Айгүлдің ақырғы амалы
Бостандық – болашағы бұлыңғыр елді мекендер санатына енгізіліп, тарап кету қаупі туған ауыл. Он бір жылдық мектепте болуға тиіс 81 оқушының саны екі есеге дейін азайып, отбасылар басқа жаққа көшудің қам-қарекетіне кіріскен. Не істемек керек? Жауабы қиын жалғыз сауал білім үйінің директоры Айгүл Сарбасованы да қатты ойландырды. Ұжыммен ақылдаса келіп, тосын шешім қабылданды. Әр мұғалім жақын маңайда тұратын туған-туыстарының, дос-жарандарының, құда-құдағиларының балаларын тартуға барынша күш салу керек деген пәтуаға келді. Содан жазғы демалыс кезінде ел-елді аралау, жағдайды түсіндіру, үгіттеу, сөйтіп «оқушы жинау науқаны» басталып кетті. Бір қызығы, амалсыздықтан, мәжбүрліктен туған игі қадам өз жемісін береді деп ешкім күтпеген болу керек. Кейін бұл бастама жыл сайынғы дәстүр ретінде орнықты.
– Бірде маған астаналық кәсіпкер әйел хабарласып, жалғыз ұлын бізде оқытқысы келетінін айтты. Шыны керек, төбемнен жай түскендей болды. Сенер-сенбесімді білмедім. Келісілген уақытта баласын алып келді. Жігер Ғалымов деген. Сабаққа өте алғыр, зерек болды. Оқуды осында тәмамдады. Қазір Нұр-Сұлтан қаласында медколледждің студенті. Павлодардан Айгүл Халықова оқыды. 6-сыныптан кейін Назарбаев зияткерлік мектебіне түсті. Айта берсе, мұндай мысалдар аз емес. Тимирязев, Мамлют, Жамбыл аудандарынан да келіп оқиды. Былтыр «Уақытша баспана» бағдарламасы енгізілгелі жағдайымыз тіпті түзелді. 12 отбасына ай сайын субсидия түрінде жәрдемақы төленеді, – деді әңгіме барысында Айгүл Сарбасова.
Біз облыста бірінші болып қолға алынған іс-тәжірибемен танысуға келгенде ұлағатты ұстаз Мәжит Мүрсәлімовтің 100 жылдық мерейтойы аталып, ескерткіш-тақта орнатылып жатыр екен. Облыстың құрметті азаматтары Болат Сағындықов, Ғазез Есмұқанов, Республиканың еңбек сіңірген әртісі Асылболат Ысмағұлов, самбо күресінен әлем, Еуропа чемпионы Мақсат Нүсіпов – осы мектеп түлектері. 2004-2019 оқу жылдарында 4 алтын белгі, 10 үздік аттестат иегері шыққан. Олардың 9-ы жоғары оқу орындарын қызыл дипломмен аяқтап, «Болашақ» бағдарламасы арқылы оқуларын жалғастырған. «Серпін» бағдарламасы аясында білім алған Гүлжайна Пірімбетова мен Махамбет Алдаберген «Дипломмен – ауылға!» бағдарламасы бойынша осында келген. Түбі қызылордалық Гүлжайна республикалық «Үздік педагог» онлайн олимпиадасына қатысып, екінші дәрежелі дипломмен марапатталған. Болгарияда өткен халықаралық ғылыми конференцияға ұсынған «Үштілді білім беру» атты әдістемелік мақаласы топтама жинаққа еніп, арнайы сертификатқа қол жеткізген. Мектепте «Толқын» вокалды тобы, тоғызқұмалақ, бесасық, шахмат, күрес үйірмелері жұмыс істейді.
Қазір мұнда өзге ұлттың балалары да мемлекеттік тілде білім алады. Соңғы үш жылда 9 отбасы басқа жақтан қоныс аударған. Бұл отбасылардағы 40-тан астам бала шағын орталыққа, даярлық тобына, 12 адам мектепке тұрақты жұмысқа орналасты. Осылайша сырттан көшіп келген ағайындар арқылы да оқушылар саны едәуір көбейді.
«Сенім» ЖШС-нің директоры Зәпкен Шаяхин Арыс қаласынан көшіп келген Ержан Әбдиевті өз қамқорлығына алған. Әйелі мектепте, өзі шаруашылықта еңбек етеді. Үйелменді-сүйелменді 5 баласы бар. Біз осындай көп балалы отбасыларға, механизатор, тракторшы, жүргізуші мамандықтарына зәруміз, – дейді серіктестік жетекшісі.
