Алматыдағы Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясының Үлкен залында белгілі жазушы, журналист, қоғам қайраткері Балғабек Қыдырбекұлының 90 жасқа толуына арналған салтанатты жиын өтті.

Тәуелсіздікке дейін, сонау «ұлы» деген сөзді «ұлтшылдық» деп түсінетін кеңестік кезеңнің өзінде-ақ ұлттық намыстың алдаспаны болып жарқылдап, қоғадай жапырған тегеурінді темір жүйеге ішкі қарсылығын «Қыдырбекұлы» деген атпен қаймықпай білдірген танымал қаламгерге тағзым 90 жылдығымен байланысты өріс алды. «Социалистік Қазақстан» газетіне қатардағы тілші болып келіп бас редакторға дейінгі барлық қызмет сатысынан өткен, Жоғарғы Кеңеске екі мәрте депутат, Қазақстан Журналистер одағының төрағасы болған, талай журналисті тәрбиелеп шығарған ұстаздың есімін ұлықтау шарасын Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен Мемлекеттік филармония мен Қазақстан Композиторлар одағы ұйымдастырды.
Халқымызды Қарасай, Қазыбек, Наурызбай секілді тарихи тұлғалармен табыстыруда бір адамдай тер төккен Б.Қыдырбекұлының еңбегін елі әлі ұмыта қойған жоқ. Дербестіктің дәмін жаңа татып тұрып «Жер сатуға болмайды, сақтан, жұртым!» деген де шындықтың жүзіне тура қарап өткен қазақтың қайсар ұлы болатын. Еліне адал перзентке ұлағатты құрмет көрсету – тірілердің парызы. Мәдениет және спорт министрі Ақтоты Райымқұлованың құттықтауын Құрманғазы атындағы ұлттық консерваторияның ректоры, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Арман Жүдебаев оқып берді. Бүгінде жасы 100-ге келген ел газеті «Егемен Қазақстанмен» етене байланыста, құрдас болып қанаттасып ғұмыр кешкен Балғабек Қыдырбекұлының 90 жылдық торқалы тойына бас басылымның басқарма төрағасы Дархан Қыдырәлі де сахнадан өз жүрекжарды лебізін жолдады.
Кеште Балғабек Қыдырбекұлы мен Балнұр Қыдырбектің шығармалары орындалды. Салтанатты кеш Қазақстан Композиторлар одағының төрағасы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Балнұр Қыдырбектің сүйікті әкесінің аруағына бағыштап жазған «Балғабек» атты симфониялық күйімен ашылды. Дирижер Мүсілім Әмзенің жетекшілігімен Мемлекеттік симфониялық оркестр сүйемелдеген шығарма әкеге деген сағыныш пен аңсауды сахнадан төгілітіп тұрғанда, талай адамның көкірегінде Алатаудың бекзада Балғабегінің бейнесі күлімсіреп қайта оянғандай күй кешті.
Балғабек Қыдырбекұлы аға басылымға басшылық жасауымен бірге, өткір-өткір фельетондар, сын-сықақ, сатиралық шығармалар жазған, «Ешкімге айтпа», «Шайтанның шатағы», «Қара сандық», «Маздаған шырақ», «Ұрының еншісі», «Ақпа құлақ», «Ақымақтың миы» секілді бірнеше жинақтар шығарған. Жазушы шығармашылығынан басты орын алатын оның осы сатиралық сипаттағы шығармаларын орайымен еске алып, салтанатты кеште сәтімен пайдаланылғаны кештің ұтымды тұсы болды. Талай сахна саңлағын шыңдап жүрген белгілі драма шебері Ерғалым Төкеев орындаған қысқа интермедиядан Б.Қыдырбекұлының бодан болып жүрген кездегі құлдық сана көрінісін қалай әжуалағаны көрінді. «Алғаш мені басшы қызметке ұсынғанда, осы омалып қалған «овты» алмағаныма да қораға түскен ұрыдай кінәлі болғаным бар. Орталық Комитет бюросында «Мынау қазақ газетінің қалай редакторы болмақ, әзербайжан емес пе?» деп сол кездегі хатшының бірі Мельник қойып қалған. Сонда қазақ атымен өскен, «білгір» қазақтың бірі: «Жоқ, бұл ядовитый деген сөз» деп жібергені. «Улы редактор болады десеңші» деп күлді басқалары. Жанындағыдан түсінік алған Мәскеуден келген бастық бір көзін аса қарап, бір көзін баса қарап «бұдан ұлтшылдық исі шығып тұрған жоқ па»?» деп едірейіп-әкірейіп шыға келді. Сөйтіп бюродан белі кеткен жылқыдай қиралаңдап зорға өттім...». Айғайлап айта алмайтын тар заманда азаматтық үнін сыналатып сатираға сыйдырған әдебиет сайыпқыраны нағыз ұлтшыл, ұлтжанды ұл екенін ешқашан бүгіп қалмаған. Бәрін де бір тарының қауызына сыйдырған кеңестік кезеңнің өзінде ноқтаға басы сыймай тегіндегі «ов» деген жалғаудан бас тартқан мұндай батыр мінездің барлық буын мен ұрпаққа бірдей жарасымды болатынын салихалы кештің тағылымы анық ұғындырды.
