Алайда биыл бұл көрсеткішті еселей түсуге әлемді жайлаған пандемия қолбайлау болып тұр. Бірақ әрекетсіз береке келмейтінін ескерген жергілікті билік ауыл шаруашылығы саласындағы тауар өнімдерін арттыру бағытында бірқатар ауқымды жұмыстарды қолға алды.
Күні кеше шаһар басшысы Мұрат Әйтенов агросекторда тауар өнімдерін арттыру бағытында жұмыс жүргізіп жатқан ірі кешендер мен құс фабрикасының жұмысымен танысты. Ауыл шаруашылығы бағытындағы нысандарды аралау барысында қала әкімі Мемлекет басшысының «Егістіктен дүкен сөресіне дейін» ұсынысын іске асыру бойынша тауар өндірушінің өнімін делдалсыз нарыққа шығару үшін кәсіпкерге базарлар мен сауда орталықтарынан сауда нүктелерін ұсынуды айтты. Сонымен қатар дағдарыстан зардап шеккен кәсіпкерлерге жергілікті билік тарапынан тиісті қолдау көрсетілетінін атап өтті. Бүгінде көршілес Сайрам ауданы мал бордақылауда республикада көш бастап тұр десек қателеспейміз. Бір ғана Қарабұлақ ауылының өзінен шыққан ет өнімдері республикалық нарыққа ендеп кіріп кеткен.
Қалаға қарасты Сайрам елді мекенінің тұрғындары да осы артықшылықты тиімді пайдаланып келеді. Ең алдымен қала басшысы Сайрам елді мекеніндегі мал бордақылау және тауарлы сүт өнімін өндірумен айналысатын «Бәйтерек Агро» АӨК-не барды. Кешеннің жалпы аумағы – 300 гектар. Оның 14 гектарында қоражай орналасқан. Мұнда қазір 1300 басқа арналған ірі қара мал бордақылау алаңы мен 200 бас сауын сиыры бар. 10-ға жуық ет өнімі осында тапсырыспен дайындалады. Сондай-ақ тәулігіне 4 тоннаға дейін сүт өндіріп, құрт, сүзбе, айран секілді сүт өнімдерін жасайды. Бұдан өзге күніне 50 бас ірі қара малды союға мүмкіндігі бар. «Қазіргі таңда 60 адам тұрақты жұмыс істейді. Ал ауысым кезінде жұмысшылар саны 200-ге дейін көбейеді», дейді кәсіпорын басшылары.
Серіктестіктің жұмысына оң бағасын берген қала басшысы Шымкентте ауылшаруашылық бағытында кәсібін дамытқысы келетін азаматтарды «Бәйтерек Агро» агроөнеркәсіптік кешенінің жұмысынан үлгі алуға шақырды.
«2017 жылы жұмысын 50 бас ірі қара малмен бастаған шаруа қожалығы жүйелі жұмысының нәтижесінде бүгінде ірі қараны 1 мың басқа, ұсақ малды 2 мыңға жеткізіп отыр. Бұдан бөлек, жергілікті тұрғындарды тұрақты жұмыспен және қала тұрғындарын сапалы өнімімен қамтуда. Еселі еңбегінің нәтижесінде кәсіпкер жылына 50 млн теңге көлемінде табыс табуда», деді Мұрат Дүйсенбекұлы.
Алдағы уақытта «Бәйтерек Агро» АӨК басшылығы сүт өңдейтін зауыт пен ет комбинатын салуды жоспарлап отыр. Өз кезегінде, шаһар басшысы бұл мақсатқа жетуге әкімдік тарапынан барынша қолдау көрсетілетінін айтты.
«Елімізге шетелден импортталатын құс еті өнімдерінің орнын басатын бәсекелес бар ма?» деген сұрақ кез келген ел азаматын ойландыратыны анық. Егер сұраққа жауап берер болсақ, бірден «Шымкент құс» ЖШС-нің дайын өнімдерін ұсынар едік. Сапалы, бағасы қолжетімді өнім бүгінде ірі сауда орталықтарының сөрелерін жаулай бастады. Алдағы уақытта шеттен келетін құс еті өнімінің базарын тоқтататына сенім мол.
