Нақтырақ айтсақ, Текей батырдың тарихта болғаны, сол кезеңде атқарған тарихи рөлі туралы деректер мол болғанымен, оның қайда жерленгені ұрпағы үшін белгісіз болып келген еді. Ал мына 1921 жылы басылып шыққан картада Текей батырдың бейіті мен Текей батырға қатысты жер атаулары анық көрсетілген екен. Текей батырдың ағасы Құдайназардың бүгінгі ұрпағы Дастан Зиналиев, тарихшы-ғалым Жәнібек Исмурзин және ұлтжанды азамат Ғазиз Садырқұлов осы картаны негізге ала отырып, сол тарихи орындарға арнайы барып, ондағы мәліметтердің дұрыстығына көз жеткізіп отыр. Қазақ хандығының іргесі бекіген Шу өзенінің бойындағы жер атаулары бүгінгі деректермен дәлме-дәл келеді. Батыр бабаға қойылған ескерткіш-мазар да әлі күнге дейін сақталған. Қорымы Созақ ауданына қарасты Жуантөбе ауылының аумағында жатыр. Ауылға кіреберіс асуды тұрғылықты жұрт әлі күнге дейін «Текей асуы» деп атайтын көрінеді. Баба атымен аталатын артезиан құдығы сол ауылдың солтүстік батысында 15 шақырым жерде орналасқан. Әскери картада бұл жер – «Текей бейіті», «Текей өткелі», «Текей мекені» деп көрсетілген.
Текей батыр Қарпықұлы – Тәуке ханның бас қолбасшысы болған. Ол туралы кең ауқымды баян журналист Мырқы Исаұлының 1996 жылы жарық көрген «Әз Тәукенің Текей батыры» деп аталатын еңбегінде көрініс тапқан. Осы кітапта оның ағасы Құдайназардың да еңбегі жақсы баяндалған. Құдайназар Әз Тәукенің ғана емес, онан кейінгі Әбілқайыр ханның кезінде де қазақ-орыс арасындағы бітімгершілік қызметке араласқан, батырлық пен шешендікті қатар алып жүрген тұлға болған.
Ж.Исмурзин Текей батырдың 1720 жылы Жайық бойында болған шайқаста саны анағұрлым көп орыс жасақтарының қолына ұлдарымен бірге түскендігі, Ресей жағы кейінірек оның беделінен қаймығып, балаларымен бірге қамаудан босатқаны, Кіші жүзге хан сайлауы кезінде батырдың шөбересі Ералының «Текей аталық қолбасшы ұрпағы» деген мөрмен қол қойып, дауыс бергені туралы деректер бар екенін айтады.
Қазақтың Сығанақ, Түркістан, Отырар, Сайрам, Созақ төңірегін, Сырдың бойын басқыншы жаулардан азат ету соғыстарына қатысқан Текей батыр Қарпықұлының аты-жөні Түркістандағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесіндегі хандар, билер мен батырлар есімінің қатарындағы құрметті орынға жазылған.
Бекжан СҮЛЕЙМЕНОВ
