Көктемгі шығын мен күзгі табыс есептеліп, таразыға салынатын, жетістік пен кемшілігі ескерілетін шақ. Яғни, диқандар табысын күзде саралайды, ал табысты болу – бәсеке қабілетінің көрінісі. Осы орайда Түркістан облысында шаруалардың атқарған еңбектерінің нәтижесі көрсетілетін «Алтын күз-2018» мерекесі және мерейтойлық іс-шаралары өтуде.
Елбасы осы береке айындағы Жолдауының 5-тармағында агроөнеркәсіп кешенінің әлеуетін толық іске асыру, ауылшаруашылық өнімдерінің экспортын көбейту, мемлекеттік қолдау шараларын заманауи агротехнологияларды ауқымды түрде тартуға бағыттау қажеттігін атап көрсеткен-ді. Жалпы, ауылшаруашылық саласы Мемлекет басшысының назарынан тыс қалған емес. Осы саланы дамытуға негізделген мәселелерді дер кезінде көтеріп, нақты тапсырмалар жүктеп келеді. Ал тапсырмалардың орындалуын, нақты нәтижені өңірлерде, оның ішінде аудандарда атқарылған істерден де білуге болады. Аудандардағы мерекелерді айта отырып, көрсеткіштерді келтіруіміз де сондықтан. Мысалы, Төлеби ауданында биыл ауыл шаруашылығы өнімінің жалпы көлемі 19 млрд 241,4 млн теңгеге жеткен. Егін шаруашылығының үлесі 5 млрд 451,9 млн теңге болып, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 103 пайызды құрап отыр. Түсімі гектарына 22,1 центнерден шығып, 47786,3 тонна астық жиналған. Майлы дақылдан – 12218,8 тонна, 15 700 тонна картоп, 25 800 тонна көкөніс, 6600 тонна жидек, 1100 тонна жүзім жиналған. Өнім әлі де жиналып жатқанын ескерсек, бұл көрсеткіштер өсе түсері заңды.
Сондай-ақ ірі қара мал – 67,8 мыңға, ұсақ мал – 204,8 мың, жылқы – 27,3 мың, түйе – 12, құс 193 мыңға жеткен. Ауданда 9,4 мың тонна ет, 46,0 мың тонна сүт, 12,7 млн дана жұмыртқа өндіріліпті.
Таулы ауданда қымыз өндіруге ерекше мән берілуде, соған сәйкес жылқы 4500 басқа артқан.
Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы аясындағы «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» республикалық жобасына енген «Таңбалы тас» ескерткіші, Хақназар хан, Қарабура, Баба Түкті Шашты Әзіз кесенесі, Созақ қалашығы сынды киелі орындары бар Созақ ауданы 90 жылдық мерейтойын атап өтті. Мерейлі мереке әлеуметтік нысандарды ашумен басталып, өңірдің тарихы мен бүгінін көрсететін танымдық іс-шараларға ұласты. Балдысу, Раң ата, Шаға, Ақсүмбе елді мекендерінде 4 медициналық пункт, Жартытөбе, Қарақұр ауылдарынан саябақ ашылды. Құмкент ауылынан зәулім спорт ғимараты, Шолаққорған, Таукент, Қызылкөл елді мекендерінде шағын футбол алаңдары мен балалардың ойын алаңы пайдалануға берілді. Сондай-ақ Шолаққорған, Аққолтық елді мекендерінде балабақша, тұрмыстық техника және электронды бұйымдар сататын «Жібек жолы» тechnodom» сауда үйі, жалпы аудан бойынша 24 нысан салтанатты түрде ашылды.
Облыс әкімі Ж.Түймебаев «Созақ – жыр, Созақ – сөз, Созақ – өнер» атты ғылыми-теориялық конференциясына қатысып, аудан тұрғындары мен қонақтарды мерекемен құттықтады. Аудандық аурухана ұжымына медициналық автокөліктердің кілтін тапсырды. Конференцияда ауданның тарихы жайлы бейнефильм көрсетіліп, жазушылар, ғалымдар баяндама жасады. Елімізге танымал ақындардың қатысуымен республикалық «Сырлы Созақ» тақырыбында айтыс өтті. Аудан әкімі Салыхан Полатов ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуына еңбек сіңірген бірқатар азаматтарға «Созақ ауданының Құрметті азаматы» атағын табыс етті. Мерекелік жиын орталық ипподромда жалғасып, көкпар, бәйге, қыз қуу сынды ұлттық ойындар өтті. Бәйге мен көкпар жеңімпаздарына 2 жеңіл автокөлік берілді.