Келесі жылы ауылға сапалы ауыз су жеткізіліп, әр үйге дейін тартылмақ. Тек кең жолақты интернеттің мектепте ғана қолданылатыны жақсы бастамаларға көлеңке түсіріп тұрған тәрізді.
Ағайындылардың асқақ арманы
Ерлік – бірнеше озық жобалардың авторы. Алғаш өңір жұртшылығына ұлттық тілдегі «Жайдарман» көңілді тапқырлар клубы арқылы танылса, кейін «QymysFest» фестивалін ұйымдастырды. «Ботай» ұлттық ойынын заман ағымына орай өзгеше нақышта жаңғыртып, республикалық сайысқа айналдырды. Бір жағынан «Қызылжар» жастары» қоғамдық бірлестігіне жетекшілік етеді. Ізденімпаз жас бүгінде М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде оқытушылық қызмет атқарады. Былтыр Ерлік, Манарбек және Дидар Мұхамеджановтар «Ауылым – алтын бесігім» бағдарламасы аясында туған алтын ұяларын сақтап қалу, отбасы санын көбейту жөнінде бастама көтеріп, азаматтық борышын, перзенттік парызын өтеуге білек сыбана кірісті. Өздері құралыптас Мамлют ауданының әкімі Руслан Аңбаевпен бүкпесіз сырласып, бизнес-жоспарларымен бөлісті. Жаңа үйлер салу туралы ұсыныс жергілікті билік тарапынан қолдау тапқаннан кейін алғашқы үйдің қабырғасы қаланып, тұрғызылды. Екінші үй де дайын болды.
– Жақсы істің ұйытқысы да, бастамашысы да – Ерлік. Өзі Петропавлда, інілері Нұр-Сұлтанда тұрса да, ала жаз бойы ауылда еңбек етіп, құрылыспен айналысты. Келесі жылғы жобалары тіпті ауқымды. «Оңтүстіктен – Солтүстікке!» бағдарламасы шеңберінде 10 үй тұрғызбақ, – деді бізге аудан әкімінің орынбасары Алмагүл Рамазанова. Оның айтуынша, бұл баспаналар жергілікті биліктің есебіне алынып, оңтүстік өңірлерден келген қоныстанушыларға беріледі. Ауыл әкімі Берік Есімұлы Түркістан облысынан 4 отбасыны күтіп отырғандарын, олар үшін жұмыс та, баспана да әзір екенін жеткізді.
Бүгінде Бостандық ауылында 73 отбасы түтін түтетіп отыр. Олардың арасында Жамбыл облысынан келген 8 дүнген отбасы бар. Енді бірі Арыс қаласынан ат басын бұрса, бірі Қытайдан келген Әният Садыржан. 2012 жылы Қазақстанға оралған ол Алматы, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан облыстарында тұрды, соңғы аялдаған жері – Мағжан елі. Осында біржола орнығып қалмақ ниетін жасырмайды. Үймен, басқа да әлеуметтік көмектермен қамтамасыз етілген. Келіншегі Сәбира мектепте жұмыс істейді. Бес баланың төртеуі мектепке барады. Біржолғы жәрдемақыға 2 сиыр, 4 торпақ сатып алыпты. Екі гектар алқапқа картоп егіпті, келесі жылы қырыққабат өсірмек ойы бар.
Әният бізбен қоштасарда өзінің шақыруымен қайынжұрты жағынан 4 отбасы көшіп келетінін көтеріңкі көңілмен айтып қалды. Көкейінде жүрген бір өтінішін де ортаға салуды ұмытпады. Сөйтсе нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламаның екінші бағыты аясында «Бастау бизнес» кәсіпкерлік негіздерін оқыту жобасы бойынша қысқа мерзімді курсты бітіргенмен жеке ісін аша алмай жүрген көрінеді. Оны ауыл әкімі де растады. Жалпы құны 5,5 миллион теңге тұратын екі жылыжай сатып алмақ болғанымен, банктер 11 миллион теңгелік кепіл талап етіпті.
«Ата-баба жеріне не аламыз деп емес, не береміз деген үкілі үмітті желбіретіп келдік. Масылдық пиғылдан аулақпыз. Тек аяқтан тік тұрып кету үшін қолтықтан ептеп демеп жіберсе, қалғанына қамшы салдыртпас едік», дейді жаңа жылда жаңаша қадам жасауды мақсат етіп отырған бауырымыз.
Солтүстік Қазақстан облысы,
Мамлют ауданы