Отандық ет өнімдерін өндіру ісінің озаты атанған кәсіпорынға барған қала әкімі ондағы жұмыртқа және бройлер етін өндіру ісімен танысты.
Қазіргі таңда 320 адам тұрақты жұмыс істейтін фермада 600 мыңға жуық құс өсірілуде. Фабрикада жұмыртқа жинау және сұрыптау процестері автоматтандырылған жүйеде жұмыс істеп тұр. Заман талабына сай зоотехникалық, ветеринарлық зертханаларымен қамтылған. Құс фермасының қуаты жылына 105 млн дана жұмыртқа және 2 мың тонна бройлер құс етін өндіруге қауқарлы.
Қала әкімі төтенше жағдай кезінде сақтық шараларын барынша күшейте отырып, ірі кәсіпкерлік нысандардың жұмысын қайта бастауды мықтап қолға алды. Себебі ірі өндіріс орындары қаншама қала тұрғындарын жұмыспен қамтып отыр. Осыған орай, жуырда «Рахат-Шымкент» кондитерлік фабрикасының жаңа желісі іске қосылған болатын. Аталған кәсіпорынға арнайы барған қала әкімі Мұрат Әйтенов жұмысшылармен кездесіп, фабриканың қала өнеркәсібін дамытуда айрықша үлесі бар екенін атап өтті.
Жаңа желінің ашылуы өткен жылдың сәуір айында Шымкент қаласы әкімдігі мен «Рахат-Шымкент» ЖШС арасындағы серіктестік меморандумы нәтижесінде іске асырылған. Бұл жоба барысында Қазақстандағы үшінші мегаполистің өндірістік әлеуетіне 1,8 млрд теңге инвестиция тартылған. Сонымен қоса, жоба мемлекет тарапынан қолдау тауып, 90 млн теңге субсидия төленген. Жаңа желінің ашылуы арқылы 80 азамат жұмыспен қамтамасыз етіледі. Бұл фабрика бір сағат ішінде 1 тонна, бір жылда 3,5 мың тонна мармелад шығаратын болады. Фабрика заманауи құралдармен жабдықталған. Бүгінде 30 аталым бойынша 6 өнімнің түрі өндіріледі. 2019 жылғы көрсеткіш бойынша фабрикада 20 мың тонна өнім шығарылған.
Қақпа – қаланың айнасы
Жақында қала әкімі Мұрат Әйтенов Шымкенттің оңтүстігінен кіреберістегі көпірдің қасбетін өзгерту мәселесін мамандармен талқылады. Сонымен қатар Республика даңғылы бойында жүріп жатқан күрделі жөндеу жұмыстарының барысын қарап шықты.
Иә, көршілес Өзбекстан бағытындағы қақпаның сыртқы қасбеті ескіріп, жұпыны көрінетін. Қала қақпасының қонақтар үшін бірінші нүкте, айна екенін ескерген сала мамандары оңтүстік кіреберістің сәулеттік келбетін жақсарту үшін түрлі жобалар жасай бастады.
Қазіргі таңда мұнда әрлеу және жарықтандыру жұмыстары жүріп жатыр. Осы жылдың сәуір айында басталған күрделі жөндеу ісіне қазынадан 2 млрд 400 млн теңге қарастырылған. Шымкент қаласының Оңтүстік қақпасы саналатын даңғыл бойында жүріп жатқан бұл шаруалар «Береке» корпорациясына жүктеліпті. Қала әкімі мердігер компанияға атқарылатын істің сапасына аса назар аударуды тапсырды. «Республика даңғылындағы жөндеу жұмысының не үшін жүргізіліп жатқанын түсіндіре кетейін. Көптеген тұрғын бұл мәселеге сынмен қарауда. Байқасаңыздар, жолдың бөлу жолағының бір шетіне су қашырғыш құбырлар, екінші жағына лоток орнатылуда. Құбыр қойған себебіміз, оның үстіне веложол салынады. Сол себепті, асфальтты жаңбыр суы көбіне лотокқа қарай құйылатын етіп төсейміз. Жауын-шашын кезінде су сол арнаға құйылады да, жолды су басу қаупі болмайды. Бұл жүйені Байтұрсынов көшесінде байқап көрдік. Соңғы жауын кезінде жұмысы аяқталмаған екі аумақты қоспағанда мұнда су басу қаупі болған жоқ», дейді қала әкімі.
