған балдырғандар қаншама. Айтуынша, МРТ-ның мүмкіндігі КТ-ға қарағанда көбірек. Сондықтан КТ-да көрінбей қалатын аурудың ұсақ ошақтары мен түйіндерін томографияның соңғы жетістіктерінің көмегімен анықтауға мүмкіндік кеңейе түсті. Әсіресе халықаралық терминде аниврезин делінетін, яғни тамырдың кеңейіп кетуінен болатын балалар дертін дәл анықтаудағы ақтөбелік дәрігердің ізденістері облыс және республика көлемінде лайықты бағаланып келеді. Кейде ауруларды МРТ және КТ-ның көмегімен тексеріп, ұйғарым берудің өзі қиынға түсетін кездер де кездеседі. Мұндай сыни сәтте білікті маман омнискан, омнипак делінетін сұйық заттарды тамырға айдау арқылы контрасты шешімдер алады. Мұндай кезде аурудың белгілері бір жерге шоғырланатын көрінеді. Ол қызмет ететін облыстық клиникалық балалар ауруханасында аурудың белгілері мен сипаты бойынша республика көлемінде тұңғыш рет жасалып жүрген оталар да аз емес.
Мәселен, Тәуекел есімді екі айлық сәбидің дертін анықтау өте қиынға түсті. Оған дәл диагноз қою кезінде Мұханбетиярға да он ойланып, жүз толғануға тура келді. Жүз рет өлшеп, бір рет кескен дәрігер сәбиге туа бітті өт жолының қуысы (кистасы) деген диагноз қояды. Қателеспепті. Осы диагноз бойынша білікті хирург Аслан Ерғалиев жасаған ота сәтті аяқталды. Бұл балалар хирургиясы тарихында өте сирек кездесетін дерт екен. Қазір сол сәби алты жасқа толып, алаңсыз асыр салып ойнап жүр. Сондай-ақ 2006 жылы дүниеге келген Дмитрий Рудь есімді бала да әлемде өте сирек кездесетін кеселге кезігіпті. Дұрыс қойылған диагноз оның да өмірін сақтап қалды. Мұны біріншіден, диагностик-дәрігер Мұханбетиярдың түйсігінің тереңдігімен байланыстырсақ, екіншіден, хирург Владимир Котловскийдің де қолы жеңіл болғанынан көреміз. Мұханбетияр Аманғали біліктілігі мен шеберлігін жетілдіруге ұдайы көңіл бөліп келеді. Ол соңғы жылдары Санкт-Петербург пен Мәскеуде және Аустрия мен Германияда соңғы үлгідегі заманауи аппаратуралармен жұмыс істеу дағдысына қанығып қайтты.
– Балалардың бойындағы дертті МРТ-ның көмегімен анықтаудың тиімділігі жоғары. Өйткені мұнда сәуле ауыртпалығы кездеспейді. Керісінше сынық пен өкпе аурулары (алтын стандарт) бойынша КТ-дан қараудан пайдасы молырақ. Тұтастай диагностика тиімділігін көтеру үшін қосымша бағдарламаларды меңгерудің берері көп. Дәрігерлер мен рентген-лаборанттарды шеберлік сағаттары мен қысқа мерзімді мамандық көтеру курстарынан өткізіп тұрудың маңызы жоғары. Сонымен бірге қызмет орнында қауіпсіздікті сақтау мәселелері ұдайы назарда болуға тиіс. Әйтпесе, қызметкердің сәуле ауруына ұшырамауына ешкім кепілдік бере алмайды, дейді денсаулық саласының сақшысы.
Темір ҚҰСАЙЫН,
«Егемен Қазақстан»
АҚТӨБЕ