Барлығымызға белгілі, былтырдан бері Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Ұлттық домбыра күні халықтық мерекеге айналып келеді. Биыл Президент Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев елордадағы «Қазақ елі» алаңына барып, Ұлттық домбыра күніне арналған мерекелік шараны тамашалап, аталған мейрамның – барша халқымыздың ұлт руханиятына деген зор құрмет екенін, күллі әлем мойындаған мәдени құндылығымыз – домбыра күнімен құттықтай отырып, мектептерде домбыра үйрену сабағын енгізуге қатысты пікір білдірді. «Домбыра сабақтарын мектептерге енгізу қажет. Ұлттық құндылықтарымызды жастарымыздың санасына сіңіріп, насихаттау өте маңызды», деді Президент Қ.Тоқаев.
Осы ретте біз қазақ өнерінің жанашыры, музыка майталманы, «Халық мұғалімі» медалінің иегері, қазақша қайырсақ, Торғайдың қазағы – Сапарғали Ахметжанов есімді азамат жөнінде айтқымыз келеді. Бүгінде өнерді әркім қолжаулық етіп жатқаны өтірік емес. Ең қиыны, сол дүрмектің ішінде дара болмыс, таза таланттар көлеңкеде қала беретіні қиын. Біз тілге тиек етіп отырған Сапарғали Ахметжановтың тек домбыра тартып қана қоймай, ата-бабамыздан мұра болып қалған домбыра жасау өнерін дамытушы, домбыра тартуға жас бүлдіршіндерді баулуда атқарған істері аз емес екенін айтқымыз келеді. Баян, қобыз, флейтада еркін ойнайтын, саналы ғұмырының елу жылдан астам ең маңызды кезеңін халық шығармашылығына арнаған өнер адамы Сапарғали жайлы осы тұрғыда сөз қозғамақпыз.
Жалпы, мәдениет саласында жүргеніне жарты ғасырға жуықтаған жанды қалай танымаймыз деуіңіз де мүмкін. Басында айтқанымыздай, өнерге жарнамасымен емес, ар-намысымен келген жандар көбіне қарапайым келеді. Өзі айтқандай, Алаш арыстарының талайын тудырған текті топырақтың талантты азаматы қазаққа қылған қызметін көп бұлдамайтын болса керек.
Біз Сапарғали ағамен Нұр-Сұлтан қаласындағы Жамбыл Жабаев атындағы №4 мектеп-гимназиясында таныстық. Ағамыз дәл қазіргі уақытта аталған білім ордасындағы жасөспірімдерден құрылған халық аспаптар оркестрінің жетекшісі болып жұмыс істеп жүр екен. Жасы жетпістен асқан ақсақалдың өз қатарластары сияқты емес, жалықпай жас жеткіншектерге өнер ұстартып жүрген ыстық ықыласы мен шексіз ынтасы бізді бірден баурап алды. «Қостанай облысының Денисов, Федотов, Таран және Ақмола облысының Жарқайың, Сандықтау, Аршалы, Целиноград аудандарында қазақтың ұлт-аспаптар оркестрін құрдым. Осы жасқа жеткенше қазақ өнерінің дамуына тамшыдай болса да үлес қостым деп ойлаймын», деп қалды әңгіме арасында. Шынымен, жоғарыда тізбелеп отырған аудан, қалалардың аты орыс, ұлттық салт-санасы да кенжелеп келе жатқан жерлер екенін ешкім жасыра алмас еді. Сол ортаға домбыра сыныбын ашып, оркестр құру – таза ұлттық өнерге деген махаббаттан туғанына көзіміз жетті.
Кейіпкеріміз жайлы жылы лебіздер жетерлік, әрине. Әріптесі, Білім беру ісінің үздігі Ботагөз Дүбірбаеваның айтуынша, Тобыл-Торғай өңірі таланттарының бірі де бірегейі С.Ахметжанов атақты Нұрғиса Тілендиевтің дирижерлік курсынан өтіп, сол кісіден бата алған. «Бүгінде ағайдың бұрын еңбек еткен жерлері Аманкелді ауданының музыка мектебінде баян сыныбы, Бүйректал орта мектебінде музыка сыныбы С.Ахметжановтың атымен аталады. Сапарғали ағай өзінің еңбекқорлығымен, жеткіншектерді өнер әлеміне жетелеп, ұлтымыздың рухани өсуіне көп тер төгіп келеді», дейді Б.Дүбірбаева.
Биыл Президент әр мектепте домбыра сыныбын ашу керек деген тапсырма берген болса, Сапкең ол шаруаны осыдан жарты ғасыр бұрын бастап кеткені қайран қалдырады. Кейіпкеріміздің бүгінгі басшыларының бірі, директордың орынбасары Айгүл Сайлауқызының айтуынша, Сапарғали ағаның шәкірттері бұл күнде әр қиырда жемісті еңбек етіп жүр. «Ағайды 1999 жылдан бері танимыз. Білмегенімізді осы кісіден үйреніп келеміз. Нәтижесінде біздің мектептің домбыра оркестрі 2001 жылы «Халықтық ұжым» атағына ие болды. Биыл ол жаңа команда жасақтады. Қарамағында 42 бала домбыра үйреніп жатыр», дейді әріптесі, Ж.Жабаев атындағы мектеп-гимназиясы директорының орынбасары А.Сайлауқызы.
Зеренді балаларға арналған музыка мектебінің директоры Гүлшат Молдабаева да Сапарғали Ахметжановқа 1974 жылдан бері шәкірт болғанын айтады. «Ол кезде 4-сынып оқитын кезім. Сол жылы ағай бізге 26 жасында мұғалім болып келді. Өзім музыканттар отбасынан шыққандықтан ба, мәдени шаралардан қалмай ағайдың қасында жүрдім. Сапар ағай Сәлім Ізтілеуов, Роза Ибраева сынды әнші-күйшілерді және мені 1979 жылы Көкшетаудағы музыка колледжіне әкеліп түсірді. Сонда колледж директоры Манарбек Бексейітовтің: «Әке-шешесі емес, музыка мұғалімінің балаларды өзі оқуға түсіруге алып келгенін бірінші рет көруім» дегені бар. Өмірімде Сапарғали Ахметжановтай кәсіби маманға жолыққаныма ризамын», дейді ағынан жарыла адал шәкірт.
Сапкең домбыра айналасын шиырлап қана қоймай, қазіргі уақытта ең өзекті тақырып «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында шәкірттерін қасына ертіп Қазақстан бойынша Алматы, Қарағанды, Нұр-Сұлтан қалаларында мәні бөлек мәдени шаралар ұйымдастырып келеді.
Сапарғали Ахметжанов 2017 жылы «Целиноград ауданының Құрметті азаматы» атағын алған екен. Әрине ол марапат өнер адамының түгел қабілетіне берілген баға емес. Біз бұл ретте С.Ахметжановты «100 жаңа есім» жобасына қатысып, сол байқаудан үздік шыққанын қалар едік. Себебі Сапарғали жұмысын алға шығару арқылы біз қаншама ғасырлар бойы көздің қарашығындай аман сақталып келген ұлы өнер – домбырадан шыққан сиқырлы күй мен сазды ұлттық әуенге жан бітірер едік. Сол арқылы дәстүрлі мектеп дәріптеліп, кемел келешектің кілтін қолымызға ерте алатынымызды ұғынар едік.