Қол жеткізілген жетістіктер де айтылды. Мысалы, ауданға жыл басынан бергі 8 айда 22 млрд 506 млн инвестиция тартылып, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 1 млрд 593 млн теңгеге артқан. Өңірде «Қазатомөнеркәсіп» Ұлттық атом компаниясының 9 ірі кәсіпорны жұмыс істейді. Оған қажетті бөлшектер шығаратын аудандағы индустриалды аймақта жалпы құны 1 млрд 204 млн теңгені құрайтын 5 жоба іске қосылған. Биылғы жылы индустриалды аймақта 644,7 млн теңгенің өнімі өндіріліп, аудандық бюджетке 41 млн 300 мың теңге қаржы түсті. Алдағы уақытта, «Тұз өңдеу», «Күн электрстансасы», «Асыл металдар өңдеу зауыты» жобасы, тас көмір өңдеу зауыты іске қосылады. Бүгінде Созақ өндірісі өрлеген, облыстағы аграрлы-индустриалды алдыңғы қатарлы аудан атанып отыр.
«Тоқсан жылдыққа – 90 игі іс» акциясы шеңберінде жыл басынан бастап түрлі шараларды жүзеге асырып келе жатқан Қазығұрт ауданында егістік көлемін ұлғайту, иесіз жерлерді игеру, заманауи технологиямен тамшылатып суғару әдісін кеңінен енгізу, жылыжай және қарқынды бау егу, мал басын асылдандыру мәселелері күн тәртібінен түскен емес. Биыл ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 22 086,7 млн теңгеге жетіп, нақты көлем индексі 109,8 пайыз болған. 2490 тонна дәндік жүгері, 49 000 тонна көкөніс, 6 900 тонна ақтүйнек жиналып, бұл бағыттағы жұмыстар жалғасын табуда. Ал масақты дақылдардан 103 052,3 тонна өнім жиналған. Тамшылатып суару әдісі қосымша 451,28 гектарға ендіріліп, оның жалпы көлемі 2950 гектарға жетті. Жалпы көлемі 121,5 гектар болатын жылыжайлардан 36,6 мың тонна көкөніс жиналды. Аудан әкімі Төлеген Телғараевтың мәлімдеуінше, фермерлерге «Ырыс» қаржыландыру ұйымы арқылы төменгі пайызбен 38 жобаға 190,2 млн теңге несие берілген. «Сыбаға», «Алтын асық», «Құлан» бағдарламаларының аясында 2599 мал басы сатып алынып, тапсырма артығымен орындалған. Сегіз айда 9050 бас мал бордақыланып, 14800 тонна ет өндірілген. Шағын және орта бизнес субъектілер саны 8083-ке жетіп, 11571 адам жұмыспен қамтылыпты. Олардың өндірген өнім көлемі 31307,7 млн теңгені құрап отыр. Аудан көлемінде бүгінгі таңда жұмыс істеп тұрған 18 өнеркәсіптік кәсіпорын бар. Құрылысшылар да ауданның 90 жылдығына сүбелі табыспен жетіпті. Қазығұрт елді мекенінің «Болашақ» шағын ауданынан 16 пәтерлі 4 тұрғын үйді, 100 орындық өнер мектебін, 210 орындық дене шынықтыру-сауықтыру кешені құрылыстарын сапалы аяқтап, аудан тойына тарту етті.
Ауданда туризмді дамыту мақсатында «Қазығұрт – Кемеқалған» туристік тарихи-мәдени кешенін салу көзделіп отыр. Қазығұрт тауында орналасатын кеменің ұзындығы – 120 метр, ені – 30 метр, биіктігі 24 метр болады. Үш қабаттан тұратын кемеде мұражай, қонақүй мен мейрамхана, кинозал, ең жоғарғы қабатында айналаны көру алаңшасы орналастырылмақ. Жалпы, туристік кешеннің жер телімінің аумағы 150 гектарды құрауға тиіс. Айта кетейік, ауданның кәсіпкерлері белсенділік танытып, 25 млн теңгеге тарихи «Қазығұрт» монументін Ташкент – Алматы магистральді автожол бойына орнатып, елдің алғысына ие болды.
Ғалымжан ЕЛШІБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
Түркістан облысы
