Салыстыру үшін айтсақ, өткен жылы Талдықорған қаласы бойынша тіркелген қылмыстардың саны 17,9 пайызға төмендеген. Яғни, арғы жылы 4443 қылмыс оқиғасы тіркелсе, 2019 жылы бұл көрсеткіш 796 жағдайға азайып, 3647 қылмыс жасалған. Бірақ мамандар қаладағы қылмыс статистикасының төмендеуін қылмыскерлердің ізгіленуінен емес, тәртіп сақшыларының бұрынғыға қарағанда сергек әрекет ете бастауымен байланыстырады.
Бұл әрине қуанарлық көрсеткіш. Алайда, осы Талдықорған қаласына жақын маңда орналасқан аудандардағы ұрлық-қарлық, бұзақылық көбейіп отыр екен. Мысалы, Ескелді ауданындағы қылмыстық ахуал қалыпты болмай тұр. Облыс орталығына тиіп тұрған ауданда өткен жылы заң бұзушылық деңгейі 2 пайызға ғана төмендеген. Ал бұл ауданда 2019 жылы 509 қылмыс тіркеліпті. Айтпақшы, Ескелді ауданы тұрғындарының жағдайы көршілес Көксу ауданының ел-жұртына қарағанда көш ілгері сияқты. Әсіресе Көксу ауданының орталығы Балпық би ауылындағы жағдай сын көтермейді.
Облыстың бас қаласынан 18 шақырым ғана қашықтықта жатқан Балпық би ауылында қылмыс азаймай тұр. Өткен жылы алақандай ауылда 275 қылмыс тіркеліпті. Бұл бүкіл аудан бойынша болған одағай әрекеттердің 62,2 пайызын құрап отыр. Әрі қоғамдық қауіпсіздікке қатер төндірген қылмыстың отыз екісі әлі күнге дейін ашылмапты.
– Өткен жылы қылмыстың алдын алу, ашу және қоғамдық орындарда тәртіпті нығайту барысында жоспарлы түрде іс-шаралар жүргізілді. Нәтижесінде, бүгінгі таңда аудан бойынша қылмыс былтырғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 50 жағдайға төмендегені байқалады. Қылмыстың ашылу деңгейі 89,3 пайызды құрады. Ең күрделі жағдай Балпық би ауылдық округінде сақталып, өткен жылы 275 қылмыс тіркелді. Ол ауданда тіркелген жалпы қылмыс санының 62,2 пайызын құрайды. Ауданымызда мал ұрлығы үлкен мәселе болып тұр, – дейді Көксу ауданының әкімі Алмас Әділ.
Осы орайда Көксу аудандық полиция бөлімінің бастығы, полиция подполковнигі Рамиль Гимадиевқа хабарласқан едік. Тәртіп сақшысы өңірдегі қылмыспен күрес және мал ұрлығының ашылуы жайында жаңа деректерді жария етті. Мәселен, жыл басынан Айнабұлақ, Көксу бекеттері және Балпық би ауылдық округі аумағында жасалған мал ұрлығы жедел ашылған. Қазір қолға түскен қылмыстық топ мүшелері уақытша ұстау изоляторына қамалып, тергеп-тексеру амалдары жүріп жатыр. Жалпы, Көксу ауданында мал ұрлығының алдын алу жұмыстары мен барымташылардың жолын кесу жұмыстары күшейтілген.
– Қылмыс санын азайту үшін заңдар қатайды. 2019 жылдың соңында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев қылмыстық заңнаманы жетілдіруге арналған заңға қол қойды. Кейбір қылмыстарға жаза ауырлады, айыппұлдар өсті. Мал ұрлығына қатысты бөлек бап болады. Енді бұл қылмыс бойынша «теріс қылық» пен «орташа ауыр қылмыс» деген анықтама болмайды. Ал жазасы күшейтіліп отыр. Жазаның күшейтілуі ұрлықтың жолын кесуі тиіс, – деді Р.Гимадиев.
Сондай-ақ аудан орталығында қылмыстың алдын алу мақсатында «Мал ұрлығы», «Пәтер ұрлығы» деген атаумен профилактикалық шаралар өтіп жатыр екен. Мұнда полиция қызметкерлері тарапынан түнгі тексеру, бақылау жұмыстары күшейтілген. Нәтижесінде, қаңтар айында тіркелген қылмыстың басым көпшілігі жедел ашылған. Ауданның бас полицейі келтірген деректерге сәйкес, биыл қылмыстық оқиға дерегі өткен жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда 2 есеге азайып отыр. Мәселен, 2018 жылы орын алған қылмыстың 81 пайызы ашылса, бұл көрсеткіш 2019 жылы 89 пайызға жетті.
Жалпы, тәртіп сақшылары қылмысты ашумен ғана емес, оның алдын алуға да мән беруі тиіс. Ол үшін полиция мен тұрғындар арасындағы қарым-қатынас жариялы болуы шарт. Осы мақсатта аудандық полиция бөлімінде ашылған фронт-кеңсе тұрғындарға заңгерлік көмек көрсетіп отыр. Бұл жерге тұрғындар азаматтық алу, айыппұлды анықтау, қару-жарақ ұстауға рұқсат алу сияқты сұрақпен жиі жүгінеді екен.
– Полиция жұмысына қатысты айтылған сын қызметкерлердің жұмысын бағалауға, кеткен кемшіліктерді түзетуге оң ықпал етеді. Жалпы, қылмыстың алдын алу барысында біз үнемі бұқараға арқа сүйейміз. Сондықтан да тұрғындар назарына өткір мәселені ұсынып, қолдау күтеміз. Мысалы, мал ұрлығын дер кезінде ашу полиция қызметкерлеріне көп қиындық туғызады. Көп жағдайда тұрғындар ірі қараны ұзақ уақыт қараусыз жібереді де, малдың қай уақытта жоғалғанынан бейхабар болады. Полиция қызметкерлері өз тарапынан төрт түлік малды қараусыз қалдырмауды сұрайды. Тіпті мүмкіндік болған жағдайда мал басына электронды сырға орнатуды тәжірибеге енгізген дұрыс. Сондай-ақ пәтер ұрлығының тамырына балта шабу мақсатында көше мен үй ауласына бейнебақылау камераларын орнатуға да көңіл бөлу керек, – дейді Көксу аудандық полиция бөлімінің бастығы, полиция подполковнигі Рамиль Гимадиев.
Алматы облысы