Айта кетерлігі, Республика даңғылының екі бағытында да 4 жолақты жол қарастырылған. Ұзындығы 5,2 шақырымды құрайтын көпір мен даңғылдың күрделі жөндеу жұмыстарына бүгінде 150 жұмысшы жұмылдырылған. Бұл шаруаны 2021 жылдың қыркүйек айында аяқтау жоспарланған.
Ал шаһардың әуежай аумағында құрылыс жұмыстары қарқынды. Заман талабына сай қаланың келбетін көрсететін сәулеттік жобаны көгалдандыру жұмыстары да назардан тыс қалмақ емес.
Шаһар басшысы әуежай аумағын абаттандыруға арналған жобалардың жүзеге асырылу барысымен танысты. Жоба бойынша жалпы 5 гектар аумақты абаттандыру қарастырылған. Онда жер қазу, абаттандыру, асфальт төсеу, жарықтандыру, автотұрақ салу, аялдамалар салу жұмыстары жүргізіледі.
Атқарылатын әр жұмысты мұқият тыңдаған қала басшысы өзінің ұсыныстарын енгізіп, мекеме басшылығына бірқатар міндет жүктеді. Халықаралық әуежай аумағында салынып жатқан жаңа жолаушылар терминалының аумағын абаттандыру жобасы бойынша жаңа терминал маңында 485 көлікке арналған автотұрақ салу басталды. Қазіргі таңда жер қазу жұмыстары жүргізілуде. Жобаны іске асыру барысында 485 көлікке арналған автотұрақ, оның ішінде мүмкіндігі шектеулі адамдарға арналған орын, автобустарға бөлінген жол, 9 қызметтік автотұрақ, автобустарға тұрақ салынады. Сонымен қатар екі ақылды аялдама, ұзақ уақыт тұрақтарға арналған 4 дана қалқа, 8 қоқыс жәшігі мен 8 орындық орнатылып, асфальтобетонды жолдың жүру бөлігін төсеу, жаяу жүргіншілер жолдарын гранит плиткаларымен қаптау, 14277 шаршы метр жерге көгал төсеу жұмыстары жүзеге асырылатын болады.
Шымкентті абат қалаға айналдыру үшін көгалдандыру жұмыстары да кезеңкезеңімен қолға алынуда. Атап айтар болсақ, Әл-Фараби ауданы аумағында орналасқан 2 гүлзарда абаттандыру, қайта құру жұмыстары жүргізілуде.
«Д.Қонаев даңғылы мен Ғ.Иляев көшесі қиылысындағы гүлзарды көріктендіру жұмыстарының жобасы қолға алынды. Нысан аумағында көгал алаңы толықтай жаңартылып, веложол, жарық шамдары және орындықтар орнату қаралған. Қосымша қылқан жапырақты ағаш көшеттері, декоративті гүлдер отырғызылатын болады», дейді Әл-Фараби ауданының әкімі Ғабит Мәуленқұлов.
Сондай-ақ Д.Қонаев даңғылы мен Түркістан көшесі қиылысындағы гүлзарды абаттандыру жұмыстары басталды. Ғабит Мәуленқұловтың айтуынша, бұл нысандар Шымкент қаласының өзіндік келбетін айшықтап, қала тұрғындары демалатын аймаққа айналады.
Айта кетерлігі, аудан аумағында 13 саябақ, 18 гүлзар, 17 ескерткіш және 11 субұрқақ бар.
Зообақ заман талабына сай жаңартылады
Әлемнің дамыған елдерінде тұрғындар түгілі жан-жануарларға толық жағдай жасалған. Әрине олар да табиғат ананың бір бөлшегі болғандықтан экологиялық тепе-теңдікті ұстап тұру үшін қолайлы жағдай жасау қажет-ақ. Бүгінде еліміздің ірі қалаларында ғана аң-құстар ұстайтын зообақтар бар. Соның бірі Шымкент қаласында орналасқан.