Композитор Балнұр Қыдырбектің «Қалқаман-Мамыр» операсынан «Мамыр» ариясын орындаған Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Гүлзат Дәуірбаеваның, «Көкенай» ариясын шырқаған Ілияс Артығалиевтің, «Қалқаман» ариясын әуелеткен Дархан Жолдыбаевтың диапазоны кең дауысы зал ішін керней, әр кеудеге мөлдір шық болып қонақтап жатты. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Мүсілім Әмзе дирижерлік ететін Мемлекеттік симфониялық оркестрі, сондай-ақ көркемдік жетекшісі және бас дирижері Б.Демеуов басқаратын Б.Байқадамов атындағы хор каппеласының өнері де қаламгерге арналған кештің көркемдігін арттыра түсті.
Б.Қыдырбектің күрделі симфониялық шығармаларының бірі «Реквием», сөзін ақын Тұманбай Молдағалиев жазған осы «Реквиемнің» V-ші бөлімі «Et resurrexit – Балғабекті» Абай атындағы опера және балет театрының бір топ әртісінің академиялық орындауына көрермен дуылдата қол соқты.
Әр кештің өз ғибраты бар. Салтанатты жиынның көпшілікті риза етіп, рухын оятқан әсерлі көріністерінің бірі – деректі фильм таспасынан Балғабек Қыдырбекұлының қайраткерлік қасиетін айғақтай түсетін 1992 жылдары Жоғарғы Кеңестің депутаты болып жүрген кезінде айтқан сөзін бүгінгі күн тұрғысынан ерлікпен пара-пар бағалауға болатындай. Азаттықтың ақ таңының енді ғана сібірлеп атып келе жатқанына қарамастан, Парламент төрінен ел мен жердің тағдырына алаңдап, қарағайға қарсы біткен бұтақтай азаматтық ойын ашық білдіруі оның тілін тек шындық үшін төсейтін турашылдығының дәлелі іспетті. «Құрметті депутаттар! Көрші мемлекеттер «Өзбекстан Республикасы», «Қырғызстан Республикасы» деген атауды қалап алды. Осы тұрғыда біздің мемлекетіміздің Қазақстан Республикасы деп аталуы туралы ұсынысына көңілім жатпай тұр. Себебі былай. Басқаны қойғанда ондаған жылдар бойы өзіміздің бауырымыз болып саналып келген одақтас республикалар тұрғындары да Қазақстаның не, Қырғызстаның не, Тәжікстаның небәрі бірдей болып, ажырата алмайтын. Америка Құрама Штаттары мен Еуропа елдері бізді әлі де Россия бөлшегі ретінде қарайтыны жасырын сыр емес. Кімнің кім екенін білмей, бәрімізді шатастыратыны күмән туғызбайды. Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Қазақстан, Түрікменстан, тағы Ауғанстан мен Пәкістан, Үндістан бар, СУАР дейтін Шығыс Түркістан, өзін Аястан дейтін Армения бар... Өркениетті мемлекеттермен тереземіз тең болсын десек, мемлекет атауын нақтылы қоюдан бастайық. Бес ғасыр бойы ежелгі атауымыз Қазақ хандығы болды. Осыған сүйеніп, елімізді «Қазақ Республикасы» дейік. Қазақ – мемлекет негізін қалаған ұлт атауы, ал республика – мемлекеттің Конституциялық құрылысының белгісі» дейді тәуелсіздік енді ғана тәй-тәй басқан тар уақытта азаматтық ірілікпен атой салып.
