16 Қаңтар, 2019

Қазақтың қара есептері

574 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін
Қазақтың қара есептері

19-шы ЕСЕП:

Тазы мен борсық

Кең далада келе жатқан аңшының тазысы тасадан қашқан борсықты байқап қалады да қуа жөнеледі. Бор­сық 20 метр алысқа қашып үлгерген тұста, оны қуған тазы борсықтың әуелгі қашқан оры­нына келеді. Борсық тағы да 20 метр алысқа қашып үлгергенде, тазы оны қуып жетіп ұстайды. Сонда тазы борсықтан неше есе жылдам болған және бастапқы кезде тазы мен борсық арақа­шық­тығы қандай болды?

20-шы ЕСЕП:

Абылай ханның сыйлық таратуы

Абылай хан билік құрған заманда қазақ жасағы жаумен шайқасып жеңіске жетеді. Хан шайқаста ерекше ерлік көрсеткен жаужүрек тоғыз сарбазды мара­паттауға шешім қабылдайды. Ол үшін жаудан олжа ретінде қолға түскен 101 сәйгүлікті кермеге қаз-қатар байлатып қойып, оның әрбір оныншысын бірінші сарбазға сыйлық ретінде береді. Одан қалған жылқылардың әрбір тоғызыншысы екінші сар­базға беріледі. Бұдан қалған жыл­­қылардың әрбір сегізіншісі үшінші сарбазға тиесілі болады. Осы ретпен барлық сарбаздар өздеріне тиесілі қалдық топтағы әрбір жетінші, алтыншы, бесінші, төртінші, үшінші... жылқыларды сыйлыққа алады. Ал, ең соңғы тоғызыншы сарбаз алғашқы сарбаздардан қалған жылқылардың әрбір екіншісін алады да,  кермеде қалған алынбай қалған соңғы жылқылар майданда ерекше ер­лік көрсеткен Жеке батырға (то­ғыз сарбаздан тыс) берілетін бола­ды. Сонымен айтпағымыз, әр сар­баз қанша жылқы сыйлық алады?

21-ші ЕСЕП:

Әйтеке бидің  аттары

Әйтеке бидің бәйгенің алдын бермейтін жүйрік  аттары мен көкпар десе салым біткеннің бәрін сыпыратын көкпар аттары болыпты. Бір күні Әйтеке биден сенде қанша бәйге және қанша көкпар аттары бар десе, атамыз: «Мендегі барлық көкпар атының сегізден бірі – бәй­гені де, көкпарды да шаба алатын аттар, ал бәйге атта­рының он үштен бірі – көк­пар аты бола  алады» депті. Сон­да Әйтеке биде қанша бәй­ге және көкпар аттары болған?

Дайындаған Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ, 

«Егемен Қазақстан»

Ескерту: Есеп жауаптарын [email protected] мекенжайына жолдауларыңызды өтінеміз!