Тек мейрамханалар орналасқан кең көше екен. Шақыру билетіне жазылған атауы бойынша ат басын тіредік. Біздің қазақтың өзге жұрттан асып тұрған жалғыз шаруасы – тойды тамаша қылып жасау шығар? Ертең ел-жұрт, көрген, қатысқан адам аузының суы құрып айта жүретіндей етіп өткізгісі келеді. Еңселі мейрамхананың есігінің алдында жалаңтөс батырлар қарсы алды. Кәдімгі торғайкөзді ақсауыт киген, жарты әлемді жауып тастайтындай қалқан ұстаған, қолдарында үш құлаш ақ найза. Сапарласымыздың бірі ел ағасы еді. Біртүрлі тіксініп қалды. Қуанып келгенімізде найза ұстап, қарсы алғаны несі деп. Босағада тұрған қос батырдың жанында сарыала тазылар жатыр екен. Топырлап өтіп жатқан, дабырлай сөйлескен адамның біріне мойнын бұрып қарамайды да. Тазылардан әрірек, тұғыр үстіне бүркіт қондырылыпты. Томағалы көзі тобырды көрмесе де, қыр астындағы қоянның жымындағы қимылды қалт жібермей еститін қыран емес пе, жүздеген аяқтың тарсылынан мезі болған сыңайлы.
Әлгі көрініс біртүрлі әсер етті. Ескінің жаңарғаны, жоғалғанның табылғаны сипатындағы дүние. Бұл тек әуелгі көзкөрген, сырттай сұқтанған көрініс. Ал ішкі мазмұн ше?..
Той тамаша өтті. Тек беташары тым ұзаққа созылды. Асаба да алысқа сілтейтін ақтабан екен, бес құлаш беташарды мүдірмей айтып шықты. Алыстағы ағайын-туыс, жақындағы жұрағат, мыңжылдық құда-құдағидан аты аталмай қалған кісі жоқ-ау деймін. Сөйтсек, аты аталған адам ортадағы табаққа көрімдігін тастау керек екен ғой. Ал атын атамаса, топ ішінде тырп етпей тұра беруі де мүмкін. Ұлттық валютаның талай түрі қобырап табаққа түсіп жатты. Асаба да ағайынның әрқайсысын әрлеп, тілі жеткенше сипаттап таныстырды. Бірақ жас келін иіліп сәлем бермеді. Өзгесін былай қойғанда, ата-енесіне де. Аяғы бүгілмейтін ағаш аяқ келін екен.
Тағы таң-тамаша қалғанымыз, қара нәсілді азаматтардың ән салғаны. Кәдімгідей қазақша, әлде әні мен сөзін жазып алды ма екен, әйтеуір, дуылдатып айтып шықты. Ал халық болса, қыран-топан.
Көптен күткен той да тәмам болды. Ертерек аттанбақ болып көз байланбай тұрып шыққанбыз. Қос батыр кетіп қалыпты. Тазылар да жоқ. Жұртта қалғаны жалғыз бүркіт. Оның өзі тұғырда емес, жерде отыр. Қайтсін, қазақтың тойы қашан бітеді деп тосумен қажыған шығар. Қыран емес, қауырсынын жел қайырған тауық кейпінде. Апырмай, бір сәттік қызық үшін құс төресі – қыранды да дәл осылай қорлауға бола ма екен?!
Байқал БАЙӘДІЛ,
«Egemen Qazaqstan»
Ақмола облысы