Бар саналы ғұмырында қара сөзге қамшы басып, қазақы болмысына қылау түсірмей өткен ардақты ұл Балғабек Қыдырбекұлы сол Жоғарғы Кеңестің төрінен «министр мырзалар, міндеттеріңізді адал атқарып, нандарыңызды адал жеңіздер» дейтін атақты сөзімен алқалаған жұртына жақсы заманның жалғыз ғана кепілі ұлтын сүйіп, еліне қалтқысыз қызмет қылу екенін тұңғиығы терең жанарымен білдіріп, мазмұны терең, мағыналы кешінің жып-жылы әсерімен шығарып салды.
АЛМАТЫ
Алматыда қосымша жұмыс орындары ашылады
Аймақтар • Бүгін, 15:44
Әлеуметтік-еңбек саласындағы қызметтердің 91%-ы цифрландырылды
Қоғам • Бүгін, 15:36
Жаттықтырушылардың кәсіби мерекесі 7 сәуірде атап өтілуі мүмкін
Спорт • Бүгін, 15:30
«Теңізшевройлдан» экологиялық заңнаманы бұзғаны үшін айыппұл өндірілді
Аймақтар • Бүгін, 15:23
Бір тәулік ішінде қар құрсауында қалған 132 адам құтқарылды
Қоғам • Бүгін, 15:18
Қазақстанда мүгедектігі бар адамдарға көмек көрсету үшін арнайы орталықтар ашылады
Қоғам • Бүгін, 15:08
Қазақстанда көші-қон саясатының жаңа тұжырымдамасы әзірленеді
Қоғам • Бүгін, 15:01
Шымкентте 1 сәуірден бастап оқушылар мен студенттер үшін қолма-қол төлем 100 теңге болады
Аймақтар • Бүгін, 15:01
Аймақтар • Бүгін, 14:56
Вакцинациядан кейінгі иммунитет, электронды паспорт жайлы не білеміз?
Аймақтар • Бүгін, 14:56
Аймақтар • Бүгін, 14:52
Алматылық студенттің ғылыми жобасы халықаралық байқауда бағаланды
Аймақтар • Бүгін, 14:41
Алматыда халықаралық форум өтті
Аймақтар • Бүгін, 14:27
Азаматтарға арналған үкімет өзінің кадрлар резервін жасақтайды
Аймақтар • Бүгін, 14:25
Сенат Үкімет сағатының қорытындысы бойынша 20-дан астам ұсыныс дайындады
Қазақстан • Бүгін, 14:09
Мемлекеттік хатшы Жамбыл ескерткішіне гүл шоғын қойды
Фотогалерея • Бүгін, 14:05
Батыс Қазақстанда жол апатынан 4 адам қаза тапты
Аймақтар • Бүгін, 14:00
Екі қазақстандық дзюдошы әлемнің үздік ондығына енді
Спорт • Бүгін, 13:40
ШҚО ауыл шарушылығы бойынша алдыңғы қатарда
Аймақтар • Бүгін, 13:21
Шығыс Қазақстанда 2100 орындық 3 мектеп салынып жатыр
Білім • Бүгін, 12:58
Экология вице-министрі жұмыс сапарымен Қызылорда облысында болды
Экология • Бүгін, 12:49
Сайын Мұратбетковтың әңгімелері ағылшын тіліне аударылды
Әдебиет • Бүгін, 12:41
Сенаторлар көлік қауіпсіздігі деңгейін төмен деп санайды
Парламент • Бүгін, 12:40
Елорда әкімі оңалту орталықтарын кеңейту туралы айтты
Қоғам • Бүгін, 12:28
2020 жылы 13 мың этникалық қазақ көшіп келді
Қоғам • Бүгін, 12:24
«Antiparacraft-2021»: Студенттер жемқорлыққа қарсы квест өткізді
Аймақтар • Бүгін, 12:14
Алматыда армиялық қоян-қолтық ұрысынан Қарулы Күштердің чемпионаты аяқталды
Спорт • Бүгін, 12:04
Алматыдағы NIS Қамқоршылық кеңесінің отырысы өтті
Аймақтар • Бүгін, 11:57
Өнеркәсіптік саясат жөніндегі ведомствоаралық комиссия құрылады
Қазақстан • Бүгін, 11:56
Ш.Қалдаяқовтың өмірі жайлы мюзиклдің премьерасы өтеді
Театр • Бүгін, 11:54
Түркия туристер үшін ПТР-анықтама талабын ұзартты
Әлем • Бүгін, 11:53
«Рақымшылық жасау туралы» заң жобасы талқыланады
Қоғам • Бүгін, 11:51
Алынған зейнетақы жинақтарынан жеке табыс салығы қалай ұсталады?
