Жауынгер денесі 74 жылдан кейін ата-баба қорымына қойылды

Аудан әкімі Мереке Мұстафин өз сөзінде бұл ша­раның маңыздылығына тоқталып, алты мыңға жуық зеренділік соғыс арда­гер­ле­рінің ерлігі елге мұра, өскелең ұрпаққа үлгі-өнеге екенін атап өтті. Бұдан кейін об­лыс­тық қорғаныс іс­тері де­партаментінің бас­ты­ғы Руслан Қасы­мов пен «Қа­рулы күш­тер­дің ар­дагерлері» рес­пуб­ли­ка­лық қоғамдық бір­лес­тігі облыстық фили­алы­ның төрағасы Жанат Ере­жепов жүрекжарды сөз­дерін айтып, марқұм майдангерге арналған «Қызыл әскердің құрылғанына 100 жыл» мерейтойлық медалін майдангердің інісі Айдос Әбутәліповке табыс етті. 

– Қайырқожа Әбутә­лі­пов 1923 жылы Қара­ші­лік ауылында туған. Оты­зын­шы жылдары Қарашілік пен Ортағаш ауылдары «Сталин» ұжымшарының құ­­ра­мында болды. Дүние­ні дүр сілкіндірген соғыс бас­талғанда осы екі ауыл­дың жетпіске жу­ық азаматымен бірге 1899 жылы ту­ған әкеміз Әбутәліп Дос­ма­ғамбетұлы соғысқа аттанып, майданда мерт болды. Қай­ырқожа Әбутәліпов жас­тайынан ұжымшардың бас бухгалтері, кейін бас­қар­ма төрағасы қызметін атқар­ды. Оттай жанып тұр­ған өжет әрі сом де­нелі жігіт 1942 жылы қолы­на қару алып, Отанын қор­ғау­ға аттанды. Соғысқа ке­тер­де інісі Көкіні бауыры­на басып, оның әкесінің ор­нын басатынын, өзінің ор­нына Айдос қалатынын айтып кетіпті. Аға­тайым Вол­хов май­да­­нындағы 286-атқыш­тар дивизиясының 986-а­тқыштар полкінің 5-ат­­­қыштар ротасы құра­мы­н­да соғысты. Қиян-кес­­кі ұрыста шейіт бол­ған бауырымыздың тағ­ды­­ры жөнінде бертінге дей­ін хабарсыз болдық. Со­ғыста көрсеткен ерлігі үшін «Қызыл жұлдыз» орд­енімен және «Ерлігі үшін», «Майдандағы қыз­меті үшін» медальдарымен марапатталған, – деді боз­дақтың інісі Айдос Әб­у­­тәліпов өз сөзінде. 

Ақмола облыстық жұ­мыс­пен қамту жә­не әлеу­мет­тік бағ­дар­ла­ма­ларды үй­лестіру бас­қар­масы бас­шысының орынбасары Ал­тын Айдосқызы Ресей Фе­дерациясы Қорғаныс ми­нистрлігінің «1941-1945 жыл­дары болған Ұлы Отан со­ғысындағы халықтың ерлігі» атты (Құжаттардың электрондық банкінен) ақпараттық ресурсынан, Ұлы Отан соғы­сын­дағы ерлік пен марапат жө­ніндегі әскери мұра­ғат­­тағы құжаттардан аға­сының ерлігі жөнінде мә­лімет алған. Онда 1943 жыл­­дың 19 наурызында қор­ғаныстың алдыңғы ше­бін бұзу кезінде Қай­ыр­қожа Әбутәліпов қарша бо­раған оқтың астымен ал­ға жылжып, өз ротасын ша­буыл­ға көтерді делінген. Жау­дың қорғанысына бі­рін­ші болып кірген жас сар­дар екі фашист офи­це­рін тұтқынға алып, по­лк шта­бына жеткізуді ұйым­дас­­тырыпты. Оның үстіне окоп­та бес фашистің кө­зін құртқан. 

1943 жылдың 11 сәу­ірінде басқын­шы­лар­мен бол­ған ұрыста не­міс­­тер окоптың сол жа­ғы­­на лап қояды. Коман­дир өз ро­та­сының сол жақ қа­на­тын­дағы бір топ жау­ын­­­гер­лерді ұйым­дас­ты­рып, бес сағат бойы  қорғанған. Кей­ін қар­сы шабуылдап, не­­міс­тер­ді окоптан қуып шы­­ға­ды. Мұнда жаудың он шақты офицері мен сол­­датының денесі қалған. Сөй­­тіп рота командирі, ка­­питан Қай­­ырқожа Әбутәліпов со­­нау сұрапыл соғыста ер­лік­тің өшпес үлгісін көр­сет­ті. Өкінішке қарай, ол 1944 жылдың наурызында ерлікпен қаза тапты. Эстонияның Нарва ауданындағы Андрасаре деревнясының маңындағы бауырластар зиратында жерленген. Бұл зираттың то­пырағын туған жерге әке­луге Мәскеуде тұратын зе­ренділік жерлесіміз, Ре­сей өндірісінің мұнай өнім­дерін Қазақстанда са­татын «Alef trade» кә­сіп­­­орнының бас директо­ры Қайырлы Ғалиев пен эстон­дық бокс қау­ым­дас­тығының президенті Александр Карабаев қолұштарын со­зыпты. Қайырқожа Әбу­тә­ліпов жерленген бау­ыр­ластар зиратынан әке­­лінген капсуладағы то­пы­рақ Қарашілік ауы­лын­дағы ата-бабалары, ту­ыс-туғандары жатқан зи­­ратқа жерленіп, басына ес­керткіш тас пен гүл шоқ­та­ры қойылды. 

Рамазан ТІЛЕУОВ,

журналист

Ақмола облысы