Өңірге білікті мамандар даярлау керек
Бұл ретте әкімдік, Үкімет, бизнес үштігінің бірлесе әрекет етуі маңызды. Ел дамуын еселеу жолындағы нақты қадамдарды айтқан Президент Атыраудағы өзекті жайттарға да назар аударды. Мәселен, өткен жылы мұнай-газ саласындағы ең ірі үш жобаның өнімдер мен қызметтерді сатып алудағы жергілікті қамту үлесі 34 пайыз болды. Бұл көрсеткіш бірнеше жылдан бері алға жылжымай тұр. Не себеп? Отандық өндірушілерді дамыту үшін мұнай-газ секторының әлеуетін қаншалықты пайдаланып отырмыз? Осы мәселені көлденең тартқан Мемлекет басшысы: «Біз барлық келісімшарттардың тұрақтылығын берік сақтап келеміз, – деп атап өтті. – Соның өзінде мүмкіндіктер толыққанды игерілмейді. Жергілікті кәсіпкерлердің өнімдері мен қызметтерін сатып алуына не кедергі? Бұл мәселені анықтап, шешімін бірге табуға тиіспіз. Жергілікті тұрғындар мен отандық бизнестің күткені осы».
Мысалы, Қашаған жобасы бойынша қазақстандық компаниялар үшін тең дәрежеде қолжетімді етуге құны 20 млн доллардан асатын сатып алу жұмыстарына ғана келісім беріледі.
«Сөйте тұра, қазақстандық компаниялардың басым бөлігі осы межеден төмен деңгейде жұмыс істейді. Бұл мәселенің шешімін табуы отандық бизнеске пайдалы болар еді. Жергілікті өнім өндірушілерге қолдау керек. Қазір салық және бюджеттік басқа да төлемдер бойынша тек шетелдік жеткізушілерге жеңілдік бар.
Ірі өндіріс ошақтары шоғырланған Атырауда біліктілік деңгейлері бірдей жергілікті және шетелдік жұмысшылардың еңбекақыларын теңестіруге қатысты да мәселе бар. «Білікті мамандарды алаламай, лайықты жалақысын төлеу керек. Бүгінде отандық жұмыс берушілердің 70 пайызы колледж түлектерінің білімдеріне көңілдері толмайды. Өңірде мұнай-газ саласы үшін біліктілігі жоғары жергілікті мамандарды даярлауды қолға алу қажет. Азаматтарымыз сапалы білім алып, жалақысы жоғары жұмысқа орналасуы үшін барлық жағдайды жасауымыз керек», деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Жайық арнасынан тартылып барады
Атырау экологиясы туралы сөз қозғалғанда, «Сасықсайды» айтпай кету мүмкін емес. Бірнеше жыл бойы қоршаған ортаны бүлдіріп, өңірдің санитарлық-эпидемиологиялық ахуалына теріс әсерін тигізіп келе жатқан «Сасықсай» көп ұзамай жабылады. Мемлекет басшысы буландыру алаңын тікұшақпен арнайы аралап, жағдаймен танысты. Қазір облыс орталығының сол жағалауында кәріз суын тазарту кешені салынып жатыр. «Бұл – халықтың денсаулығына қатысты мәселе», деген Мемлекет басшысы кешен құрылысын уақытында және сапалы аяқтауды тапсырды.
Атырау жұртшылығымен жүздескен Президент өңірдің су қорын қалпына келтіру жұмыстарын да назардан тыс қалдырмады. «Жайықтың су ресурстарын сақтау және қалпына келтіру саласында Ресеймен ынтымақтастықты нығайта түсу қажет», деген Қасым-Жомарт Тоқаев бұл бағыттағы жұмыстар жіті бақылауында болатынын айтты. Шыны керек, Жайық пен Қиғаш өзендерінің суы тартылып барады. Өзендердің гидрологиялық жағдайын жақсарту, ауыз сумен қамту мәселесі сондықтан да кезек күттірмейді.
