Көңіл түкпіріндегі бір сағыныш оянып кетіп, ұйқым шайдай ашылды. Көк-жасыл адырдағы аппақ-аппақ қозықұйрықтар елестеді көз алдыма. Үстімдегі көрпемді серпіп тастап, сыртқа беттедім. «Тү-уһ, не деген тазалық мынау!»
Қаланың ауасы мұндай керім болғанда, даланың ауасы, шіркін, дертке дауа, жанға шипа болмаушы ма еді! Кенет ту сыртымнан: «Неге оянып кеттің?» деген ақсақалдың даусы естілді. «Мынау жаңбыр... – дедім ақырын ғана үн қатып. – Жып-жылы боп жауғанын қараңызшы.» «Иә-ә, – деді ақсақал менің қасыма келіп, тізе бүгіп, қатарласа отырып жатып. – Бұл – диқанның ырысы ғой!» «Қозықұйрық қаптап шығып жатқан болар». «Әрине». «Шіркін, теріп қайтар ма едік...» «Несі бар, – деді ақсақал мырс етіп.
– Барайық. Терейік. Оят, ана балаларды!» «Ой, – дедім мен басымды шайқап. – Ояна қоймас олар...» «Неге? Керек болса, тепкілеп оят. Осы сендер қызықсыңдар-ай... Алдын ала өздерің кесіп-пішіп, уайымдап, долбарлап... бәрін кейінге қалдыра беруге құмарсыңдар!»
Ақсақалдың сөзі қамшы болды ма, білмеймін, әп деп, орнымнан атып тұрдым. Осыдан соң-ақ үй ішінде ешкім де дұрыстап түсіне қоймаған бір қарбалас басталды.
Қысқасы, біз жиналып, қаладан шыққанда жаңбыр да басылып, шығыс жақтан жарқырап шолпан жұлдыз туып келе жатқан-ды.
Шынымды айтсам, біраз жылдан бері еліміздегі тынымсыз жүргізіліп жатқан «Жол картасы» бағдарламасының рақатын алғаш рет осы жолы көрдім.
Адырдағы асфальт теп-тегіс. Бір бұдыры жоқ. Жаңбыр суымен жуылып, айнадай боп жалтырап жатыр. Қозықұйрық өседі-ау деген құмдауыт қызыл жоталарға, әрі кетсе – бір-бір жарым сағатта жетіп келдік.
Түн қараңғылығы әлі сетіней қоймаған шақ. Жалпақ даланың көкжиегі сәл ғана түріліп, төңірек енді-енді ғана бозамық тарта бастаған. Ақсақал екеуміз сыртқа шығып, таза ауа жұтып, керіліп-созылып алдық та, машинада бір-біріне сүйеніп, қисайып, бүктетіліп ұйықтап жатқан балаларға бір-бір кесе шай беріп, ұйқысын ашып алайық деп ұйғардық. «Дұрыс, – деді ақсақал қолын ысқылап. – Ең алдымен, еңбекшілердің жағдайын жасау керек. Қазір қозықұйрықты пытырлатып теретін де осылар ғой!»
Сонсоң мен көк шөптің үстіне шағын ғана ақ дастарқан жайдым. Сөйттім де, оған үйден ала шыққан азын-аулақ азығымызды қойдым.
Термостан құйылған ыстық шайды ішіп, күтірлетіп кәмпит-күлше жеп отырған балалар бір-біріне қарап жымыңдай бастады. Осы сәтте бізге таяу маңнан, көзге көрінер-көрінбес бозғылт кеңістіктің арасынан қолында ала сөмкесі бар бір бейтаныс апа елес сияқты бұлдырап шыға келді де: «Амансыңдар ма, – деді басын иіп. – Рұқсат болса, бір кесе шәй ішсем...» «Иә, келіңіз», дедік біз.
Ыстық шайдан бір-екі ұрттап, тамағын жібітіп алған ол: «Иә, айдалада неғып отырған жансыңдар?» деп сұрады. «Қозықұйрық теруге келіп ек, – дедік. – Таңғы шайымызды ішіп, енді кіріссек пе деп...»
Ол кісі сөзімді аяқтатпай, пыф-ф деп, ішіп отырған шайына шашалып қала жаздады. Со сол-ақ екен, күлкінің тиегі ағытылды да кетті.
Біз де күліп жатырмыз.
Ол да күліп жатыр.
Тек ара-арасында: «Ой, ішім-ай, – деп қояды көзінен жас ағып. – Шай ішіп, асықпай тереміз деуін қарашы-ай бұлардың! Үйбай-ау, бұ жерде әрбір қозықұйрықтың түбінде бір-бір адам ұйықтап жататынын білмеуші ме еңдер. Базарда мұның кіләсі – 1 800 теңге. Ойбай, ішім-ай... күлкіден өлтірдіңдер ғой әбден!..»
