ҚР Қаржы министрлігі адал бәсекелестікті ынталандыру, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендету және мемлекеттік сатып алулардың ашықтығын арттыру, сондай-ақ сатып алынатын тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің және әлеуетті өнім берушілердің біліктілігі сапасын арттыру бойынша жұмыстар жүргізуде.
«Адал бәсекелестікті ынталандыру шеңберінде біздің міндетіміз - бір көзден сатып алу үлесін азайту. Бұл мәселені шешу үшін 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап өткізілмеді деп танылған сатып алулар бойынша бір көзден сатып алу шартын жасасу мүмкіндігі жойылды. Нәтижесінде өткізілмеді деп танылған сатып алулар бойынша бір көзден мемлекеттік сатып алу үлесінің 2018 жылғы 51,3% - дан 2019 жылдың 7 айында 7% - ға дейін азаюы байқалады, бұл 283 млрд теңге сомасында мемлекеттік сатып алулар қорытындылары бойынша үнемдеуге әкелді», деді Руслан Бекетаев.
Мемлекеттік сатып алулардың сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендету және айқындығын арттыру шеңберінде мемлекеттік сатып алулар жүйесін толық электронды форматқа көшірілуі аяқталды.
«Мемлекеттік сатып алулар туралы Заңға жаңа түзетулерде электрондық дүкен арқылы сатып алудың жаңа бәсекелестік тәсілін енгізу ұсынылады, ол арқылы ұсақ тауарларды сатып алуға тез және ыңғайлы болады. Сондай-ақ, сатып алулар процессін жеделдету мақсатта негіздемелік келісімдерді пайдалана отырып сатып алудың жаңа тәсілін - конкурс енгізу жоспарлануда, ол сатып алуды орта есеппен алғанда 3-5 күнге дейін, 45 күннің орнына жүзеге асыруға мүмкіндік береді», деді вице-министр.
Негіздемелік келісімдердің артықшылықтары сатып алуды ұйымдастыруға арналған әкімшілік шығыстарды және сатып алу процесіне жұмсалатын уақытты үнемдеу болып табылады.
Теріс пайдаланушылықты төмендету мақсатында ағымдағы жылдың соңына дейін мемлекеттік сатып алу порталында жұмыс тәжірибесінің «электрондық депозитарий» жаңа функционалы іске қосылатын болады, өйткені Мемлекеттік сатып алудың 80%-ын құрылыс және қызмет көрсету құрайды, онда жеңімпазды анықтаудың негізгі өлшемі жұмыс тәжірибесі болып табылады. Бұл функционал жұмыс тәжірибесін автоматты түрде есептеуге мүмкіндік береді. «Электрондық депозитарийді» енгізу шартты жеңілдіктерді айқын есептеуді жасайды және дұрыс емес мәліметтерді беру проблемасын шешуге көмектеседі.
Р. Бекетаевтың айтуынша, сатып алу рәсімдерін автоматтандыру бизнестің іссапар, пошта, кеңсе және өзге де үстеме шығындарға арналған шығындарын мемлекеттік сатып алу бойынша келісімшарттарды жасауға және келісуге байланысты айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік берді. Жыл сайын 1 млн-нан астам келісімшарт жасалатынын ескере отырып, ең өрескел есептеулер бойынша бизнесті үнемдеудің жалпы сомасы шамамен 10 млрд теңгені құрауы мүмкін.
Сонымен қатар, 100% автоматтандыруды банктік кепілдіктер беруді 2019 жылдың 7 айында 70 мың электрондық банк кепілдігі берілді. Бұл тапсырыс берушілерге банктік кепілдіктердің шынайылығына алаңдамауға, ал әлеуетті өнім берушілерге өтінім беруді айтарлықтай тездетуге және жеңілдетуге мүмкіндік берді.
Цифрландыру сондай-ақ шамамен 1,7 млн сатып алу рәсімдерін мониторингілеуге мүмкіндік беретін онлайн бақылауды енгізуге көмектесті, ал 2015 жылы оны енгізгенге дейін бақылаумен тек 109 мың рәсім қамтылды.
Бұл бұзушылықтардың айтарлықтай төмендеуіне алып келді, бүгінгі күні мемлекеттік сатып алудың 2%-ында ғана бұзушылықтар анықталуда, бұған дейін әрбір үшінші мемлекеттік сатып алу бұзушылықтар болған. Сонымен қатар, веб-порталда мемлекеттік сатып алу нәтижелеріне электрондық шағымдану мүмкіндігі енгізілген. Енді, мемлекеттік сатып алуға шағым беру, оның мәртебесі мен нәтижесін үйден шықпай, веб-портал арқылы көруге болады. 2019 жылдың 7 айында 17 мың шағым келіп түсті, бұл 2014 жылы 2 мыңға жуық.
Бұл өсім, соның ішінде мемлекеттік сатып алуды бұзудан заңсыз пайда көретін кәсіби шағымшылардың пайда болуымен байланысты.
Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау аясында Қаржы министрлігі мемлекеттік сатып алуларды орталықтандырудың жаңа моделін пысықтауда. Бүгінгі таңда республикада мемлекеттік сатып алудың жыл сайынғы орташа көлемі 3,2-3,5 трлн теңгені құрайды.
