КӨКӨНІС САҚТАУ ҚОЙМАСЫ АШЫЛДЫ

Көрші екі мемлекетте де көк­өніс және ет өнімдеріне зәрулік бар. Ресей еттің үлкен бір бөлігін Бразилиядан тасымалдайды. Осы рынокты Қазақстан неге жаба алмайды?! Бұл туралы Нұрсұлтан Назарбаев агроөнеркәсіп жайлы үлкен кеңестерде талай рет айтқан. Осыдан жеті-сегіз жыл бұрын Кемерев аймағына жолымыз түсті. Өңір басшылары көкөніс түрлеріне аса тәуелді емеспіз деп оңтүстіктен барған делегацияға алып жылыжайларын мақтаныш­пен көрсетті. Шәрі көрген ауыл­дың баласы емеспіз бе, өзіндік құ­нын басымыздағы есепшотқа салып жіберсек, оңтүстіктегі көк­өніс құнынан бес-алты есеге қымбат. Бұл рынокта бүгінге дейін ала тақиялы ағайынның жолы болып келді. Енді үш мемлекеттік Кеден­дік одағы кезінде кейбір сарап­шы­лар айтқандай,  “бұдан біз түк ұтпаймыз” деп ауызды қу шөп­пен сүрте бермей әрекет істеуі­міз, осы рынокты жабуымыз ке­рек қой. Бұған оңтүстіктің әлеуеті жетеді. Бұрын осы жер диқандары маңдай терімен өсірген көкөністер базар біткенді “сен же, мен жеге” айналдырға­ны­мен, қыс бойы сырттан тасы­малданатын өнімдерге жол босатушы еді. Облыс басшысы Асқар Мыр­зах­метов мұндай тәуелділіктен құтылудың жолы деп көкөніс сақтау қоймаларын салдыруды қолға алған. Қазір облыста 15230 тонналық көкөніс қоймасы бар. Жақында “Оңтүстік” ӘӘК қа­тысуымен Шымкентте “Sanz­har Fruіt’s” ЖШС-нің көкөніс сақ­тау қоймасы ашылды. “Сан­жар” көтерме-сауда орталығы темір жол тұйығы бар жерде орналасқан инфрақұрылымдары бар қолайлы аймақ еді. База осы жерге орналастырылды. Көкөніс, ет, жеміс-жидек өнімдерін жыл бойы сақтай алатын, соңғы за­ма­науи қондырғылармен жабдық­талған қойма өнімнің өз хош иісін ұзақ мерзімге сақтайтындай ылғал беретін, жағымсыз иісті сорып алатын агрегаттармен жа­рақталған. Тоңазатқыштар түгел­дей компьютерлендірілген. Аума­ғы 1440 шаршы метрді құрайтын қоймада 3-3,5 мың тонна өнім сақталады деп күтілуде. Оны іші­нен жіліктер болсақ, 800 тонна ет, 2200 тонна көкөніс, жеміс-жидек және цитрус өнімдерін дайындап алуға болады. Бүгінде Испания, Аргентина, Марокко, Бразилия және Араб мемлекет­тері­нен әкелінген цитрус өнімдерінен күреп пайда тауып отырғандар бар. Бұл маусымдық жұмыстар ғана. Енді оны көтер­ме сауда бағасымен сатып алып, қоймада сақтап, зәру уақытында көрші мемлекеттерге өз өнімдері­мізбен бірге шығарсақ, ұтпасақ ұтылмаймыз. “Sanzhar Fruіt’s” серіктесті­гі­нің директоры Бақытбек Тана­көзовтің де ойы осы. Оңтүстіктің әрбір аудандарында “Оңтүстік” ӘӘК желісі бойынша құрылған сервистік дайындау орталықтары бар. Бұл жұмысқа Қызылорда және Жамбыл облыстарындағы ор­талықтар да тартылатын бо­лады. Жергілікті тауар өндіруші­лер­мен келісім-шарт жасап, олар­дың өнімін сақтап, облыс және Қазақ­станның басқа өнірлерін қамтып, экспортқа шығарумен ай­налыса­тын қойманың келешегі кемел. Үлкен жобалар мемлекет қар­жысынсыз іске аса бермейді. Қой­маның жалпы құны 365 480 мың теңге болса, соның 186 850 мың теңгелік құрал-жабдығын “Оңтүстік” ӘӘК лизинг түрінде беріп отыр. Осы жобаны үйлестіруші, “Оңтүстік” ӘӘК бас менеджері Қанат Андақұлов халықаралық стандарттарға сай қойманың пай­далануға берілуі диқандарды ын­таландырады, еңбекке құлшы­нысын арттырады деп есептейді. Онысы рас. Бағасы төмен болғандықтан алқап басында жинаусыз қалған өнімдерді де көргенбіз. Кедендік одақ аясында Ресей, Беларусь елінен өкілдер келе бастады. Яғни диқанның маңдай тері өз отбасына, мемлекетке ырыс болып құйылатын күн кел­ген шығар-ау. Бақтияр ТАЙЖАН, Оңтүстік Қазақстан облысы.