Соңғы жылдары қаладағы зообақ аймағында бірқатар оңды іс жүзеге аса бастады. Дегенмен бұл жұмыстар әлі де жеткіліксіз. Себебі ТМД елдерінің мәдени астанасы атанған ірі мегаполис зообағы заман талабына сай болуы керек.
Осыны ескерген қала әкімдігі карантин кезінде Шымкенттегі зоологиялық бақта жөндеу жұмыстарын бастап кетті. Бұл туралы Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Бауыржан Мамыталиев Инстаграм парақшасында айтып өтті.
«Шымкент зообағы келушілер үшін әзірге жабық. Бірақ бұл зоологиялық бақ жұмыс істемейді деген сөз емес. Онда жөндеу жұмыстары толығымен жүргізілуде. Зообақ басшылығы, мердігер мекеме және жобалаушы өкілдерімен өткен көшпелі отырыста жұмыстардың барысын талқыладық. Зоологиялық парктің 63 павильоны қайта жаңартылып жатыр. Олардың әрбірі жануарларға барынша жақсы жағдай жақсарту мақсатында жабдықталады», деді қала әкімінің орынбасары.
Шымкенттегі зообақтың келбеті жыл өткен сайын өзгеріп келеді. Бақтың оң жақ бөлігінде хайуанаттарға арналған «Африка» аймағы құрылды. Мұнда жан-жануардың түйеқұс, түйе, зебра, антилопа, гну, марал сынды 6 түрі бар.
Зообақ 1980 жылы 19 сәуір күні ашылды. Алғашқы кезде коллекцияда 75 аңның түрі, 350 данасы болды. Зообақ ашылғаннан бастап жануарлар коллекциясы көбейе түсті. Қазіргі таңда зообақ коллекциясында 194 түрлі жан-жануардың 2002 басы бар. Зообақта жыл сайын теңбіл бұғы, арқар, пони, еуропалық кербұғы, қырғауыл, үйрек, жолбарыс питон, арыстан және тағы да басқа жануарлардың түрлері көбеюде. Шымкент мемлекеттік зоологиялық саябағы 2010 жылдың шілде айында Еуразиялық аймақтық зообақ және аквариум ассоциациясына қайта мүшелікке енді.
Шымкент мемлекеттік зообағының басты мақсаты – сирек кездесетін және жоғалып бара жатқан жабайы аңдарды асырау, оларды көбейтіп табиғатқа қайта жіберу және ғылыми-зерттеу жұмысы, сонымен қатар қызметкерлер келушілерге аңдар туралы лекциялар оқып, экскурсия жасайды. Жыл сайын ғылыми жұмыстар Қазақстан мен ТМД елдерінің журналдарында жарық көреді. Зообақта жыл бойына мектеп оқушылары мен биология және экология факультеттерінің студенттеріне арнап лекциялар, ғылыми консультациялар және өндірістік, диплом алдыңдағы тәжірибелер өткізіліп келеді.
Қазіргі таңда зообақта жөндеу жұмыстары бірнеше кезең бойынша жүзеге асырылуда.
«2015 жылы 10 павильон, 2018 жылы 9 павильон жөндеуден өткен. «Мердігер мекеме «MabexTrade Ltd» ЖШС-нің жұмысына ескертпелер берілді. Оларды бір ай ішінде ретке келтіруді тапсырдым. «Аралас павильон» мен «Азия» павильонын қайта құру қарастырылған. Жоба бойынша жұмыстар ағымдағы жылдың соңына дейін аяқталуы тиіс. Мердігер мекемелерден құрылыс мерзімін сақтауды талап еттім. «Оңтүстік және Солтүстік» континенттердің 27 павильонын жөндеу жоспарлануда. «Корпорация Береке» ЖШС-мен жобаны жақсартуға бағытталған өзгерістерді талқыладық», деп атап өтті Б.Мамыталиев.