Ашық пікірталас алаңына айналған кездесуде Атырау қалалық №5 емхананың дәрігері Айдана Ертілеуова халық денсаулығына қоршаған орта тазалығы тікелей байланысты екенін айта келіп, мемлекет тарапынан жекелеген компанияларға талап күшейтілсе деген тілегін жеткізді.
Балық шаруашылығы: комитет құрыла ма?
Атырау – бұрыннан балықпен аты шыққан аймақ. Тіпті әлемдегі ірі балық шаруашылығы орталығы ретінде белгілі болды. Қазіргі ахуал қандай? Өңірдің балық өнеркәсібін қалпына келтіру және дамытудың тиімді жолдарын іздестіру керектігін айтқан Қасым-Жомарт Кемелұлы браконьерлікті кәсіпке айналдырғандармен күресті күшейту маңызды міндет екенін атап өтті. Каспий теңізіндегі бекіре балықтардың саны жыл санап азайып барады. Осы жайтты ашық айтқан Президент балық зауытының жұмысын жандандырып, инвесторлар тартуды тапсырды.
«Амангелді» ЖШС басшысының көмекшісі Санат Тілепберген балық шаруашылығын дамытуға қатысты күнделікті жұмыстарында кездесіп жүрген келеңсіздіктерді жасырмады. Қазіргі талап бойынша балықшылар балықты пайдаланғандары үшін алдын ала төлемді толық төлеуге міндетті. Мысалы, көршілес Ресейде 10 пайызын ғана алдын ала төлейді, қалғанын жыл бойына төлеу қарастырылған. «Біз осыны қате деп есептейміз, – деді С.Тілепберген. – Ауланбаған балық – түспеген кіріс. Осы салықты алып тастап, басқа салалардағыдай жұмыстың нәтижесі арқылы төлесек, әлдеқайда жақсы болар еді».
Сапасыз жол – елге сын
Аймақта 2000 шақырымнан астам автокөлік жолы бар, бірақ соның тең жартысына жуығының жағдайы сын көтермейді. «Нағыз сапалы жол қандай болуы керек? Ең алдымен, сол жолды пайдаланатын тұрғындарды діттеген жеріне жылдам жеткізетін қауіпсіз болуы тиіс. Қазір Индер мен Миялы арасындағы 120 шақырымды жүріп өту үшін 5 сағат керек, ал жөндеуден кейін бұл уақыт 3 сағатқа қысқарады», деді Президент.
Елбасы былтыр облысқа келген сапарында Атырау – Астрахань жолын жөндеу туралы тапсырма берген болатын. Күре жолдың алғашқы 60 шақырымын жөндеуге 26 млрд теңге бөлінді. 2020 жылдың соңына дейін жөндеу жұмысы аяқталуы тиіс. «Қалған 217 шақырым жолды жөндеу жұмысын 2021 жылдан кешіктірмей қолға алуды тапсырамын», деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Жиында сөз алған Исатай аудандық қоғамдық кеңесінің мүшесі Жұмажан Қадымов әбден қазаншұңқырға айналып, жүру қиындап кеткен Атырау – Астрахань жолының құрылысы тезірек қолға алынса деген тілегін айтты.
Жиында өңірдегі медицина саласының көрсеткіштерін арттыру, жемқорлыққа қарсы күрес саясатын күшейту жайы да кеңінен қозғалды.
– Елдің дамуына бағытталған, Елбасы бастамасымен жүзеге асып жатқан бағдарламалардың, халықтың әл-ауқатын арттыру жөнінде сіз берген тапсырмалардың нәтижесінде Атырау облысында әлеуметтік-экономикалық оң даму динамикасы қалыптасты. Қазіргі таңда облыстағы қоғамдық-саяси ахуал тұрақты, – деп атап өтті облыс әкімі Нұрлан Ноғаев.