Қаржы • Бүгін, 11:39
Дәрігер болу үшін – жүректілік пен мейірім керек
Медицина • Бүгін, 11:32
Шымкентке биыл 330 млрд теңгеден астам инвестиция тарту жоспарлануда
Аймақтар • Бүгін, 11:25
«Nur Otan»-ның Партиялық бақылау комитетінің төрағасы тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 11:21
Алматыда мектепке дейінгі білім берудің өзекті мәселелері бойынша кеңес өтті
Аймақтар • Бүгін, 11:19
СҚО ПД бастығы халықпен кездесті
Аймақтар • Бүгін, 11:17
Бейбіт Атамқұлов қорғаныс-өнеркәсіп кешені кәсіпорындары қауымдастығының өкілдерімен кездесті
Экономика • Бүгін, 11:11
Банк тонамақ болған күдіктілер ұсталды
Оқиға • Бүгін, 11:04
Сенаторлар көлік қауіпсіздігі деңгейін төмен деп санайды
Қазақстан • Бүгін, 11:00
Елімізде сұйытылған газдың бағасын уақытша реттеу тоқтатылады
Қазақстан • Бүгін, 10:57
Парламентаризм институтының директоры тағайындалды
Тағайындау • Бүгін, 10:39
Мемлекет басшысы Kaspi.kz компаниясының негізін қалаушыларды қабылдады
Президент • Бүгін, 10:36
Сирек кездеседі, бірақ жалғыз емес: Орфандық аурулар туралы не білеміз?
Медицина • Бүгін, 10:32
Шетелден келген жолаушылардан коронавирус анықталған жоқ
Коронавирус • Бүгін, 10:30
Нұрлан Нығматулин: Мәжіліс депутаттары тауар белгілері туралы халықаралық келісімді қарайды
Парламент • Бүгін, 10:21
Ана мен баланы әлеуметтік қолдауға қанша қаражат бағытталды?
Қоғам • Бүгін, 10:17
Кәсіпкерлерді сыбайлас жемқорлықтан қорғау мәселесі талқыланды
Қоғам • Бүгін, 09:58
Алматыда Крылов атындағы балалар кітапханасы жаңартылды
Аймақтар • Бүгін, 09:56
Қытайға бару үшін виза беру мүмкіндіктері талқыланды
Қазақстан • Бүгін, 09:41
Бүгін Нұр-Сұлтан және Көкшетау қаласының оқушылары қашықтан оқиды
Білім • Бүгін, 09:34
Шымкенттік ұстаз «даму» қоры арқылы оқу орталығын дамытқан
Білім • Бүгін, 09:30
Қазақстандықтар наурыз айында қанша күн демалады
Қазақстан • Бүгін, 09:28
Ахметжан Есімов БАӘ-нің әл-ауқат қорының басшылығымен кездесті
Экономика • Бүгін, 09:23
Бос жұмыс орындарының жәрмеңкесі өтті
Аймақтар • Бүгін, 09:21
Коронавирусқа тағы 51 адам шалдықты
Коронавирус • Бүгін, 09:18
Қазақстан-Қытай арасындағы консулдық консультациялардың 19-шы отырысы өтті
Саясат • Бүгін, 09:17
ҰБТ тапсыру ерекшеліктері «Ашық есік» күнінде талқыланды
Білім • Бүгін, 09:16
«Өрлеуде» инклюзивті білімге арналған курс ұйымдастырылды
Білім • Бүгін, 09:12
Астана мен Ақмола облысындағы оқушылар қашықтан оқиды
Білім • Бүгін, 09:08
Тоғызқұмалақ турнирі қаһарманға арналды
Аймақтар • Бүгін, 08:43
COVID-19: Сыры қашан ашылар?..
Коронавирус • Бүгін, 08:35
Медицина • Бүгін, 08:34
Оқу үдерісін қазақшалауға қосқан үлесі зор
Білім • Бүгін, 08:32
Жақсылық жасасаң, ауылыңа жаса
Медицина • Бүгін, 08:31
Көмбедегі көне күй күмбірлейді
Өнер • Бүгін, 08:27
Қазақстан • Бүгін, 08:26
Руханият • Бүгін, 08:25
Ұқсас жаңалықтар