– Биыл қор «Игілік», «Ынтымақ», «Кәсіпкер», «Бірлік» және «Егінжай» несие бағдарламалары бойынша 2,4 млрд теңге несие беруді жоспарлап отыр. Етті мал шаруашылығын дамыту аясында «Сыбаға» несиелік бағдарламасы жұмыс істейді. Сондай-ақ тауарлы сүт фермаларын дамытуға бағытталған «Ырыс» бағдарламасы бойынша қаржыландыруды жалғастыру жоспарлануда, – деді ол.
«Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту» бағдарламасы бойынша несиелер түрлі мақсатқа жылдық 6 пайыздық сыйақы мөлшерлемесімен беріледі. Несие бағдарламасына байланысты кезеңі, сомасы, жеңілдік кезеңінің ұзақтығы өзгереді. Сондай-ақ қордың несие бағдарламалары жағдайында аграршылар қызметінің ерекшелігі, оның ішінде ауыл шаруашылығы жұмыстарының маусымдылығы мен циклділігі ескеріледі.
«Игілік» бағдарламасы аясында ірі қара, ұсақ мал, түйе, құс, бал арасын сатып алу қарастырылған болса, «Бірлік» бағдарламасы бойынша сүт қабылдау пункттеріне арналған жабдықтар сатып алынады. Сондай-ақ «Сыбаға» бағдарламасы бойынша берілетін заемның ең ұзақ мерзімі – 15 жыл. Несие ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге етті бағыттағы импортталған ірі қараның аналық басын және отандық ұсақ малды, техника мен жабдықтарды сатып алуға беріледі.
Бұл бір облыстағы шаруаларды қолдауға арналған қордың жұмысы. Осыған байланысты көкейде жүрген ойды бір екшеп алдық.
Қазақстан буферлік аймақтан шықты. Енді экспортқа төрт түлікті шығара алады. Бұл отар-отар қойы, табын-табын сиыры, келе-келе түйесі, үйір-үйір жылқысы бар жекелеген шаруашылықтар үшін бөрікті аспанға ататын жаңалық болғанымен аудан, қала тұрғындары үшін соншалықты қуанышты болмай тұр. Иран бал татыған бағланның етіне зәру, Зеңгі баба тұқымын да жаппай сатып алып жатыр. Бүгінде өзбек халқы 30 миллионнан асты. Тумысынан еңбекқор халық есік алдындағы алақандай жеріне көкөніс, бау-бақша өнімдерін егеді. Жері аз, халқы көп мемлекеттің осал жері ет өнімдері аз еді. Өзбекстан басшылығы жеңіл несие беру арқылы әр отбасына мал сатып әперетін жобаны қолға алды. Мал басын белгілі бір межеге жеткізіп алғаннан кейін экспорттаушы елге айналмақ. Өз бидайының құрамы ұн тартуға жарамсыздау болғандықтан Қазақстанның Орталық және Солтүстік облыстарынан ұн сатып алып отырған осы мемлекет соңғы жылдары бидай тартатын диірмендерді көбейтіп жіберді. Біздің Ауыл шаруашылығы министрлігі «бидайды көп мөлшерде егіп қойыппыз» деп жартысын қырманда шірітіп алып жатқанда ала топылы ағайын арзан бидайды толайым сатып алып, өз жерінде ұнға айналдырып, шетелге қымбат бағаға сатып, екі жеп биге шығып отыр.
Көкөніс, бау-бақша және нан мәселесін шешкен мемлекет енді мал өсіруді қолға алды. Кеденшілерден сұрау салғанда байқағанымыз, күніне жүздеген рефрижераторлар мүйізді ірі қара мен қойларды Өзбекстанға алып өтіп жатады екен.
«Біз қауіп еткеннен айтамыз» деген осы шығар. Төрт түліктің сыртқа өткеніне қуанып жүріп, жайылымға шығарар мал таппай қалып жүрмейік. Күншығыстағы көршінің тәбеті жақсы. Ортаңқол қаласының халқы Қазақстандағы барлық адамдардың санымен қарайлас. Сондықтан Ауыл шаруашылығы министрлігі «мал – жекенікі, сата ма, соя ма өзі біледі» деп кетпеннің сабынан қарауыл қарамай, төрт түліктің шекара асуына мониторинг жүргізіп отырғаны абзал болар еді. Рас, Қазақстанға сырт елдерден асыл тұқымды мал келіп жатыр. Тонналап ет беретін мүйізді ірі қаралар экспортқа бағытталған. Түйе деген түлік бар. Оның сүтімен ешқандай малдың сүті теңесе алмайды. Ғасыр дертіне айналған обыр, сусамыр ауруларына мың да бір ем. Түйе ең ащы шөптерді қорек етеді. Ал антибиотиктердің улы, ащы шөптерден жасалатынын ескерсеңіз, түйе сүтінің қасиетін біле беріңіз. Бүгінде денсаулығына дәру іздеген әлем халқының назары түйе сүтіне ауып отыр. Ғұмырында түйені зообақтан көріп келген Қытай мемлекеті түйе сүтін көп тұтына бастады. Түркістан қаласында жылына түйе сүтінен жүз тонна ұнтақ дайындайтын зауыт ашты. Қытай елінен бөлек, Еуропа елдерін жарылқамақ. Өзбекстан Қызылорда облысынан түйе сатып алып жатыр. Алдағы үш жылдығын ойлайтын ағайын Ойсылқара тұқымына бекерден-бекер құсы түсіп отырған жоқ.
Соңғы уақытта Қазақстан нарығында ет қымбаттап кетті. Солтүстік Қазақстан облысынан «Хабар» арнасына берген сұхбатта базарда ұсақ малдың сатылуы тым азайып кеткені айтылды. Содан туған ой, экспорттық әлеуетіміз артты деп мал сатудың қызығына түсіп кетпейік дегендік еді. Сайын даламызды төрт түлікке толтырып алып, артығын сатсақ жөн. Мал басын тиісті деңгейге көтеру керек. Сатудың мөлшері мемлекет тарапынан белгіленбесе, жылқышы құрығын, шопан таяғын ұстап қалуы кәдік.
Қызылорда облысы
